Ο θεσμός του Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης

Rodiaki NewsRoom

Σύμφωνα με τις διατάξεις των παρ. 1 και 2 του άρθρου 102 του Συντάγματος δεν καθιερώνεται υπέρ των οργανισμών τοπικής αυτοδιοικήσεως αυτονομία ούτε εξουσία να θέτουν αυτοτελώς κανόνες δικαίου, αλλά παρέχεται σ’ αυτούς μόνον αυτοδιοίκηση, ήτοι εξουσία να αποφασίζουν επί των τοπικών υποθέσεων με δικά τους όργανα, εντός των πλαισίων των γενικών κανόνων, οι οποίοι διέπουν την οργάνωση και λειτουργία αυτών και των οποίων η θέσπιση ανήκει στην εξουσία του νομοθέτη ή της κατ’ εξουσιοδότηση αυτού νομοθετούσης Διοικήσεως, καθόσον σ’ αυτήν ανήκει και η οργάνωση οποιασδήποτε δημόσιας υπηρεσίας, κρατικής ή αυτοδιοικούμενης (ΟλΣΕ 1809/1983 , ΟλΣΕ 1427/1981 , 371/1985 , 1397/1995 ).

Ο Συμπαραστάτης αποτελεί ένα νέο θεσμό διαμεσολάβησης μεταξύ πολιτών, επιχειρήσεων και ΟΤΑ, που εισήχθη με τις διατάξεις του Προγράμματος «Καλλικράτης», και αποσκοπεί, μεταξύ άλλων, στον έγκαιρο εντοπισμό και την αποτελεσματική αντιμετώπιση φαινομένων κακοδιοίκησης, ορθής εφαρμογής των νόμων, στη διασφάλιση της αμεροληψίας των δημοτικών και περιφερειακών αρχών και στην αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών της τοπικής αυτοδιοίκησης προς τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, σύμφωνα με τις αρχές της χρηστής και διαφανούς διοίκησης. Ο Συμπαραστάτης, επομένως, πρέπει να τυγχάνει ευρείας αποδοχής από τα μέλη του δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου, ώστε να διασφαλιστεί το κύρος του θεσμού.

Έτσι, η πλειοψηφία των 2/3 του συνόλου των μελών του δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου κρίθηκε από το νομοθέτη αναγκαία για την επίτευξη του ανωτέρω σκοπού και ως εκ τούτου εκλέγεται για τη θέση αυτή το πρόσωπο που συγκεντρώνει την ειδική αυτή πλειοψηφία και σε καμία περίπτωση μικρότερη πλειοψηφία.

Ως Συμπαραστάτης του δημότη και της επιχείρησης δεν μπορεί να επιλεγεί αιρετός δήμου, περιφέρειας ή βουλευτής.Η θητεία του ακολουθεί τη θητεία των δημοτικών αρχών ( βλ άρθρα 14, 77, και 227 του ν. 3852/2010 – ΟΤΑ : Αρμοδιότητες – Καλλικράτης – Εκλογές , Μητρ.Περιφέρεια κ.λπ και ν. 4071 /2012 – Ρυθμίσεις για την τοπική ανάπτυξη, την αυτοδιοίκηση και την αποκεντρωμένη διοίκηση .

Σύμφωνα με τον ν. 3463/2006 Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων , τον ν. 2690/1999 Κώδικας Διοικητικής Διαδικασίας , τον ν. 3979/2011 Για την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση – ΟΤΑ – Υπ.Πολιτισμού κ.λ.π διατάξεις , τον ν. 2472/1997 και ν. 3471/2006 Προστασία ατόμου από την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα , το ψήφισμα 80 ( 1999) του Συμβουλίου των τοπικών και περιφερειακών αρχών του Συμβουλίου της Ευρώπης για τον ρόλο των τοπικών και περιφερειακών διαμεσολαβητών – συνηγόρων , την Σύσταση 61/1999 του συμβουλίου των τοπικών και περιφερειακών αρχών του Συμβουλίου της Ευρώπης για τον ρόλο των τοπικών και περιφερειακών διαμεσολαβητών – συνηγόρων στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων των πολιτών, το άρθρο 37 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας “υποχρέωση για την ανακοίνωση αξιόποινης πράξης” όπου “

1. Οι ανακριτικοί υπάλληλοι οφείλουν να ανακοινώσουν χωρίς χρονοτριβή στον αρμόδιο εισαγγελέα οτιδήποτε πληροφορούνται με κάθε τρόπο για αξιόποινη πράξη που διώκεται αυτεπαγγέλτως.

2. Οι υπόλοιποι δημόσιοι υπάλληλοι, καθώς και εκείνοι στους οποίους ανατέθηκε προσωρινά δημόσια υπηρεσία, έχουν την ίδια υποχρέωση για τις αξιόποινες πράξεις της παρ. 1, αν πληροφορήθηκαν γι’ αυτές κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους.

3. Η ανακοίνωση γίνεται γραπτώς και πρέπει να περιέχει όλα τα στοιχεία που υπάρχουν και αφορούν την αξιόποινη πράξη, τους δράστες και τις αποδείξεις.

