Το ταξίδι ενός εκπαιδευτικού στην Παλαιστίνη και οι συνθήκες στις οποίες ζουν οι Σύριοι

Ελευθερία Πελλού

Περιμένοντας να σταματήσει ο πόλεμος για να γυρίσουν πίσω

Τη φρίκη του πολέμου και τα όσα αφήνει πίσω του στους ανθρώπους που τον βιώνουν για χρόνια, έζησε ένας εκπαιδευτικός από τη Ρόδο ο οποίος μαζί με άλλους ακτιβιστές κυρίως από την Ελβετία και τη Γερμανία και δύο ακόμη από τη Θεσσαλονίκη, επισκέφθηκαν πόλεις της Παλαιστίνης.

Ο κ. Μιχάλης Καρανικόλας είναι εκπαιδευτικός στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και υπηρετεί πολλά χρόνια στην περιοχή μας. Παράλληλα είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένος στο θέμα των προσφύγων και εκπροσωπεί τους καθηγητές στον καταυλισμό των προσφύγων στη Ρόδο και είναι συντονιστής της ομάδας που έχουν συγκροτήσει οι εκπαιδευτικοί στην περιοχή μας από τον Οκτώβριο, μέσω της οποίας δίδεται βοήθεια και σε άλλα νησιά όπως Τήλο, Σύμη, Χάλκη και Καστελλόριζο. Ο ίδιος τα δύο προηγούμενα καλοκαίρια είχε βοηθήσει ως εθελοντής στη Γερμανία σε κέντρα πρώτης υποδοχής προσφύγων, ενώ είναι και μέλος της οργάνωσης ακτιβιστών «Mir Sada» που σημαίνει «Ειρήνη Τώρα» στα Σέρβικα.

Με αυτήν την οργάνωση ο κ. Καρανικόλας έχει συμμετάσχει σε αρκετές δράσεις και η πιο πρόσφατη αφορά την επίσκεψή του στις πόλεις Ναμπλούζ, Βηθλεέμ και Χεβρώνα.
Το ταξίδι έγινε πριν από ένα μήνα περίπου και είχε ως σκοπό να συνοδεύσουν οι ακτιβιστές υλικοτεχνική βοήθεια στην Παλαιστίνη για να δοθεί στους εκεί Σύριους, όπως και έγινε.
Ο κ. Μιχάλης Καρανικόλας δέχτηκε να μιλήσει στη «Ροδιακή» και να μας περιγράψει τις εικόνες και τα συναισθήματα που βίωσε…

Καταρχήν θα ήθελα να ρωτήσω πώς αποφασίσατε να δραστηριοποιηθείτε με αυτήν την οργάνωση;
Το αποφάσισα γιατί αυτή η ομάδα δεν είναι ΜΚΟ, δεν είναι κυβερνητική, δεν σχετίζεται με κάποιον επιχειρηματία εθελοντή, είναι οργανωμένη από τους ίδιους τους πολίτες, αποθηκεύουμε τα υλικά αφού τα συγκεντρώσουμε, τα ταξινομούμε τα καταγράφουμε και όταν χρειάζεται να παραδοθούν τα δίνουμε εμείς οι ίδιοι και δεν χρειάζεται να μεσολαβήσει κάποιος άλλος.
Τα υλικά αφορούν σκηνές, σλίπινγκ μπαγκ, τρόφιμα μακράς διαρκείας, κουβέρτες κ.α.

Είναι η πρώτη φορά που πήγατε με αυτήν την ομάδα σε τέτοιου είδους αποστολή και αν υπάρχουν άλλα άτομα από την περιοχή μας;
Από Ρόδο δεν είναι άλλος, υπάρχουν όμως άλλα δύο άτομα από Θεσσαλονίκη. Έχουμε πάει και σε άλλες αποστολές με την πιο σημαντική αυτή στο Κίεβο στην Ουκρανία, ένα χρόνο μετά την εξέγερση των κατοίκων (το 2014). Αλλά και το 2012 είχαμε πάει σε κάτι αντίστοιχο στις τουρκικές φυλακές στη Σμύρνη.
Το φετινό ταξίδι διήρκησε 8 μέρες και πήγαμε στο Τελ Αβίβ στην Ιερουσαλήμ, στη Ναμπλούζ, στη Βηθλεέμ και στη Χεβρώνα.

