Οι Άγγλοι γιατροί που έπεσαν με αλεξίπτωτο κι έσωσαν τη γυναίκα στο Καστελλόριζο!

Ο χειμώνας του 1962, η 23χρονη που αιμορραγούσε και οι αλεξιπτωτιστές της RAFA που τιμήθηκαν για την ανδρεία τους

Εκείνες τις μέρες του Δεκέμβρη του 1962 στο Καστελλόριζο ο καιρός έδειχνε το χειρότερο του πρόσωπο, η θάλασσα λυσσομανούσε, οι άνεμοι ήταν ισχυροί, η πρόσβαση από θαλάσσης στο νησί ήταν αδύνατη, κι αεροδρόμιο δεν υπήρχε.

Η Χρυσάνθη Κυζηλά το γένος Αναμουρλή, νεαρή μητέρα 23 ετών αιμορραγούσε γιατί απέβαλε το τρίτο της παιδί. Οι ώρες περνούσαν, είχαν γίνει μέρες κι εκείνη έσβηνε, χωρίς κανένας στο νησί να μπορεί να της δώσει ουσιαστική βοήθεια. Τα σήματα SOS έφυγαν παντού. Απάντηση δεν ήρθε, πέρα από την αεροπορική βάση της RAFA στην Κύπρο! Η Βασιλική Ομάδα Αέριων Δυνάμεων της Αγγλίας θα έστελνε εκείνο το βράδυ διασώστες γιατρούς για να πέσουν στο νησί με αλεξίπτωτο!

Η αποστολή ήταν επικίνδυνη αλλά εξετελέσθη, η γυναίκα σώθηκε και 32 χρόνια μετά το καλοκαίρι του 1994 ο επικεφαλής γιατρός της επιχείρησης κ. Τζον Ρόμπινσον ήρθε στη Ρόδο και στο Καστελλόριζο και τιμήθηκε για την ανδρεία και την αυταπάρνηση τη δική του και της ομάδας του!

Την ιστορία μου είπε ο Γιώργος Ζαχαριάδης, αυτός ο αιώνιος ρεπόρτερ και μου εντόπισε τα πρόσωπα σήμερα και παρακολούθησε πως ψάχνω την ιστορία, μέχρι που η μεγάλη κόρη της Χρυσάνθης Κυζηλά, η Χριστίνα που τότε ήταν 3 ετών, συναντήθηκε μαζί μου ένα γλυκό απόγευμα του Σεπτέμβρη στη Μεσαιωνική Πόλη και μου είπε την εξής ιστορία…

ΕΡ. Πως έγιναν τα πράγματα τότε, γιατί η μητέρα σας βρέθηκε να έχει ανάγκη άμεσης μετακίνησης;
Η μητέρα μου γέννησε εμένα και τον αδελφό μου το Λευτέρη, κι όταν εγώ ήμουν 3 ετών και ο αδελφός μου δύο έμεινε και πάλι έγκυος, αλλά απέβαλε. Ήρθε στη Ρόδο στο Νοσοκομείο για να την “καθαρίσουν” και γύρισε στο Καστελλόριζο αμέσως χωρίς να μείνει να δουν την πορεία της υγείας της γιατί τα δρομολόγια δεν ήταν συχνά, το καράβι περνούσε κάθε 15 μέρες και στο Καστελλόριζο την περιμέναμε εγώ κι ο αδελφός μου που ήμασταν μικρά και μας πρόσεχε η γιαγιά μου.

Όταν γύρισε στο Καστελλόριζο την έπιασε αιμορραγία και δυνατοί πόνοι, ανέβασε πυρετό, ήταν σε κρίσιμη κατάσταση. Το αίμα που έχανε ήτανε πολύ, ήταν 23 χρονών και πάλευε για τη ζωή της. Δεν υπήρχε τρόπος δεν υπήρχαν φάρμακα ο αδελφός της που ήταν έμπορος στο νησί ο μεγαλύτερος της έβαζε πάνω στην κοιλιά μεγάλα κομμάτια πάγου, αυτά που έβαζε στα ψάρια για να σταματήσει το αίμα..



