Η σύλληψη και φυλάκιση 29 παληκαριών το 1941, από τους Ιταλούς Φασίστες

Στα τέλη Φεβρουαρίου 1941, οι Βρετανοί κομάντος, πραγματοποίησαν απόβαση στο Ιταλοκρατούμενο Καστελλόριζο. Τότε οι κάτοικοι πίστεψαν πως απελευθερώθηκαν και μια ομάδα νέων παληκαριών βοήθησε τους Βρετανούς να ολοκληρώσουν το έργο τους. Οι κομάντος βομβάρδισαν τις θέσεις των Ιταλών, ορισμένοι από τους οποίους κρύφτηκαν μέσα σε πηγάδια. Άλλοι βρήκαν το θάνατο και άλλοι τραυματίστηκαν. Η ελληνική σημαία κυμάτιζε περήφανα εκεί που πριν από λίγο ήταν η ιταλική.

Όμως η επιχείρηση των Βρετανών κομάντος, δεν ήταν καλά σχεδιασμένη με αποτέλεσμα να αποτύχει ένας ιταλός που κρατούσε το τηλέγραφο πρόλαβε και ειδοποίησε τους Ιταλούς στη Ρόδο τι ακριβώς συμβαίνει.

Οι Ιταλοί της Ρόδου επέστρεψαν πρώτα πρώτα με αεροπλάνα που βομβάρδισαν όπου υπήρχαν Βρετανοί, αδιαφορώντας για την τύχη των κατοίκων. Κατόπιν ήρθαν με πολεμικά πλοία για να ανακαταλάβουν το νησί, εκτοπίζοντας και τον τελευταίο Βρετανό.

Αφού επανήλθαν οι κατακτητές συγκέντρωσαν τους κατοίκους σε μια πλατεία και για εκφοβισμό βομβάρδιζαν στον αέρα.

Στο μεταξύ ορισμένοι δοσίλογοι κατέθεσαν τα ονόματα των 29 παληκαριών που αντιστάθηκαν, τους οποίους συνέλαβαν και τους δίκασαν στη Ρόδο, σε στρατοδικείο. Το πλοίο που τους μετέφερε ήταν ο Lupo.
Κατόπιν τους φυλάκισαν άλλοτε στις φυλακές Κοσκινού, στη Καζέρμα Ρεγκίνα και στις φυλακές της Κω, από όπου έφυγαν με πλοίο για να κλειστούν οριστικά στις φυλακές της Βόρειας Ιταλίας ως πολιτικοί κρατούμενοι με κατηγορίες όπως εχθροί του ιταλικού φασιστικού κράτους, βλασφημία κατά του Μουσολίνι κ.ά.

Το πλοίο που τους μετέφερε στο Πρίντιζι ήταν το Calino.
Οι κρατούμενοι χωρίστηκαν σε τρεις διαφορετικές φυλακές και συγκεκριμένα στο Σαν Τσιμινιάνο, στο Καστέλ Φράγκο Εμίλια και στη Τσίβιτα Βέκια.

Τόσα φρικτά ήτανε τα βασανιστήριά τους, ώστε μετά από ένα χρόνο έφυγε από τη ζωή ο Γεώργιος Πισπινής και αργότερα από βομβαρδισμούς αεροπλάνων οι Συμεών Κ. Σαρίνας και Θόδωρος Αχλαδιώτης, ενώ άλλοι δυο τραυματίζονται σοβαρά οι Γεώργιος Κρασάς και Μιχαήλ Κουτσούκος.
Οι υπόλοιποι υπέφεραν από πείνα και άθλιες συνθήκες κράτησης. Ορισμένοι από αυτούς πρήζονταν και περίμεναν το θάνατό τους. Η τροφή τους ήταν πίτουρα και χαρουπάλευρο.

