Από τη Ρόδο ξεκίνησε ο Γρίβας για τον απελευθερωτικό αγώνα

Συμπληρώνονται 60 χρόνια από τη δράση της ΕΟΚΑ

Γράφει ο
Γιώργος Ζαχαριάδης
δημοσιογράφος

«Και στην Κύπρο και στην Κύπρο» φώναζε το πλήθος των Ροδιτών που είχε συγκεντρωθεί στο Μαντράκι στις 31 Μαρτίου 1947 και παραληρούσε από ενθουσιασμό όταν γινόταν η υποστολή της βρετανικής σημαίας και η έπαρση της ελληνικής. ¨Ήταν η στιγμή που σήμαινε το τέλος των 600 χρόνων δουλείας της Δωδεκανήσου και οι νησιώτες έστελναν το χαρμόσυνο μήνυμα στους αδελφούς Κυπρίους, ευχόμενοι γρήγορα και αυτοί να πανηγυρίσουν τη λευτεριά τους !...

Συμπληρώνονται φέτος 60 χρόνια από την έναρξη του απελευθερωτικού αγώνα των Κυπρίων για να αποτινάξουν τον βρετανικό ζυγό. Ο Γεώργιος Γρίβας-Διγενής ήταν ο αρχηγός του ένοπλου αγώνα της ΕΟΚΑ , που άρχισε την 1η Απριλίου 1955 και τερματίστηκε το 1959 μετά την υπογραφή των συμφωνιών της Ζυρίχης και του Λονδίνου.

Ο στρατηγός Γρίβας ξεκίνησε από τη Ρόδο για την Κύπρο για να οργανώσει τον ένοπλο αγώνα. Στη Ρόδο παρέμεινε κρυπτόμενος γιατί η Αθήνα διαφωνούσε για την μετάβαση του στην Κύπρο και όταν ο στρατάρχης Παπάγος (που ήταν τότε πρωθυπουργός) έστελνε ανθρώπους για να τον συλλάβουν, ο Γρίβας πρόλαβε και έφυγε. (Σημ: Αργότερα ο Παπάγος ενέκρινε τις πρωτοβουλίες του Γρίβα και βοήθησε τον αγώνα του).


Την παραμονή του Γρίβα και των δύο συνεργατών του στη Ρόδο γνώριζαν μόνο η τότε διευθύντρια του ΕΟΤ Ποπίκα Σισμάνη, ο υπαξιωματικός του Λιμεναρχείου της Ρόδου Βασίλειος Παπαθεοδώρου και ο δημοσιογράφος Φραγκίσκος Χάρης ανταποκριτής των εφημερίδων «Ακρόπολις» και «Απογευματινή» (πατέρας της κ. Ισμήνης Φραντζέσκου) . Το ταξίδι από τη Ρόδο στην Κύπρο έγινε με ένα καΐκι με το όνομα «Σειρήν» με κυβερνήτη τον Θεόφιλο Ξανθόπουλο και τον Γρίβα συνόδευαν δύο ακόμη άτομα, ο Σωκράτης Λοιζίδης και ο Νότης Πετροπουλέας. Κάτω από τρομερές καιρικές συνθήκες το καΐκι που ξεκίνησε από την Καλλιθέα και που παραλίγο να βουλιάξει, κατόρθωσε να φτάσει στην Κύπρο και να αποβιβάσει τον Γρίβα και τους δύο συνεργάτες του σε μια ερημική τοποθεσία.

ΤΙ ΓΡΑΦΕΙ Ο ΓΡΙΒΑΣ
Στα απομνημονεύματά του ο Γρίβας περιγράφει την παραμονή του στη Ρόδο και το περιπετειώδες ταξίδι του προς την Κύπρο. Γράφει, λοιπόν, ο Γρίβας:
«Άμα τη αφίξει μας εις Ρόδον εξέσπασε σφοδρά τρικυμία, η οποία μας εκράτησεν εκεί επί δώδεκα ημέρας, κατά τας οποίας ηναγκάσθημεν να κρυπτώμεθα, ίνα αποφύγωμεν την επισήμανσιν υπό πρακτόρων των Άγγλων ή οργάνων της κυβερνήσεως.

Εκ του ακουσίου τούτου περιορισμού, εδοκιμάσθημεν αρκετά, προς στιγμήν δε απωλέσαμεν και το ιστιοφόρον, το οποίον, λόγω της τρικυμίας, ηναγκάσθη να προσορμισθή εις όρμον τινα, ασφαλή, καθ΄όσον δεν ηδύνατο δια λόγους εχεμύθειας να εισέλθη εις τον λιμένα της Ρόδου. Εις Ρόδον μας εφιλοξένησεν η κα Σισμάνη του εκεί Γραφείου Τουρισμού. Σημαντικήν επίσης βοήθειαν μας παρέσχεν ο υπαξιωματικός του λιμενικού Παπαθεοδώρου Βασίλειος. Τέλος την 8ην Νοεμβρίου 1954 όταν η τρικυμία εκόπασε περί το μεσονύκτιον αποπλεύσαμεν δια Κύπρον, οπότε περί τας πρωινάς ώρας της επομένης, όταν ακόμη ευρισκώμεθα εις το ύψος Καστελλορίζου, εξέσπασε νέα σφοδρά κακοκαιρία, εξ ης εκινδυνεύσαμεν.

