Ο νεομάρτυρας Κωνσταντίνος ο Υδραίος

O Άγιος Νεομάρτυρας και Μεγαλομάρτυρας Κωνσταντίνος ο Υδραίος ή Κωνσταντίνος ο εξ Ύδρας,
τη μνήμη του οποίου τιμούμε ευλαβικά σήμερα, ανήκει στους Αγίους και Μάρτυρες της Εκκλησίας της
Δωδεκανήσου, στην οποία επίσης ανήκουν ο Άγιος Ιωάννης ο Ναύκληρος που μαρτύρησε στην Κω,
ο Άγ. Νικήτας ο Νισύριος, ο Άγ. Φανούριος, τα δώδεκα μαρτύρια του οποίου είναι ιστορημένα γύρω από
το ναΐσκο όπου βρέθηκε η εικόνα του, κ.λ.π.


Γράφει η φιλόλογος
Στέλλα Βουτσά*

Συγκεκριμένα, ο Αγ. Κωνσταντίνος ο Υδραίος ανήκει στους εξ Αρνησιχρίστων Νεομαρτύρες. Πριν όμως συνεχίσω, θα ήθελα να δώσω κάποιες σύντομες εξηγήσεις για αυτούς τους όρους και ειδικότερα για την κατηγοριοποίηση που έχει κάνει η Εκκλησία μας στους Αγίους της.

Πρώτα πρώτα έχουμε τους Μάρτυρες, δηλαδή τους Αγίους που μαρτύρησαν μέχρι της εκδόσεως από τον Μεγάλο Κωνσταντίνο του Διατάγματος των Μεδιολάνων, του Διατάγματος της Ανεξιθρησκείας (313 μ.Χ.). Σε αυτή την κατηγορία βρίσκοναι ο Αγ. Γεώργιος, ο Αγ. Δημήτριος, η Αγ. Αικατερίνη, ο Αγ. Φανούριος, κ.α.. Έπειτα έχουμε τους Οσίους. Πρόκειται για τους Αγίους που πέθαναν με φυσικό θάνατο μέχρι την πτώση της Κωνσταντινουπόλεως, για παράδειγμα ο Μέγας Αντώνιος, ο Θεοδόσιος o Koινοβιάρχης, κ.α. Τρίτη κατηγορία συνιστούν οι Νεομάρτυρες, αυτοί δηλαδή που βρήκαν μαρτυρικό θάνατο μέσα στο χρονικό διάστημα από την πτώση της Κωνσταντινουπόλεως μέχρι την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού. Νεομάρτυρες θεωρούνται ο Αγ. Απόστολος ο Νέος, ο Άγ. Κοσμάς ο Αιτωλός, κ.α. Τέλος, έχουμε τους Εξ Αρνησιχρίστων Νεομάρτυρες. Πρόκειται για χριστιανούς που αρνήθηκαν το Χριστό, κατόπιν όμως μετανοήσαν και μαρτύρησαν. Εδώ ακριβώς ανήκει ο δικός μας, ο Άγιος Κωνσταντίνος ο Υδραίος, ο Αγ. Ιωάννης ο ναύκληρος που μαρτύρησε στην Κω, ο Αγ. Νικήτας ο Νισύριος, ο Άγιος Γεδεών εκ Γλαφυρών Μαγνησίας, κ.α.


Μετά από αυτές τις χρήσιμες επισημάνσεις, ας εστιάσουμε στο βίο και τη δράση του Αγίου Κωνσταντίνου του Υδραίου, τη μνήμη του οποίου τιμούμε σήμερα. Ο Αγιος Κωνσταντίνος γεννήθηκε στο νησί του Αργοσαρωνικού, στην Ύδρα. Ο πατέρας του ονομαζόταν Μιχαήλ, η δε μητέρα του Μαρίνα.
Νέος στην ηλικία, δεκαοκτώ χρονών έφυγε από την Ύδρα και πήγε στη Ρόδο, κοντά στον Τούρκο διοικητή Χασάν Καπετάν. Εκεί ο Κωνσταντίνος παρασύρθηκε και έξισλαμίστηκε, έγινε δηλαδή μουσουλμάνος με το όνομα Χασάν και για τρία χρόνια απολάμβανε μεγάλες τιμές.

Γράφει ο Αρχιμανδρίτης Παντελεήμων Καρανικόλας, τέως Μητροπολίτης Κορινθίας: «Η επιπολαιότης, η οποία κάμνει ουκ ολίγας φοράς την νεολαίαν να λαμβάνη αποφάσεις, αι οποίαι είναι ολέθριαι, έκαμε και τον νεαρόν Κωνσταντίνον να λαβη την απόφασιν να γίνη μουσουλμάνος, παρασυρθείς και από τας υποσχέσεις ή ίσως και από την βίαν του πασσά της Ρόδου, εις την οικίαν του οποίου υπηρέτει. Ωνομάσθει Χασάν και συντόμως εκέρδισε την απόλυτον εμπιστοσύνην του κυρίου του».
Η πράξη όμως αυτή του νεαρού εξωμότη αποτέλεσε μεγάλο πλήγμα για την κοινότητα της πατρίδας του, της Υδρας. ΟΙ συμπατριωτες του το θεώρησαν προσβολή και τους κατέλαβε όλους θλίψη. Η μητέρα του μάλιστα φόρεσε μαύρα, όπως θα έκανε στην περίπτωση θανάτου του υιού της. Και κάθε φορά που ο Κωνσταντίνος συναντούσε συμπατριώτες τους, προσελάμβανε πάντα την περιφρόνησή τους. Μία μέρα αποφάσισε να πάει με πλούσια δώρα στη μητέρα του. Εκείνη όμως τότε όχι μόνο δεν τον δέχτηκε, αλλά τον απέπεμψε με τη μεγίστη απαξίωση λέγοντας ότι δεν έχει γιο, διότι ο γιος της Κωνσταντίνος προ πολλού έχει πεθάνει!