ΕΡ. Βοήθεια πότε ζητήθηκε;
Αμέσως, αλλά ήταν Δεκέμβρης, μεγάλη κακοκαιρία, φουρτούνα μεγάλη, καράβι δεν πλησίαζε και η μητέρα μου έχανε όλο και περισσότερο αίμα, όλο και περισσότερες δυνάμεις. Εμένα που ήμουν το πρώτο παιδί με είχε γεννήσει στο νοσοκομείο στη Ρόδο, τον αδελφό μου τον είχε γεννήσει στο σπίτι μας στο Καστελλόριζο, αλλά αυτό ήταν άλλο πράγμα, έσβηνε σιγά-σιγά και γι αυτό από το Καστελλόριζο άρχισαν να στέλνουν σήματα για βοήθεια παντού. Κανένας δεν απαντούσε, το σήμα ελήφθη από την Κύπρο όπου εκεί ανταποκρίθηκε η βάση RAFA, οι αλεξιπτωτιστές γιατροί, οι Άγγλοι διασώστες.

ΕΡ. Ποιοι ήταν αυτοί;
Η ομάδα του κ. Ρόμπινσον πήρε την απόφαση και είπε ότι η απάντηση στο κάλεσμα ήταν μόνο το αλεξίπτωτο. Η θάλασσα είχε μεγάλη φουρτούνα, κανένα καράβι δεν μπορούσε να ταξιδέψει, αυτό το επείγον κάλεσμα κινητοποίησε την αεροπορική βάση του Ακρωτηρίου. Από κείμενα που έχω διαβάσει και αφιερώματα που έγιναν στη συνέχεια σε ειδικά περιοδικά, κανείς δεν ήξερε πως ήταν το έδαφος του Καστελλόριζου και ήταν η πρώτη φορά που πέντε γιατροί και ένας νοσοκόμος θα επιχειρούσαν κάτι τέτοιο.

Από τα ίδια δημοσιεύματα και απ΄ όσα μου έγραψε μετά στην επιστολή του ο κ. Τζον Ρόμπινσον, το Δεκέμβρη του 1962 η συγκεκριμένη ομάδα γιατρών πήγε στην Κύπρο μόλις πριν από 12 μέρες, κι οι περισσότεροι με τις οικογένειές τους. Συγκεκριμένα ο κ. Ρόμπινσον είχε τη σύζυγό του μαζί και τέσσερα μικρά παιδιά, αλλά την ώρα της απόφασης είπε “εγώ θα σώσω αυτή τη νεαρή γυναίκα”.



ΕΡ. Πώς έγινε η επιχείρηση, μάθατε;
Κάνανε γύρω- γύρω με τ΄ αεροπλάνο μέχρι να βρουν το σημείο να ρίξουν τα φάρμακα. Από κάτω φαινόταν απελπισία. Από την αεροπορική βάση της Κύπρου ήταν μία ώρα για το Καστελλόριζο. Ήταν 300 πόδια ύψος, πάνω απ΄ τα βουνά. Είδαν ένα χωράφι που τους φάνηκε ότι ήταν το μόνο κατάλληλο. Ήταν αυγή και όλο το νησί ήταν έξω και περίμενε, βοηθούσαν το αεροπλάνο, έκαναν σινιάλα. Έριξαν πρώτα τα φάρμακα και τον εξοπλισμό τους και μετά κατέβηκαν οι γιατροί με τα αλεξίπτωτα σε ένα χωράφι που είδαν ότι είναι κατάλληλο.

ΕΡ. Τι έγινε μετά πώς συνεννοήθηκαν, πού βρισκόταν η μητέρα σας;
Τους πήγαν στο σπίτι μας. Εκείνοι δεν μιλούσαν ελληνικά και οι νησιώτες δεν μιλούσαν αγγλικά εκτός από έναν έλληνα που μιλούσε λίγα αγγλικά και έκανε μια μικρή μετάφραση. Η μητέρα μου είχε χάσει τις αισθήσεις της κι έχανε αίμα, τώρα που τη ρώταγα λεπτομέρειες για να τις πω σ΄ εσάς μου είπε ότι δεν θυμάται τίποτα απ΄ όσα έγιναν ήταν σε μια θολούρα.