Η πρωτοβουλία η δική μας είχε ένα χαρακτήρα να μην ξεχωρίζει τους ανθρώπους, δίναμε δηλαδή σε όλους πράγματα, είχαμε πάρα πολλά τα οποία τελικά μοιράστηκαν και από Κυανόκρανους του ΟΗΕ, καθώς εμάς δεν μας επετράπη η είσοδος, αφού έτυχε την ημέρα εκείνη να έχει βομβαρδισμό στη Γάζα.
Αυτό που θα πρέπει να γνωρίζουμε είναι πως αυτό που βλέπουμε εδώ στην Ελλάδα είναι ένα μικρό ποσοστό προσφύγων, και πως οι περισσότεροι Σύριοι πρόσφυγες βρίσκονται στην Ιορδανία, το Λίβανο και την Παλαιστίνη. Δηλαδή αυτοί οι άνθρωποι περιμένουν να τελειώσει ο πόλεμος για να επιστρέψουν στην πατρίδα τους.
Αυτοί που έρχονται στην Ευρώπη είναι οι πιο «προχωρημένοι», αυτοί δηλαδή που ξέρουν μία γλώσσα, που έχουν ένα πτυχίο. Οι πιο εξαθλιωμένοι περιμένουν πρόσφυγες στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, έναν πόλεμο που δεν σταματάει!

Σε ποιες περιοχές δώσατε υλικοτεχνική βοήθεια;
Δώσαμε στον καταυλισμό των Σύριων στη Βηθλεέμ αλλά και στη Ναμπλούζ και στη Χεβρώνα. Η Χεβρώνα ήταν μία πολύ σημαντική εμπειρία για εμάς, κάτι που δεν μπορεί να φανταστεί ο ανθρώπινος νους. Στην πόλη έχουνε κλείσει την κεντρική οδό, τα μαγαζιά είναι αποκλεισμένα, για να φτωχοποιηθεί ο κόσμος και να αναγκαστεί να φύγει. Δηλαδή φανταστείτε μία πολύ μεγάλη λεωφόρο στην οποία όλα τα καταστήματα ήταν κλειστά και δεν επιτρεπόταν η είσοδος παρά μόνο στους Κυανόκρανους του ΟΗΕ και στους τουρίστες. Σκεφτείτε πως οι τουρίστες ήταν 20 άτομα όλη τη χρονιά!
Ακόμη και εμείς είχαμε μαζί πάντα τα διαβατήριά μας, τα οποία δείξαμε αρκετές φορές για να κινηθούμε.

Ποιες οι εικόνες που αντικρίσατε στις περιοχές που επισκεφθήκατε;
Υπάρχει μεγάλη αντίφαση στο Ισραήλ, εκεί το επίπεδο είναι λίγο μεγαλύτερο από αυτό των Ελλήνων αλλά στην Παλαιστίνη, είναι πάρα πολύ φτωχός ο κόσμος, ακόμη και οι καλλιέργειες μολύνονται με χημικούς ψεκασμούς με σκοπό να φύγουν από τα εδάφη τους.
Υπάρχουν πάρα πολλοί νεόκτιστοι οικισμοί και στη Χεβρώνα και στη Ναμπλούζ που φτιάχτηκαν τα τελευταία 10 με 15 χρόνια και αυτό γιατί δεν θέλουν προφανώς να αφήσουν να επεκταθεί το Παλαιστινιακό κράτος.

Είδαμε ότι για να πάει ένα παιδί στο σχολείο περνάει μέσα από σύνορα. Τους αναγκάζουν να φύγουνε, παρόλα αυτά δεν φεύγουν οι Παλαιστίνιοι και η αντίφαση που ζήσαμε είναι πως ενώ πρόκειται για ένα κράτος του Ισραήλ, οι δαπάνες και τα κονδύλια που μοιράζονται είναι ξεκάθαρα υπέρ των Ισραηλιτών.
Οι Παλαιστίνιοι δεν έχουν πρόσβαση ούτε σε πόσιμο νερό, ούτε έχουν τη δυνατότητα να έχουν φρέσκο ψωμί κάθε μέρα, είναι δύσκολη η κατάσταση.

Ζουν σε κανονικά σπίτια;
Ναι, για παράδειγμα στη Βηθλεέμ μέσα ο οικισμός είναι πολύ καλός, εσωτερική πόλη με σπίτια, απλά υπάρχουν έξω από τις πόλεις αυτές κατασκηνώσεις, διάφορα στρατόπεδα όπου είναι πρόσφυγες, είτε εκτοπισμένοι από τη Δυτική Όχθη, είτε από την Συρία.

