Ο μάγειρας που ζωγραφίζει σαν ζωγράφος!

Ο Δήμος από την Αλβανία άλλαξε χώρα και προσανατολισμό, αλλά η αγάπη του τον κυριεύει

Άνθρωποι που ξεκίνησαν γι’ αλλού, κι αλλού η ζωή τους πήγε. Καθεστώτα σκληρά που καθόρισαν τη ζωή των ανθρώπων τους, τους έκοψαν τα όνειρα, κι ύστερα τους πέταξαν μετανάστες σε χώρες γειτονικές, στις σκληρότερες δουλειές… Τα καπνά, απ΄ τις πιο δύσκολες δουλειές που θα μπορούσε να κάνει κάποιος, κυρίως αν ήταν ζωγράφος, είχε τελειώσει τη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αλβανία, πήγαινε για την Ακαδημία Καλών Τεχνών μέχρι που άλλαξε το καθεστώς! Η μετάβαση από την εποχή του Χότζα στην επόμενη ήταν οδυνηρή, κι έφερε αμέτρητους ανθρώπους στα ελληνικά σύνορα.
Ο Δήμος ο ζωγράφος, όπως τον ξέρουν όλοι στη Ρόδο- Cezim Hysa το όνομά του ολόκληρο- ξεκίνησε γι’ αλλού μέχρι που η ζωή τον προσγείωσε σ΄ ένα χωριό της Κοζάνης. Όμως αυτοί οι άνθρωποι επειδή ακριβώς έχουν ζήσει δύσκολα παλεύουν κάθε στιγμή, κι από τα καπνά έγινε ψήστης σ΄ εστιατόριο, και μετά μάγειρας μέχρι και σήμερα, αλλά για πάντα ζωγράφος, καλλιτέχνης στην ψυχή, ένας «λεπτός άνθρωπος» που δεν το έβαλε κάτω και που αν του δοθεί η ευκαιρία θα κατακτήσει πολλά μέσα από τη ζωγραφική του!


Tα έργα σας έχουν χρώμα και δύναμη!
Βλέποντας τα έργα μου βλέπεις τη ψυχή μου. Τα χρώματα, την ένταση… Το άλογο που σχίζει τη θάλασσα για να περάσει… «έπιασα» την προσπάθειά του, τη δύναμή του. Αν το δεις έχει διαφορετικές οπτικές γωνίες που όμως όλες δίνουν αυτή τη δύναμη. Το άλογο είναι το αγαπημένο μου ζώο γιατί είναι δυνατό και περήφανο, κάνει όλους να το αγαπήσουν, σου ΄ρχεται στο μυαλό το άλογο και σκέφτεσαι την ομορφιά και την αγάπη.

Έχετε εγκλιματιστεί πλήρως στην Ελλάδα βλέπω!
Μπορεί να είμαι μετανάστης εδώ, αλλά ζω στην Ελλάδα 25 χρόνια. Στη Ρόδο είμαι από το 1998, η Άννα η γυναίκα μου τελείωσε εδώ το Γυμνάσιο και το Λύκειο, η κόρη μας γεννήθηκε στη Ρόδο είναι στη Β΄ Γυμνασίου, κι είναι αριστούχος στην τάξη της. Αισθανόμαστε καλά εδώ, δεν σκεφτήκαμε ποτέ να γυρίσουμε πίσω. Ειδικά η Ρόδος για έναν καλλιτέχνη είναι ο ιδανικός τόπος να ζει και να ζωγραφίζει, όλα της τα τοπία είναι βγαλμένα νομίζεις από πίνακα ζωγραφικής. Αισθάνομαι σαν να μη ζω σ΄ ένα τόπο, αλλά σ΄ ένα έργο τέχνης, με τα στολίδια της, τη φύση της, την Παλιά Πόλη της. Μ΄ αρέσει πολύ η ελληνική μυθολογία και εμπνέομαι απ΄ αυτήν, απ΄ τους θεούς, τους ημίθεους, από την ιστορία της Ρόδου με τους Ιππότες, τα κάστρα της, αλλά κι από τις φυσιογνωμίες που συναντά κανείς εδώ. Άνθρωποι απ΄ όλες τις φυλές που έρχονται για να δουν τις ομορφιές της, κι έχω την ευκαιρία να συναντώ στη δουλειά μου.