Ο εξισλαμισμός του νεαρού Κωνσταντίνος διήρκεσε, όπως είπαμε, μια τριετία. Κάποια στιγμή ο νέος συναισθάνθηκε το παράπτωμά του και άρχισε να μετανοεί. Έκανε ελεημοσύνες και έκλαψε πικρά. Έφυγε τότε στην Κριμαία και από εκεί στην Κωνσταντινούπολη, όπου ο Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε΄τον συμβούλεψε να μεταβεί στο Άγιο Όρος για μετάνοια και διόρθωση.
Στην Μονή Ιβήρων, ο Κωνσταντίνος προετοιμάστηκε για το μαρτύριο και πήρε την ευχή των πατέρων. Ενισχυμένος πια στην πίστη του, αποφασίζει να την ομολογήσει εκεί ακριβώς όπου την αρνήθηκε. Επιστρέφει λοιπόν στη Ρόδο.
Εκεί, παρουσιάζεται στον Τούρκο ηγεμόνα και με θάρρος ομολογεί τον Χριστό. Τα βασανιστήρια που ακολουθούν είναι φρικτά.

Τελικά τον θανατώνουν με απαγχονισμό στις 14 Νοεμβρίου 1800 μ.Χ., μία μέρα σαν και σήμερα, 214 χρόνια πριν.
Σήμερα, στη γενέτειρα του την Ύδρα, υπάρχει λαμπρότατος Ναός στο όνομα του, όπου βρίσκεται και το ιερό του λείψανο. Εδώ όμως, στην πόλη της Ρόδου, στα Δωδεκάνησα και συγκεκριμένα στον Ιερό Ναό Εισοδίων της Θεοτόκου, στο Νεοχώρι, έχουμε την τιμή να φιλοξενούμε τμήμα του χεριού του, γεγονός το οποίο αποτελεί ευλογία για την πόλη μας και το νησί μας.
«Τὸν λαμπρὸν γόνον Ὕδρας καὶ τῆς Ῥόδου τὸ καύχημα, καὶ Νεομαρτύρων τὸ κλέος, Κωνσταντῖνoν τιμήσωμεν, ἐν ὕμνοις καὶ ᾠδαῖς πνευματικαῖς», ψάλει το απολυτίκιό του.

Κλείνω κάνοντας μία ακόμη αναφορά στα λόγια του κεκοιμημένου Μητροπολίτη Κορινθίας, Παντελεήμονος Καρανικόλα: «Η επαλήθευσις των λόγων του Κυρίου περί της ισχύος της Εκκλησίας συντελείται ες πάσαν εποχήν και θα συντελείται ανευ αποτυχίας πάντοτε, όταν οι Χριστιανοί, Ποιμένες και ποιμαινόμενοι, ευρίσκωνται οργανωμένοι υπό την σκέπην του Κυρίου, ηνωμένοι ες μίαν πίστιν, εις έν πνεύμα, τόσον εις την θεωρίαν, όσον και εις την πράξιν την καθημερινήν.» Αυτήν ακριβώς την πράξιν τη χριστιανική, την ορθόδοξη -και όχι μόνο τη θεωρία- τίμησε και ο Αγ. Νεομάρτυρας και Μεγαλομάρτυρας Κωνσταντίνος ο Υδραίος με τη ζωή του και πάνω απ όλα με το μαρτυρικό τέλος του. (Τα μαρτυρικά τέλη του Αγίου Κωνσταντίνου του Υδραίου, όπως και όλων των μαρτύρων της Εκκλησίας μας, θυμίζουν αυτό που είπε ο Γερμανός ποιητής Σίλλερ, ότι δηλαδή μια μεγάλη, αυτόνομη ψυχή ξέρει από κάθε φοβερό γεγονός να γεννήσει κάτι υψηλό»). Ας τον έχουμε πάντα στη μνήμη μας ως ένα φωτεινό παράδειγμα ανθρώπινου μεγαλείου, ανθρώπου που παρά τα μαστιγώματα και τα ανελέητα χτυπήματα που δέχτηκε παρέμεινε πιστός μέχρι το τέλος στα πιστεύω του και στις αρχές του και δε λύγισε, καύχημα και αγλάισμα για την πόλη της Ρόδου.

* Η Στέλλα Βουτσά είναι φιλόλογος στο Γυμνάσιο Καλυθιών Ρόδου, Διδάκτωρ Στγκριτικής Λογοτεχνίας πτυχιούχος ελληνικής και Ισπανικής Φιλολογίας