Επισκεφθήκατε σχολεία, νοσοκομεία εκεί;
Επισκεφθήκαμε και τα δύο. Το νοσοκομείο ήταν στη Βηθλεέμ το οποίο ήταν πολύ κατώτερο των απαιτήσεων της σημερινής εποχής σε θέματα καθαριότητας, υποδομής και ήταν όλα έξω στο πάτωμα! Δεν ήταν νοσοκομείο όπως το ξέρουμε εμείς! Ήταν πολύ πρόχειρα όλα αυτά, άλλος έβαζε ορούς από εδώ, ένας πάγκος από εκεί, μία γυναίκα να γεννάει πιο πέρα, ένας οδοντίατρος στο πάτωμα, κάπως έτσι!

Το νοσοκομείο αυτό είχε βομβαρδιστεί πέρυσι και δεν έχει ακόμη επισκευαστεί, συνήθως τα επισκευάζουν απλά το κράτος των Ισραηλιτών επιλέγει να βομβαρδίσει τέτοιες περιοχές, παιδικούς σταθμούς, νοσοκομεία γιατί εκεί πιστεύει ότι κρύβονται ο άνθρωποι της Χαμάς.
Το σχολείο ήταν στη Χεβρώνα, ήταν ένα εξατάξιο δημοτικό το οποίο δεν είχε δασκάλους για όλα τα παιδιά για αυτό και έκαναν όλοι μαζί μάθημα. Δεν υπήρχε διαφορά μεταξύ δεύτερης και τρίτης τάξης για παράδειγμα, προφανώς διότι υπήρχε έλλειψη στο προσωπικό. Και δεν υπήρχαν βιβλία, τα έγραφαν όλα σε πίνακα με κιμωλία, όσα δηλαδή προλάβαιναν τα παιδιά! Επίσης υπήρχαν και διάφορα έντυπα από οργανισμούς όπως για παράδειγμα η προπαίδεια ήταν από την Ιαπωνία, από τη Νορβηγία ήταν ο πίνακας των χημικών στοιχείων κ.α.
Κατά τα άλλα όμως τα παιδιά ήταν πολύ «ζωντανά» και με όρεξη για μάθημα.

Ήταν πολλά παιδιά;
Ναι πολλά παιδιά, φτωχά παιδιά, δεν έχουν τη δυνατότητα να αγοράσουν σχολικό εξοπλισμό. Εμείς τους πήραμε σχολικά είδη, τους δώσαμε για παράδειγμα τετράδια και υπήρχαν παιδιά που πρώτη φορά τα έβλεπαν!
Τους δώσαμε τα πακέτα που είχαμε και που ήταν Χριστουγεννιάτικα, όμως αντιλαμβανόμασταν πως δεν ήταν αρκετό, τον επόμενο μήνα θα χρειαστούν και άλλα!
Το πρόβλημα είναι πως σε ορισμένες περιοχές όπως στη Χεβρώνα δεν πηγαίνουν ούτε οι Κυανόκρανοι του ΟΗΕ, αρνούνται διότι φοβούνται, με αποτέλεσμα ό,τι και να κάνουμε να μη φτάνει.

Σας μίλησαν για όλη αυτήν την κατάσταση τα παιδιά, οι συνάδελφοι σας εκπαιδευτικοί; Πως βιώνει ένα παιδί το να κάνει μάθημα και να πέφτουν δίπλα του βόμβες;
Είχαν μάσκες αντιοασφυξιογόνες, είχαν μέτρα προστασίας, τρόπους διαφυγής και μέρη όπως καταπακτές και υπόγεια για να κρυφτούν σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, αν και συνήθως έχουν μία ώρα καιρό να προετοιμαστούν για κάτι τέτοιο.
Ακόμη και εμάς μας είχαν δώσει μάσκες οξυγόνου , ενώ στην Χεβρώνα είχαμε πάει φορώντας αλεξίσφαιρο γιλέκο διότι υπήρχαν πάρα πολλά όπλα στην περιοχή τα οποία ήταν ανεξέλεγκτα και από τις δύο πλευρές. Δηλαδή υπήρχαν ελεύθεροι σκοπευτές που τους είδαμε αλλά και κάτοικοι που είχαν όπλα και δεν δίσταζαν να χρησιμοποιήσουν.
Επίσης όλες οι συγκεντρώσεις κατέληγαν σε αντικυβερνητική διαδήλωση. Έτσι βρεθήκαμε σε μία κηδεία στη Χεβρώνα, όλος ο κόσμος πήγαινε εκεί, δεν ξέραμε τι ήταν, ρωτήσαμε και μας είπαν ότι ένας 15χρονος Άραβας είχε σκοτωθεί από στρατιώτη του Ισραήλ. Ήταν μόνο άνδρες στην κηδεία και κρατούσαν όπλα. Έτσι γίνεται εκεί και μάλιστα όλο αυτό κρατάει όλο το βράδυ και πολλές φορές κλείνει και ο δρόμος και προσπαθήσαμε να βρούμε μία άκρη ώστε να μην εγκλωβιστούμε εκεί, όπως και έγινε καθώς τελικά αναχωρήσαμε αργά τη νύχτα. Ωστόσο σημειώθηκαν συμπλοκές με πολλούς τραυματίες και τη χρήση πλαστικών σφαιρών κ.α.