Είστε μάγειρας!
Ναι, και η μαγειρική είναι τέχνη. Το κοινό της σημείο με τη ζωγραφική είναι η φαντασία. Μέσω της δουλειάς μου συναντώ ανθρώπους από διάφορες χώρες και πολιτισμούς τους οποίους και παρατηρώ: τη φυσιογνωμία τους, τη νοοτροπία τους, το χαρακτήρα τους που πολλές φορές βγαίνει στην έκφρασή τους… Πολλούς απ΄ αυτούς θέλω να τους ζωγραφίσω. Κρατάω επαφή μαζί τους, τον χειμώνα τους στέλνω το πορτρέτο τους, χωρίς λεφτά βέβαια, πάντα φιλικά, ξαφνιάζονται δεν ξέρουν πώς να μ΄ ευχαριστήσουν, συνδέουν τη Ρόδο με τη φιλοξενία των ανθρώπων της…

Δηλαδή εκτός από το καλό φαγητό που τρώνε από τα χέρια σας τους κάνετε κι ένα μεγάλο δώρο!
Γι’ αυτά που ζωγραφίζω με την καρδιά μου δεν θα έπαιρνα ποτέ χρήματα. Η αγάπη δεν έχει αντίτιμο, δεν μπορείς να την αγοράσεις, είναι το μόνο πράγμα. Εμένα αυτό που μ΄ αρέσει στις προσωπογραφίες είναι να «πιάσω» το χαρακτήρα και την ψυχολογία του ανθρώπου. Σαν ζωγράφος είμαι ρεαλιστής και ρομαντικός, της σχολής του ιμπρεσιονισμού: Μονέ, Σίσλευ… δουλεύω με ζωντανά χρώματα και τις μικρές πινελιές, την πάστα την παχύρευστη…

Ζωγραφίζετε από μικρός;
Από πολύ μικρός. Είμαι από ένα μικρό χωριό του Ελμπασάν, και θυμάμαι που άρχισα να σχεδιάζω από τότε που έπιασα μολύβι στο χέρι μου. Ακόμα μ΄ αρέσει το σχέδιο στο χαρτί. Στην Αλβανία το Δημοτικό Σχολείο είναι 8 χρόνια, ήταν ένας δάσκαλος που με ενθάρρυνε, αυτός που μας δίδασκε τα εικαστικά. Κατάλαβε ότι έχω ταλέντο και με πήγε σε Λύκειο Καλών Τεχνών για ζωγραφική. Έδωσα εξετάσεις για να μπω και πέτυχα, φοίτησα τέσσερα χρόνια. Εκεί μάθαμε Ιστορία της Τέχνης, ξεκινήσαμε με το σχέδιο, μετά με τα χρώματα και τις σκιές και τα δύο τελευταία χρόνια της φοίτησης κάναμε προσωπογραφίες.

Είναι το πιο δύσκολο οι προσωπογραφίες:
Υπάρχουν κανόνες που δεν μπορείς ν΄ αλλάξεις. Υπάρχει η έκφραση του προσώπου, η ψυχολογία, η ανατομία… Μαθαίναμε και ανατομία! Πήρα τα πρώτα εφόδια. Έμενα σε εστία μακριά από το σπίτι μου. Δεν ήμουν κοντά στο σπίτι μου και το απόγευμα που γυρνούσα στο δωμάτιο μέχρι τη νύχτα ζωγράφιζα, ή έβγαινα στη φύση να ζωγραφίσω, γύριζα το βράδυ, κι έπιανα άλλο φίλο ή συμμαθητή και του λεγα «κάτσε να σε ζωγραφίσω»… Έτσι κάνω και τώρα, δουλεύω πολλές ώρες στο εστιατόριο, κι όταν γυρίσω στο σπίτι ζωγραφίζω για ώρες. Είναι η μυρωδιά του χρώματος, τα σωληνάρια, ο μουσαμάς, οι λαδομπογιές, όλα…, αλλά και το μολύβι στο χαρτί, η ακουαρέλα…

Τώρα τι υλικά χρησιμοποιείτε;
Ακρυλικά και λαδομπογιές.

Η οικογένειά σας τι έλεγε τότε για όλα αυτά; Η ζωγραφική δεν ήταν πολυτέλεια για να ασχοληθεί κανείς στην Αλβανία του Χότζα;
Η μάνα μου ήταν μοδίστρα, την ημέρα στα χωράφια και τη νύχτα έραβε, ο πατέρας μου ήταν φούρναρης κι έτσι κάτι παραπάνω έπαιρνε από άλλους. Κάθε βράδυ ο πατέρας μου έπιανε το μολύβι και το μπλοκάκι, κι έκανε λογαριασμούς. Έλεγε στη μάνα μου: αυτά είναι για το μπακάλικο, αυτά για τα παιδιά, αυτά για τα΄άλλα έξοδα και μέσα σ΄ αυτά ήταν και τα δικά μου για τη Σχολή Καλών Τεχνών που δεν ήταν και λίγα λεφτά τότε! Έβλεπαν πόσο την αγαπούσα τη ζωγραφική, κι έκαναν τα πάντα για να μου το προσφέρουν.

