Πολιτική συνείδηση: Προϊόν σκέψης ή προπαγάνδας;

Rodiaki NewsRoom

Γράφει η ψυχολόγος
Μαρία Καρίκη

Ο άνθρωπος ήταν, είναι και θα είναι βαθιά πολιτικό ον. Ανέκαθεν, σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας της ανθρωπότητας, οι λαοί ενδιαφέρονταν για τα κοινά, για το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον του τόπου τους. Στη σύγχρονη εποχή τα πολιτικά δρώμενα εξελίσσονται με ταχύτητα και καλούν τον πολίτη όχι μόνο να παρακολουθεί με αγωνία ποιό θα είναι το επόμενο βήμα, αλλά και να πάρει μια ξεκάθαρη θέση απέναντι στο μέλλον που οραματίζεται.

Μπροστά σε ένα πολιτικό (και όχι κομματικό) δίλημμα, όπως αυτό που διανύουμε ως έθνος αυτή την εποχή, απαιτείται πιο επιτακτικά από ποτέ μια ώριμη πολιτική συνείδηση. Το ερώτημα είναι πώς καλλιεργείται μια τέτοια συνείδηση. Αρκεί να παρακολουθήσουμε τις ειδήσεις στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης; Είμαστε βέβαιοι ότι είναι αντικειμενικά και αμερόληπτα;

Αρκεί να ακούσουμε άκριτα την «κατεύθυνση» που υποστηρίζει ο αρχηγός του κόμματος που ψηφίζουμε; Η πολιτική συνείδηση είναι κάτι πάνω και πέρα από μια στενή κομματική προσέγγιση. Η πολιτική συνείδηση αποτελείται από κριτική σκέψη, από προσωπική διερεύνηση. Υπερβαίνει τα πρόσωπα και αφορά ιδέες. Αναζητά την σφαιρική εικόνα και θέτει συνεχώς ερωτήσεις, αμφισβητεί και αναστοχάζεται. Προϋποθέτει γνώσεις, ευρύτητα πνεύματος, βαθιά δημοκρατική παιδεία, αλλά και χρόνο προκειμένου να αφομοιωθούν εντός μας οι εξελίξεις, να «ζυμωθούν» και να γίνουν προσωπική υπόθεση.

Αυτό που σίγουρα δεν είναι δείγμα πολιτικής συνείδησης είναι ο φανατισμός. Η πολιτική (και όχι η κομματική, το ξανατονίζω) σκέψη δεν έχει ως αυτοσκοπό να αφορίσει, να ακυρώσει, να απαξιώσει. Σέβεται τον άλλο απέναντί μας με τη δική του αντίστοιχα πολιτική σκέψη και στόχος δεν είναι η επιβολή ή η πειθώ, αλλά μια δημιουργική, εποικοδομητική συνάντηση και συνομιλία. Μόνο η ίδια η ιστορία – εκ των υστέρων- έχει τη δυνατότητα να απαντήσει στο ποια τοποθέτηση είναι εν τέλει η «σωστή».

Τα ίδια τα γεγονότα, οι εξελίξεις, οι συνέπειες είναι εκείνα που θα μας βοηθήσουν να καταλάβουμε την ορθότητα ή όχι της σκέψης μας, αλλά και το κατά πόσο είμαστε ή όχι ικανοί να κρίνουμε όχι μόνο αυτά που ενδεχομένως θέλουν να μαθαίνουμε, αλλά και όλα τα άλλα που δεν προβάλλονται αρκετά ή και αποσιωπούνται. Δεν νομίζω να υπάρχει κάποιος που πιστεύει ότι η σύγχρονη πολιτική δεν έχει παρασκήνια, δεν έχει αθέατα συμφέροντα, δεν έχει σκόπιμες ενέργειες και συμπεριφορές…

Αυτό που δεν πρέπει να ξεχνάμε είναι ότι ο καθένας μας χτίζει την πολιτική του σκέψη καταρχήν μέσα από το προσωπικό του βίωμα. Ο τρόπος που μεγαλώσαμε, οι πολιτικές ιδέες των γονέων μας, αλλά και των υπόλοιπων αγαπημένων ανθρώπων που μας πλαισίωσαν, επηρεάζουν τον τρόπο που αργότερα ως ενήλικες θα προσεγγίσουμε την πολιτική.

Στη συνέχεια, ο τρόπος που επιλέγουμε να ζούμε είναι φυσικό και επόμενο να μας οδηγεί να υποστηρίζουμε κάποιο κομματικό χώρο. Ωστόσο, και πάλι η πολιτική συνείδηση είναι κάτι ευρύτερο από αυτή τη διαδικασία. Είναι η υπέρβαση του ατομικού τρόπου σκέψης, είναι το άνοιγμα προς το σύνολο. Η πολιτική συνείδηση ξεπερνάει το ατομικό μας συμφέρον και γίνεται από ατομοκεντρική ανθρωποκεντρική.

Τέλος, μια τέτοια πολιτική συνείδηση δεν προλαβαίνει να καλλιεργηθεί υπό το καθεστώς άγχους, αβεβαιότητας, ανασφάλειας και φόβου. Δεν δόθηκε χρόνος στους πολίτες να εκτιμήσουν με ψυχραιμία, διαύγεια, αλλά και προσωπική διερεύνηση τα «συν» και τα «πλην» της όποιας τοποθέτησής τους. Βομβαρδίστηκαν με τόσες πολλές πληροφορίες (άλλοτε αντικειμενικές, άλλοτε μεθοδευμένες) που το μόνο που αισθάνονται λίγη ώρα πριν την κρίσιμη απόφαση είναι σύγχυση και πανικό. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς ειδήμων για να καταλάβει ότι ένας φοβισμένος πολίτης είναι πιο εύκολα χειραγωγήσιμος!

Το μόνο σίγουρο είναι ότι πάντα οι συνέπειες μιας πολιτικής απόφασης φτάνουν από τους πολιτικούς στους πολίτες. Εκείνοι είναι που θα επωμιστούν κυρίως το όποιο πολιτικό κόστος μιας κρίσιμης απόφασης. Εκείνοι είναι οι σύγχρονοι «ήρωες» μιας αβέβαιης και ασταθούς πολιτικής συγκυρίας. Ας ευχηθούμε όλοι ένα αίσιο τέλος για τη χώρα μας που αντιμετωπίζει ένα σοβαρό πολιτικό δίλλημα και ας επικεντρωθούμε στην εξεύρεση μιας λύσης κι όχι στο φανατισμό, στο χλευασμό και στη σύγκρουση που μάλλον είναι προϊόν κομματικής και όχι πολιτικής συνείδησης….