«Να βάζεις αγάπη σε ό,τι κάνεις…»

Ο κ. Γιώργος Κυπραίος και η συλλογή από τα καραβάκια, μινιατούρες που φτιάχνει από μικρός

Ένας αυτοδίδακτος ερασιτέχνης ναυπηγός! Ένας ναυτικός που αγάπησε το σκαρί όσο και τη θάλασσα και σ΄ όλη του τη ζωή έφτιαξε τόσα καραβάκια που δικαιωματικά του ανήκει ο τίτλος του «εφοπλιστή της μινιατούρας»! Ο Γιώργος Κυπραίος, πατέρας του δικηγόρου Κώστα Κυπραίου και παππούς του επίσης δικηγόρου και συνονόματού του Γιώργου Κυπραίου, μια αγάπη είχε στη ζωή του, μια αρρώστια, ένα μεράκι: να φτιάχνει καραβάκια, να σκαλίζει το σκαρί, να τους βάζει πανιά και τίποτα άλλο. Τον γνώρισα χθες το μεσημέρι να δουλεύει το ξύλο, και μου ήρθαν στο μυαλό στίχοι του Καββαδία, το «Μαραμπού», «ασάλευτο ένα Μαραμπού στην όχθη να κοιτάζω»… κι ας βρισκόμασταν στην Ανάληψη, στο εργαστήριό του. Πού γεννηθήκατε, ποια είναι η καταγωγή σας; Γεννήθηκα στη Σύμη, δεκαπέντε ημερών ήρθα στη Ρόδο, στα 10 μου ξανά στη Σύμη και στα 15 μου στη Ρόδο πάλι. Ο πατέρας μου είχε βάρκα και το 1943, μέσα στον πόλεμο, μας πήγε στην Τουρκία από τη Σύμη κι από εκεί στην Κύπρο για πέντε μήνες και μετά στη Γάζα της Παλαιστίνης, μέχρι που τελείωνε ο πόλεμος. Δύσκολα χρόνια! Στην ηλικία τη δική μου τα παιδιά καλά περάσαμε, τα είχαμε όλα από τους Ιταλούς στα χέρια μας. Κι αν δεν έρχονταν οι Ιταλοί ακόμα Χασαν-άκια θα ΄μασταν. Πιο καλά οι Ιταλοί από τους Τούρκους. Πού δουλέψατε πρώτη φορά; Η πρώτη μου δουλειά ήταν με τον πατέρα μου στη βάρκα. Έφερνε ξύλα από τη Μαραθούντα και τα πουλούσε στη Σύμη. Ο πατέρας μου ήταν ναυτικός, ο παππούς μου είχε δικό του καΐκι ήταν καπετάνιος, οι θείοι μου ο Παττακάς και ο Χαλάμουκας είχαν σφουγγαράδικα. Μέσα στη θάλασσα εγεννήθηκα. Σχολείο πήγατε; Τελείωσα το δημοτικό στα ιταλικά, κι η αγωνία του πατέρα μου ήταν μήπως δεν μάθω την ελληνική γλώσσα. Με τα καραβάκια πότε ασχοληθήκατε; Από μικρό παιδί είχα μανία να φτιάχνω καΐκια, με τους φελλούς ή με τα ξύλα που σκάλιζα και τα βαζα πανιά και τα ΄ριχνα στη θάλασσα. Ήταν το παιχνίδι μας. Μεγάλωσα και πήρα βιβλία με σχέδια, κι άρχισα να διαβάζω και να μαθαίνω τον παραδοσιακό τρόπο που σκαρώνεις ένα καΐκι. Τι δουλειά κάνατε τότε; Δούλευα στα καΐκια και σαν ναυτικός μετά, στα βαπόρια τα ποντοπόρα. Έφτασα μέχρι την Ιαπωνία, την Αμερική, τη Βενεζουέλα. Στο τελευταίο ταξίδι μου έκανα 23 μήνες να ΄ρθω στη Ρόδο. Μετά έκανα οικογένεια κι έμεινα εδώ. Μέσα στα πλοία τα φτιάχνατε τα καραβάκια; Ο ναυτικός δουλεύει λίγες ώρες, τέσσερις την ημέρα και τέσσερις τη νύχτα. Είχα πολλές ώρες ελεύθερες και πολεμούσα με εργαλεία χειρός. Σκάρωνα το πλοίο, πρώτα την καρίνα με το μπροστινό ποδόσταμο και το πισινό ποδόσταμο, μετά οι σκαρμοί, από πάνω τα κεφαλάρια της κουβέρτας, κι άρχιζα να πετσώνω και τα πλάγια και την κουβέρτα. Τελείωνα κι άρχιζα το αρμάτωμα, ανάλογα τι πλοίο ήθελα να φτιάξω: αν είχε μονό άλμπουρο, διπλό, ή τριπλό, κι ανάλογα με το πλοίο και τα πανιά. Αν ο τύπος του σκάφους ήταν Λατίνι ας πούμε, το αρματώνεις και βάζεις ένα άλμπουρο, το κυρίως πανί και τρεις φλόκους μπροστά. Κι από τότε φτιάχνετε όλη σας τη ζωή. Η αρρώστια μου είναι να φτιάχνω σκαριά. Να ΄χω σχέδιο μόνο. Έκανα και μερικά χωρίς σχέδιο. Μια εποχή σταμάτησα. Σπούδαζα τα παιδιά μου, έφτιαχνα και σπίτι, εργάτης ήμουν κι αυτό το χόμπι είναι δαπανηρό. Πόσο σας κοστίζει ένα καραβάκι; Από 200 ευρώ τα υλικά για κάθε καράβι και τρεις μήνες εργασία το λιγότερο, τέσσερις ώρες ασχολία την ημέρα, περίπου 200-300 ώρες δουλειά το κάθε καραβάκι. Τα πουλάτε; Εγώ το κάνω για το γούστο μου, δεν πούλησα κανένα, δώρα έκανα πολλά! Τι τύπου είναι; Τα πιο πολλά είναι παραδοσιακά καΐκια, αλλά και αλιευτικά και σπογγαλιευτικά. Έχω κάνει και ομοιώματα της Τριήρους της Αθηναϊκής και την Εξήρη τη Μακεδονική, το εμπορικό πλοίο της εποχής του Μέγα Αλέξανδρου. Όλα από 60 πόντους έως και 1 και 10 πόντους. Αυτό είναι το πλοίο του πατέρα του Γρηγόρη Μοράρη, μπρατσέρα. Αυτό το θωρηκτό Βίσμαρκ το καμάρι του Γ΄ Ράιχ που βυθίστηκε. Αυτό ιστιοφόρο Νορβηγικό. Το καθένα έχει ξενύχτια πολλά, μεράκι κι αγάπη. Αν δεν βάλεις αγάπη σ΄ ό,τι κάνεις δεν γίνεται καλή δουλειά. Σκεφτήκατε ποτέ να τα εκθέσετε σε κάποιο χώρο; Θέλω να τα δει ο κόσμος, αλλά δεν βλέπω να υπάρχει ενδιαφέρον για τη λαϊκή τέχνη ώστε να γίνει μια έκθεση από εμένα, αλλά και άλλους που φτιάχνουν. Εσείς θα συνεχίσετε να φτιάχνετε πάντως… Όσο αντέχουν τα μάτια μου, τα χέρια μου και η τσέπη μου θα φτιάχνω καραβάκια. Έκανα τόσα πολλά που έχω γίνει εφοπλιστής. Εφοπλιστής στις μινιατούρες!