Ο κυβερνήτης του ιστιοφόρου ηθέλησε προς στιγμήν να κατευθυνθή προς τας ακτάς της Μ.Ασίας ,αλλά τον απέτρεψα, προτιμήσας να καταποντισθώμεν παρά να πέσωμεν εις χείρας των Τούρκων και ματαιωθή ούτω το κίνημα μας. Ευτυχώς, μετά περιπετειώδη πλουν, αφίχθημεν την 20ήν ώραν της 10ης Νοεμβρίου 1954 εις την ακτήν, παρά το χωρίον Χλώρακα, όπου και αποβιβάσθημεν.»

Από τότε ξεκινά και η οργάνωση των στρατιωτικών μονάδων της ΕΟΚΑ και την 1η Απριλίου 1955 αρχίζουν οι επιχειρήσεις εναντίον των βρετανών στη Μεγαλόνησο Κύπρο που στοίχισε τη ζωή σε πολλούς πατριώτες που έπεσαν στις μάχες ή εκτελέστηκαν από τους κατακτητές.
Πάντως τον Μάρτιο του 1954 το καΐκι «Σειρήν» με καπετάνιο τον Ευάγγελο Κουταλιανό είχε επιχειρήσει ένα ταξίδι στην Κύπρο για να μεταφέρει οπλισμό για τις ανάγκες του προετοιμαζόμενου ένοπλου αγώνα.. Όμως ,όταν έφτασε κοντά στις ακτές της Κύπρου, ο καπετάνιος κατάλαβε ότι η επιχείρηση προδόθηκε και έτσι, αφού πέταξε στη θάλασσα τον οπλισμό, επέστρεψε στη Ρόδο !..


Ο Γεώργιος Γρίβας-Διγενής με αγωνιστές της ΕΟΚΑ στα βουνά της Κύπρου.


Κατά τη διάρκεια των τεσσάρων χρόνων του ένοπλου αγώνα η Ρόδος πρωτοστάτησε στις διαδηλώσεις συμπαράστασης στους Κύπριους. Ασφαλώς οι παλαιότεροι θα ενθυμούνται τα μεγαλειώδη συλλαλητήρια που έγιναν, ιδιαίτερα από τους μαθητές και τις μαθήτριες, τους πετροβολισμούς στο βρετανικό προξενείο, τις συλλήψεις και διάφορες εκδηλώσεις που σημαδεύουν την αγάπη των Ροδιτών στους δοκιμαζόμενους αδελφούς Κυπρίους.

Αργότερα η Ρόδος είχε τη χαρά να φιλοξενήσει μια ομάδα αγωνιστών της ΕΟΚΑ οι οποίοι εξορίστηκαν από τους Βρετανούς. Μεταξύ των εξόριστων ήταν και ο Νίκος Σαμψών (που για λίγες μέρες διετέλεσε Πρόεδρος της Κύπρου κατά το προδοτικό πραξικόπημα κατά του Μακαρίου), αλλά και ο Νίκου Ξενοφώντος που εξακολουθεί να ζει στη Ρόδο και θα τον τιμήσει ο Σύλλογος Κυπρίων Ρόδου σε εκδήλωση που θα γίνει αύριο Κυριακή στην Ιαλυσό.

Όμως οι δεσμοί Ρόδου και Κύπρου δεν ολοκληρώνονται εδώ. Μετά τις συμφωνίες της Ζυρίχης και του Λονδίνου υπήρξε διαφωνία μεταξύ Μακάριου και Γρίβα. Έτσι τον Οκτώβριο του 1959 γίνεται συνάντηση των δύο ανδρών στη Ρόδο. Οι συναντήσεις έγιναν στο ξενοδοχείο «Κάιρο Παλλάς» και δεν κατέληξαν σε συμφωνία, όμως ο Μακάριος και ο Γρίβας είχαν την ευκαιρία να συναντηθούν με τις τοπικές αρχές και τους εκπροσώπους των φορέων για να τους εκφράσουν τις ευχαριστίες τους για την συμπαράστασή τους στον απελευθερωτικό αγώνα των Κυπρίων. Συναντήθηκαν ακόμη και με τους εξόριστους Κυπρίους που εξακολουθούσαν να βρίσκονται στη Ρόδο.

Με την ευκαιρία πρέπει να αναφέρουμε και το περιστατικό της πτώσης του αεροπλάνου των Βρετανικών Αερογραμμών(ΒΕΑ) που συνέβη στις 12 Νοεμβρίου 1967 στη θαλάσσια περιοχή του Καστελλόριζου ,στο οποίο επέβαιναν 54 επιβάτες. Το περιστατικό αποδίδεται σε τρομοκρατικό χτύπημα, μάλιστα δε είχε σαν στόχο τον Γρίβα δεδομένου ότι υποτίθετο ότι θα ταξίδευε με την πτήση αυτή που είχε προορισμό την Κύπρο. Πάντως, ο ισχυρισμός αυτός δεν επιβεβαιώθηκε και όλα τα πτώματα των επιβατών και του πληρώματος του αεροσκάφους μεταφέρθηκαν στη Ρόδο.

¨Ένα ακόμη σημαντικό γεγονός που σημάδευσε τους δεσμούς μεταξύ της Ρόδου και της Κύπρου συνέβη κατά το προδοτικό πραξικόπημα κατά του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου και την βάρβαρη εισβολή των Τούρκων στη Μεγαλόνησο τον Ιούλιο του 1974. Τότε, από τα γραφεία της εφημερίδας «Ροδιακή» γινόταν η παγκόσμια ενημέρωση για τα τραγικά γεγονότα στην Κύπρο, δεδομένου ότι οι πραξικοπηματίες είχαν φροντίσει να διακόψουν κάθε επικοινωνία με τον υπόλοιπο κόσμο !...