Μετά τη σχολή τι κάνατε;
Πήγα φαντάρος, ήθελα τελειώνοντας να φοιτήσω στην Ακαδημία Καλών Τεχνών, αλλά το πολιτικό καθεστώς άλλαξε και το 1990 ήρθα στην Ελλάδα. Πήγα στην Κοζάνη σ΄ ένα χωριό και δούλεψα στα καπνά. Δεν ήξερα τη γλώσσα, δεν ήξερα τίποτα, αλλά έπεσα σε καλούς ανθρώπους μια οικογένεια που με είχε στο σπίτι της. Το χειμώνα όμως δεν είχε δουλειά, κι έτσι μετά από δύο χρόνια πήγα στην Πάτρα. Η πρώτη μου δουλειά εκεί ήταν να μαζεύω ελιές στα χωράφια. Σιγά-σιγά με φώναξαν για το παιδί για όλες τις δουλειές σ’ ένα εστιατόριο και είδαν ότι μάθαινα γρήγορα. Κέρδισα την εμπιστοσύνη τους, και μ’ έβαλαν δίπλα στον ψήστη να μάθω τη δουλειά. Τελικά δούλεψα ψήστης μέχρι το 1997 στην Πάτρα, σ’ ένα πολύ καλό εστιατόριο το «Ακταίον». Έμαθα ότι πέρυσι έκλεισε.

Στη Ρόδο πως βρεθήκατε;
Ούτε που ήξερα πού πέφτει, πόσο μακριά ήτανε. Από μια αγγελία στις εφημερίδες έμαθα ότι υπάρχει η Ρόδος. Οι ιδιοκτήτες του «Ρωμαίο», του εστιατορίου στην Παλιά Πόλη, ο Γιώργος Καταχανάς και ο Κώστας Καλογερής, είναι Πατρινοί και έβαζαν αγγελία και σε εφημερίδα της Πάτρας. Ζητούσαν βοηθό μάγειρα, ή ψήστη δεν θυμάμαι πια καλά. Στο τηλέφωνο που πήρα μου είπαν «έλα» και μπήκα στο καράβι, έκανα 20 ώρες και λέω, «πού πάω, στην Τουρκία πάω;»… Έμεινα ένα χρόνο στη Ρόδο, κι έφυγα για το Λονδίνο. Δούλεψα καλά εκεί, έμαθα πολλά πράγματα και θα μπορούσα να μείνω στην Αγγλία, στη Ρόδο όμως είχα γνωρίσει τη γυναίκα μου και ξαναγύρισα σε δύο χρόνια από έρωτα. Παντρευτήκαμε αμέσως, πήγαμε στα Τίρανα και κάναμε παραδοσιακό γάμο. Γυρνώντας στη Ρόδο με πήραν στη δουλειά οι ίδιοι άνθρωποι στο «Ρωμαίο», με στήριξαν πολύ αν και τους είχα αφήσει για δύο χρόνια, πάλι με αγκάλιασαν.

Τώρα που εργάζεστε;
Από το 2004 στο εστιατόριο «Ήπειρος» στη Νέα Αγορά, της Άννας Μπόσμου, η οποία με στηρίζει, ξεκίνησα σαν μάγειρας από την πρώτη χρονιά, μου έδωσε αυτή την ευκαιρία. Σας είπα έχω «πέσει» σε καλούς ανθρώπους ίσως επειδή είμαι κι εγώ θετικός. Ας πούμε κι όταν έχω λεφτά, κι όταν δεν έχω, η διάθεσή μου είναι η ίδια και η εκτόνωση και η μεγάλη αγάπη μου είναι η ζωγραφική. Αυτό το διάστημα παρακολουθώ τα σεμινάρια Ιστορίας της Τέχνης της Πόλυς Χατζημάρκου, πηγαίνω σε εκθέσεις, παρακολουθώ όποιο σεμινάριο είναι σχετικό…

Δεν σας έχω ρωτήσει πως μάθατε την ελληνική κουζίνα επαγγελματικά, πώς λειτουργεί ένας καλλιτέχνης μέσα στην κουζίνα ενός εστιατορίου;
Έμαθα την ελληνική κουζίνα γρήγορα επειδή το μάτι μου πιάνει. Έβλεπα τι κάνουν οι άλλοι. Και ως άνθρωπος πιο πολύ ακούω και βλέπω, παρά μιλάω. Η ομιλία για μένα είναι η ζωγραφική.