Συναντήσατε κάποιους από την Χαμάς;
Όταν τρέξαμε προκειμένου να αποφύγουμε την όποια αντιπαράθεση μεταξύ Ισραηλινών και Αράβων και καθώς τρέχαμε στην Παλιά Πόλη της Χεβρώνας και ήταν όλα τα μαγαζιά κλειστά, ίσως λόγω της κηδείας του νεαρού, επειδή έρχονταν στρατιώτες από πίσω μας και δεν γνωρίζαμε τι προθέσεις είχαν, προσπαθήσαμε να ξεφύγουμε από αυτή την κατάσταση και μπήκαμε σε κάποια σπίτια όπου μας δέχτηκαν. Τότε συνειδητοποιήσαμε ότι ήταν οργανωμένα μέλη της Χαμάς, τα οποία μας έδωσαν φαγητό, μας μίλησαν, μας είπαν να μη φοβόμαστε, ήταν αρκετά φιλικοί υπέρ της Ελλάδας.

Πώς βιώνουν το γεγονός του πολέμου οι κάτοικοι των περιοχών αυτών;
Είναι η καθημερινότητα για αυτούς, ο πόλεμος είναι τρόπος ζωής. Και η αντίσταση που κάνουν είναι καθημερινό φαινόμενο, έχουν μάθει όλοι να ζουν με αυτό, δεν θέλουν να φύγουν. Δεν παύει όμως να είναι ένας πόλεμος με πολλά θύματα!

Η καθημερινότητα πώς είναι;
Όταν δεν υπάρχουν επιδρομές τότε η ημέρα κυλά με τις συνήθεις δραστηριότητες για όλους, εργασία, σχολείο, καθαριότητα για τις γυναίκες κ.α.
Συνήθως όμως όταν συμβεί το παραμικρό, υπάρχουν αντίποινα και τότε βγαίνουν όλοι οι άνδρες και προσπαθούν να συλλάβουν τους δράστες. Τότε όλοι προσπαθούν να μαζέψουν τα παιδιά, να τα προφυλάξουν, σταματάνε οι δουλειές και οι δραστηριότητές τους και από ότι κατάλαβα, στη Χεβρώνα αυτό γίνεται πέντε – έξι φορές το μήνα.
Η καθημερινότητα σε καμία περίπτωση δεν είναι όπως εδώ, εκεί οι άνθρωποι φοβούνται! Υπάρχει φόβος, δεν ξέρουν πώς θα εξελιχθεί η επόμενη μέρα. Το μέλημα του γονέα για το παιδί του είναι να μην περάσει στην άλλη «ζώνη». Δηλαδή να μην πλησιάσει τα σύνορα, γιατί αν γίνει αυτό έστω και κατά λάθος υπάρχει το ενδεχόμενο να μην τον ξαναβρούν καθώς υπάρχουν πολλές απαγωγές.

Πώς το έζησες όλο αυτό; Ποια συναισθήματα σου προκάλεσαν αυτά που είδες;
Υπήρχε φόβος και αυτό το νιώθεις. Ωστόσο θα ήθελα να ξαναπάω στη Μέση Ανατολή, όχι από τον ίδιο δρόμο. Ήταν μεγάλη εμπειρία με πολλές αντιφάσεις και σίγουρα ένα από τα καλύτερα ταξίδια που έχω κάνει.