Οι γιατροί την συνέφεραν, της έδωσαν τις πρώτες βοήθειες, σταμάτησαν το αίμα, αλλά έπρεπε να μετακινηθεί αμέσως με καΐκι στη Ρόδο. Το καΐκι βρέθηκε, μπήκαν οι γιατροί μετέφεραν τη μητέρα μου… Δεν θυμάται τίποτα από τη μεταφορά της, πρέπει να μην είχε τις αισθήσεις της. Πάντως μετά από μεγάλες ταλαιπωρίες έφτασαν στη Ρόδο και τους πήγαν στο νοσοκομείο. Όπως διάβασα σ΄ αυτά που περιγράφει ο κ. Ρόμπινσον οι γιατροί βρεγμένοι, κουρασμένοι, άυπνοι, χάλια, την οδήγησαν στο νοσοκομείο όπου ανέλαβαν πια οι δικοί μας γιατροί.

ΕΡ. Στη Ρόδο γνώριζαν, είχαν ενημερωθεί για την επιχείρηση διάσωσης από τους Άγγλους γιατρούς της αεροπορικής βάσης της Κύπρου;
Στη Ρόδο τους υποδέχτηκαν πολύ καλά, σαν να ήταν… διασημότητες, όπως έγραψε ο κ. Ρόμπινσον, με τιμές. Τους έβαλαν να μείνουν στο ξενοδοχείο των “Ρόδων” που ήταν το καλύτερο ξενοδοχείο τότε, αν δεν κάνω λάθος, συνάντησαν και τον τότε βασιλιά Κωνσταντίνο που έτυχε να βρίσκεται στη Ρόδο, ήταν άλλωστε αεροπόροι γιατροί της RAFA της Βασιλικής Ομάδας Αέριων Δυνάμεων της Αγγλίας.



ΕΡ. Η μητέρα σας έγινε καλά και μάλιστα λίγα χρόνια μετά έκανε κι άλλο παιδί!
Σώθηκε. Ήταν 18 Δεκεμβρίου του 1962 όταν οι αλεξιπτωτιστές γιατροί έπεσαν στο Καστελλόριζο. Το 1964 φύγαμε με την οικογένειά μου για το Βέλγιο, για τις Βρυξέλλες, μετανάστες. Το 1966 η μητέρα μου γέννησε εκεί τον Αντώνη, τον μικρότερο αδελφό μας. Όλα πήγαν καλά. Η δύσκολη πρόσβαση όμως στη Ρόδο πάντα έφερνε απώλειες.

Η μητέρα μου λίγο αργότερα έχασε τον αδελφό της, τον έμπορο που σας είχα πει από τους μεγαλύτερους στο Καστελλόριζο, στα 33 του χρόνια! Έκανε εμπόριο με τους Τούρκους απέναντι ο θείος ο Θεοφάνης Αναμουρλής, μέχρι που πέθανε ξαφνικά. Πονούσε τις αμυγδαλές του δεν πήγαινε στη Ρόδο να κοιταχτεί γιατί δεν τον άφηναν οι δουλειές να λείψει τόσες μέρες και οι αμυγδαλές σπάσανε, γέμισαν πύο τα νεφρά και πέθανε. Τότε το Καστελλόριζο ήταν μακριά, οι γυναίκες γεννούσαν στα σπίτια, οι άρρωστοι έπρεπε να φτάνουν γρήγορα στη Ρόδο αλλιώς δεν ζούσαν, πέθαιναν.

ΕΡ. Ένας από τους λόγους της μετανάστευσης!
Είχε άλλον ένα αδελφό η μητέρα μου, τον Χαράλαμπο. Στα 17 του αποφάσισε να φύγει στη Μελβούρνη και της είχε πει «θα πάω, θα τακτοποιηθώ και θα φτιάξεις τα χαρτιά σου να έρθεις κι εσύ να με βρεις..». Έτσι η μαμά μου ζούσε μ΄ αυτή τη σκέψη, ότι θα πάει στην Αυστραλία, κι όταν την ερωτεύτηκε ο μπαμπάς μου ο Βασίλης, ο καλύτερος άνθρωπος του κόσμου, ένας ποιητής που έγραφε για το νησί του και όταν γύριζε από το Βέλγιο έσκυβε και φίλαγε το χώμα που πατούσε, του έλεγε από το μπαλκόνι εκείνη «άσε με εμένα εγώ θα πάω στην Αυστραλία...”!