Σύμφωνα με το άρθρο 111 ν. 3584/2007 (βλ και ν. 4210/2013 «Ρυθμίσεις Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α΄254/21.11.2013), ο οποίος επέφερε σημαντικές αλλαγές τόσο στις διατάξεις του Υπαλληλικού Κώδικα (ν. 3528/2007), όσο και στις διατάξεις του Κώδικα Δημοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων (ν.3584/2007) και είναι ενημερωμένη έως και τον ν 4233/2014 η αδικαιολόγητη άρνηση λειτουργού ή υπαλλήλου του Δήμου να συνεργαστεί με τον Συμπαραστάτη, κατά τη διεξαγωγή της έρευνας ή να εφαρμόσει τη σύσταση του Συμπαραστάτη επί κριθείσας καταγγελίας, συνιστά πειθαρχικό παράπτωμα παράβασης καθήκοντος ( σύντομο νομικό έρεισμα).

Ο Συμπαραστάτης δεν ενδιαφέρεται για τα πολιτικά τεκταινόμενα του Δήμου, αλλά μόνο για τη λειτουργία των υπηρεσιών ώστε να ενημερώνει για τη λειτουργία τους και όλα τα έγγραφά του πρέπει να δημοσιοποιούνται. Εξετάζει προσεκτικά όλα τα αιτήματα δημοτών, απορρίπτει γραπτά αβάσιμα αιτήματα ώστε και οι δημότες να καταλαβαίνουν τους λόγους, ενώ στις βάσιμες καλεί την υπηρεσία να πράξει αυτά που της υποδεικνύονται, τονίζοντας στο σημείο αυτό ότι στις εισηγήσεις του δεν υπάρχει δεσμευτικός χαρακτήρας για την υπηρεσία.

Ο λόγος που δημιουργήθηκε ο Συμπαραστάτης – Συνήγορος – Ombudsman κυρίως, είναι γιατί ο πολίτης είναι σε μειονεκτική κατάσταση απέναντι στη διοίκηση και ότι στην Ελλάδα αυτό το πρόβλημα είναι πολλαπλάσιο, ενώ λόγω πολυνομίας δεν υπάρχει κανείς άνθρωπος που να μπορεί να ξέρει τι αναφέρει ο νόμος, αφού υπάρχει μέχρι και “παρανομοθεσία”, λόγω της κακής ποιότητας των νόμων και των διαφόρων εγκυκλίων που εκδίδονται για την εφαρμογή του.

Η ουσία του θεσμού είναι να αντιμετωπιστούν τα πολύ σοβαρά προβλήματα στις σχέσεις πολιτών – διοίκησης και το να βρεθούν τέτοιοι τρόποι θα είναι πάρα πολύ χρήσιμοι και για την οικονομική ανάπτυξη. Επιπροσθέτως στο άρθρο 17 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας, που κυρώθηκε με τον ν. 2690/1999 ορίζεται ότι “ 1.

Η ατομική διοικητική πράξη πρέπει να περιέχει αιτιολογία, η οποία να περιλαμβάνει τη διαπίστωση της συνδρομής των κατά νόμο προϋποθέσεων για την έκδοσή της. Η αιτιολογία πρέπει να είναι σαφής, ειδική, επαρκής και να προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, εκτός αν προβλέπεται ρητώς στο νόμο ότι πρέπει να περιέχεται στο σώμα της πράξης. ΄Οταν η διοικητική πράξη εκδίδεται αυτεπαγγέλτως, τα αποδεικτικά στοιχεία συγκεντρώνονται με πρωτοβουλία του αρμόδιου για την έκδοσή της οργάνου. ΄Οταν την έκδοση της διοικητικής πράξης ζητά ο ενδιαφερόμενος, αυτός οφείλει να υποβάλει τα δικαιολογητικά που καθορίζουν οι σχετικές διατάξεις, εκτός αν τα στοιχεία αυτά υπάρχουν στην αρμόδια για την έκδοση της πράξης διοικητική αρχή” .

Σύμφωνα με την αρχή της ανεξαρτησίας ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης δεν υπόκειται στον ιεραρχικό έλεγχο και την διοικητική εποπτεία και έχει απεριόριστο δικαίωμα κατά συνείδηση γνώμης ως προς την καταστατική θέση ( άρθρο 77 παρ. 6 ν. 3852/2010, άρθρα 98 και 135 ν. 3463/2006). Επικοινωνεί με τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, τους επιστημονικούς φορείς, τα ΜΜΕ και τους επαγγελματικούς συλλόγους.

Σημειώνεται ότι η συνάντηση για την επιδίωξη της διαμεσολαβητικής επίλυσης της διαφοράς διέπεται από την αρχή της εκατέρωθεν ακρόασης (η αντίκρουση των σχετικών ισχυρισμών) και την σχετική διαδικασία διευθύνει ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης όπου σε περίπτωση θετικής έκβασης τα μέρη υπογράφουν πρακτικό διαμεσολαβητικής επίλυσης.

Δύναται να προβαίνει στη διατύπωση προτάσεων βελτίωσης της δημοτικής διοίκησης τόσο στο πλαίσιο της ετήσιας εκθεσής του όσο και επ’ ευκαιρία σημαντικών προβλημάτων κακοδιοίκησης που ο ίδιος εντοπίζει. Οι ειδικές προτάσεις υποβάλλονται στον Δήμαρχο και κοινοποιούνται στο Δημοτικό Συμβούλιο και στον Γ.Γ του Δήμου.

Τέλος όταν ο Συμπαραστάτης είναι νομικός, οι πολίτες συχνά αναζητούν από αυτόν νομικές συμβουλές για προσωπικές τους υποθέσεις, θεωρώντας ότι αυτός είναι ο ρόλος του θεσμού. Εν αντιθέσει η αποστολή του είναι η διαμεσολάβηση και όχι η παροχή νομικών υπηρεσιών.

Γράφει ο Γεώργιος Φερετζάκης
Δικηγόρος, Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης Δήμου Καλαμάτας