Τα νέα “ευρώ” του πλανήτη;

Toυ Ηλία Καραβόλια

Το τελευταίο διάστημα, τόσο στην Αφρική όσο και στη Ρωσία φαίνεται να υπάρχει έντονη κινητικότητα για τα «δικά τους» euro (κοινά νομίσματα). Πρόσφατη συνάντηση πέντε αρχηγών κρατών της Ανατολικής Αφρικής είχε αποτέλεσμα τη συμφωνία για κοινή νομισματική ένωση μέσα στην επόμενη δεκαετία, με σκληρό πυρήνα την Κένυα, την Τανζανία, την Ουγκάντα, τη Ρουάντα και το Μπουρούντι.

Κάτι ανάλογο, όμως, γίνεται και στη Δυτική Αφρική, αφού λίγο νωρίτερα, τον Οκτώβριο, οι ηγέτες από τη Νιγηρία, τη Γουινέα και την Γκάνα συμφώνησαν κι αυτοί να υιοθετήσουν το δικό τους κοινό νόμισμα, το eco, μέχρι το 2015.

Αυτήν τη στιγμή, πάντως, υπάρχει ήδη σε ισχύ μια μορφή νομισματικής ένωσης στη Δυτική Αφρική, η Δυτικοαφρικανική Οικονομική και Νομισματική Ένωση (UEMOA), που αποτελείται από οκτώ κράτη: Μπενίν, Ακτή Ελεφαντοστού, Μπουρκίνα Φάσο, Μάλι, Νίγηρας, Σενεγάλη, Τόνγκο, Γουινέα Μπισάου. Αυτές οι χώρες προς το παρόν μοιράζονται ένα κοινό νόμισμα, το φράγκο CFA, το οποίο στηρίζεται από τη Γαλλία, που εγγυάται και για τη φιξαρισμένη τιμή μετατροπής σε ευρώ με αναλογία 1 προς 0,0015.Το 2020 τα οκτώ κράτη της UEMOA πρόκειται κι αυτά να προσχωρήσουν στο eco, δημιουργώντας έτσι μια νομισματική ένωση και μια κοινή αγορά 300 εκατομμυρίων ανθρώπων!

Ωστόσο, ήδη χτυπάνε τα καμπανάκια για τη ζώνη του eco, λόγω των οικονομικών ανισοτήτων ανάμεσα στα κράτη - μέλη. Το ΑΕΠ των οκτώ κρατών που αυτήν τη στιγμή αποτελούν την UEMOA είναι περίπου 75 δισ. δολάρια. Μόνο του το ΑΕΠ της Νιγηρίας, όμως, που σύμφωνα με το πλάνο, θα προσχωρήσει στο eco το 2015, είναι περίπου 260 δισ. δολάρια. Το ΑΕΠ της αμέσως μικρότερης οικονομίας της περιοχής, της Γκάνας, είναι μόλις 40 δισ.

Με λίγα λόγια, η ecoζώνη θα έχει για ατμομηχανή τη δική της «Γερμανία», τη Νιγηρία, με αποτέλεσμα οι υπόλοιπες χώρες να φοβούνται ολέθριες συνέπειες για το ήδη εύθραυστο εμπορικό τους ισοζύγιο, αφού η Νιγηρία εξάγει πετρέλαιο, ενώ τα άλλα μέλη εισάγουν. Η Γαλλία, εξάλλου, εκτιμάται ότι δεν θα είναι εγγυήτρια του eco, λόγω του μεγάλου ρίσκου του εγχειρήματος.

H Ρωσία έχει βάλει μπροστά με αποφασιστικότητα το δικό της σχέδιο για την Ευρασιατική Ένωση, με στόχο να γίνει το αντίπαλο δέος στην ευρωζώνη. Η Ρωσία, το Καζακστάν και η Λευκορωσία είναι τα τρία ιδρυτικά μέλη, με την Αρμενία, το Κιργιστάν και το Τατζικιστάν να έχουν θέσει υποψηφιότητα για ένταξη, και ανοιχτό το φλερτ με την Ουκρανία. Στα σχέδια της Ρωσίας είναι να μπούνε στο κοινό νόμισμα και χώρες εκτός πρώην ΕΣΣΔ, όπως η Κούβα, η Βενεζουέλα, το Βιετνάμ, η Φινλανδία κ.ά Η αλήθεια είναι ότι η Αφρική καλπάζει με λογιστικές αλχημείες, καθ' ότι μόνο εννιά χώρες χρησιμοποιούν στους εθνικούς τους λογαριασμούς ''έτος βάσης'' που να ανταποκρίνεται σε διεθνείς κανόνες στατιστικής.

Φαίνεται μεν λαμπρός ο ορίζοντας των επενδύσεων (δεν υπάρχει προς το παρόν jobless recovery= ανάπτυξη χωρίς απασχόληση) κάτι που θα δούμε σύντομα στην Ελλάδα και ίσως σε όλο τον Νότο της Ευρωζώνης. Και φυσικά η φτώχεια και η εξαθλίωση ζουν και βασιλεύουν στην πλειοψηφία των αφρικανικών πληθυσμών.

Τα ζητούμενα είναι δύο: α) Εάν επικρατήσουν βέλτιστες νομισματικές ενώσεις (optimal currency areas) στις νέες ζώνες που περιγράψαμε ότι δημιουργούνται. β) Εάν μπορούν Ρωσία και Νιγηρία να παραδειγματιστούν απο την αποτυχημένη ηγεμονία της Γερμανίας στην ΕΕ ώστε να μην συμβούν τα ίδια δεινά και να μην γεννηθούν οι ανάλογες με την Ευρωζώνη ανισότητες στην Ευρασιατική και στην Αφρικανική νομισματική ζώνη.