Κατά το διάστημα αυτό ορισμένοι κάτοικοι του Καστελλορίζου, συνελήφθησαν ως ύποπτοι από τους Ιταλούς και μεταφέρθηκαν στις φυλακές της Ρόδου, της Ιταλίας και της Γερμανίας, μεταξύ των οποίων οι Νικόλαος Παν. Βενίτης, Σταύρος Αντ. Κουφός και Νικόλαος Γ. Μαντάλης. Προδόθηκαν και αυτοί από τους συνεργάτες των Ιταλών φασιστών.

Όσοι ήταν κλεισμένοι στις 3 φυλακές της Ιταλίας, το 1944, οι Παρτιζάνοι Έλληνες και Ιταλοί αντιφασίστες, τους ελευθέρωσαν για να πολεμήσουν κατά των Γερμανών Ναζί.
Πράγματι αφού πρόσφεραν διάφορες υπηρεσίες στις πόλεις όπου ήταν οι φυλακές, ανέβηκαν στα βουνά όπως στο Ρίμινι, στα Απέννινα και στο Κκιάτι και έδωσαν μάχες κατά των Γερμανών.
Άλλοι δεν πρόλαβαν και συνελήφθησαν από τους Ναζί όπου μεταφέρθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης όπου και βρήκαν τραγικό θάνατο.

Θα επιστρέψουν σε μια Ελλάδα γεμάτη ερείπια και θα αναζητήσουν τρόπους για να αποδείξουν ότι είναι υπήκοοι Έλληνες.

Κατόπιν θα καταταγούν στον Ελληνικό Στρατό και τελικά θα γυρίσουν στην ιδιαίτερη πατρίδα τους.
Οι προδότες ποτέ δεν τιμωρήθηκαν και ποτέ κανείς δεν ζήτησε να δικαστούν.
Όμως η ανώνυμη λαϊκή ψυχή κέντησε στίχους, ρίμες, όπου καταγράφονται οι συλλήψεις, οι κακουχίες, τα βασανιστήρια αλλά και οι ρουφιάνοι.

Αρκετοί από εκείνους που αντιστάθηκαν κατά των Ιταλών και των Γερμανών, αφού πέρασαν χρόνια, ταξίδεψαν στην Ιταλία και επισκέφθηκαν τους τόπους των μαρτυρίων τους.
Συνομίλησαν με τους σύγχρονους Ιταλούς οι οποίοι και αυτοί έχασαν δικούς τους ανθρώπους ή καταστράφηκαν τα χωριά και οι πόλεις τους. Οι περιουσίες τους.

Σε όλες σχεδόν τις πόλεις υπάρχουν Οργανώσεις Ανταρτών Ιταλών οι οποίοι τιμούν τη μνήμη των νεκρών τους αλλά και τη μνήμη των Ελλήνων που βοήθησαν εκείνη τη περίοδο και συντάχθηκαν μαζί τους κατά των γερμανών. Οι Παρτιζάνοι αυτοί κάθε χρόνο διοργανώνουν διάφορες εκδηλώσεις καλλιτεχνικές και πνευματικές όπως εκθέσεις βιβλίων, φωτογραφίας μουσικής, κινηματογράφο κλπ. Η επιχείρηση‐ φιάσκο των Βρετανών ίσως να είναι γνωστή. Η δραματική περιπέτεια όμως των Καστελλοριζιών και αυτών που έχασαν τη ζωή τους και αυτών που επέζησαν δεν είναι καθόλου γνωστή.

Σήμερα εξαιτίας του πλούσιου υλικού που μας παρέχουν τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, τα Αρχεία των παρτιζάνων της Ιταλίας, τα Έγγραφα και οι Φωτογραφίες ιδιωτών ακόμα και των Βρετανών, μπορούν να μας δώσουν μια έγκυρη και τεκμηριωμένη κατάσταση τι ακριβώς έγινε από το 1941 μέχρι την Απελευθέρωση των Νησιών της Δωδεκανήσου. Επίσης οι ίδιοι οι πρωταγωνιστές πριν φύγουν από τη ζωή κατέγραψαν τις περιπέτειές τους, χωρίς κανένα πάθος, χωρίς υπερβολές και ψεύδη.

Γράφει ο Κυριάκος Μ. Χονδρός