ΕΡ. Και πώς δεν πήγε, αλλά τον παντρεύτηκε;
Ετοιμάζει ο παππούς μου ο Αντώνης τα χαρτιά της, 18 χρονών ήτανε η μαμά, τα βάζει σ΄ ένα μικρό κουτί ξύλινο, έρχεται η μέρα να φύγει για την Αυστραλία ανοίγει το κουτί και τα χαρτιά τα είχε φάει ο ποντικός! Στα χρόνια που ακολούθησαν έλεγε στ΄ αστεία στον μπαμπά μου «αν δεν είχε μπει ο ποντικός εγώ θα ήμουν στην Αυστραλία”... Ήταν καλό ζευγάρι, τον πατέρα μου τον χάσαμε πριν μερικά χρόνια.

ΕΡ. Πώς ξαναβρεθήκατε με τον κ. Ρόμπινσον τον επικεφαλής της ομάδας των γιατρών που έσωσαν τη μητέρα σας;
Δεν ξαναβρεθήκαμε δυστυχώς, τη μητέρα μου δεν τη συνάντησε ποτέ όσο κι αν το προσπάθησε. Όταν ήρθε στη Ρόδο να τη βρει εκείνη ζούσε στις Βρυξέλλες, κι όταν πήγε στις Βρυξέλλες να τη συναντήσει εκείνη ζούσε πια στη Ρόδο. Δεν ήταν τυχερό. Τριάντα δύο χρόνια μετά, στα 64 του πια ο κ. Ρόμπινσον έγραψε ένα άρθρο στο περιοδικό για αλεξιπτωτιστές της RAFA, για την μοναδική απόπειρα στην Ελλάδα τον Δεκέμβρη του 1962 να σωθεί μία γυναίκα σε ένα πολύ μικρό νησί.

Το καλοκαίρι του 1994 ήρθε στη Ρόδο μαζί με τη γυναίκα του Έλεν και για την αποστολή τους αυτή τους τίμησε ο δήμος της Ρόδου και ο δήμος Καστελλορίζου όπου εκεί η τοπική κοινωνία δεν ξέχασε ποτέ. Και το 1997 επιχείρησε να συναντήσει τη μητέρα μου και να ξαναπάει στο Καστελλόριζο, αλλά αυτό δεν έγινε τελικά.



ΕΡ. Εσείς δεν κληθήκατε σ΄ αυτή την εκδήλωση, πώς δεν τον γνωρίσατε ποτέ;
Όχι, αν και ήμουν πια στη Ρόδο από το 1983 δεν μ΄ έψαξε κανείς για να πάω. Η μητέρα μου ήταν στο Βέλγιο, αλλά εγώ ήμουν στη Ρόδο. Mάλιστα ένα αναμνηστικό της RAFA που ο κ. Ρόμπινσον έφερε για τη μητέρα μου το παρέλαβε ένας υπάλληλος τότε του δήμου Ρόδου που είναι από το Καστελλόριζο, αλλά δεν μας το έδωσε ποτέ.

Αργότερα ο κ. Ρόμπινσον μας εντόπισε μόνος του, έχω κρατήσει αλληλογραφία μαζί του, σας έφερα τα γράμματα και έτσι έμαθα ότι γυρνώντας εκείνος στην Αγγλία κάλεσε όλα τα μέλη της ομάδας για συνάντηση στην RAFA, για να πουν τα παλιά και να τους ενημερώσει για τα όσα έγιναν κατά την επίσκεψή του στην Ελλάδα. Μου έγραψε ότι ανταποκρίθηκαν όλοι εκτός από τον γιατρό Μπράουν ο οποίος δεν μπορούσε να πάει, αλλά ενημερώθηκε στη συνέχεια λεπτομερώς. Είχαν θαυμάσια συνάντηση δύο ημερών και από τότε και για χρόνια εκείνη τη μέρα στις 18 Δεκεμβρίου συναντιόνταν εις μνήμη των γεγονότων που έζησαν και της αποστολής στο Καστελλόριζο. Αν ζει σήμερα ο κ. Ρόμπινσον θα είναι 85 ετών.

Η οικογένειά μου, η μητέρα μου η Χρυσάνθη, όλοι μας, ευγνωμονούμε εκείνον και όλα τα μέλη της ομάδας του που δεν υπολόγισαν τον κίνδυνο και έσωσαν τη μητέρα μου εκείνα τα δύσκολα χρόνια στο Καστελλόριζο. Τους αξίζουν πολλά μπράβο!