«Ήρθαν στη Ρόδο, φέρανε 25 εκατομμύρια δολάρια για το Γκολφ, αλλά σκίσανε τα σχέδια...»!

Pοδούλα Λουλουδάκη

Η πολυτάραχη ζωή ενός ομογενή που 36 χρόνια τώρα πηγαινοέρχεται από τη Ρόδο

Χορτάτος! Κι από ζωή, κι από ταξίδια, κι από φίλους σπουδαίους που τους έμαθε και του έμαθαν, αυτός που προσέφερε πολλά από τις γνώσεις και τις εμπειρίες του, γιατί μόνο ο ευχαριστημένος δίνει!
Στα 92 του χρόνια σβέλτος, με ματιά διεισδυτική και δίψα να συνομιλήσει μ΄ εκείνους που καταλαβαίνουν, γεμάτος διάθεση να προσφέρει, τώρα, χθες, πάντα!
Ο Ερρίκος Πιτσόκος, έζησε ζωή που δεν τη βάζει ο νους, συνομιλώντας με το θάνατο, φέρνοντας σε πέρας αποστολές και τότε εναντίον των Γερμανών και μετά με τους Συμμάχους και 40 χρόνια με τους Αμερικανούς που τον τίμησαν με το βαθμό του συνταγματάρχη. Και πήρε μετάλλια ανδρείας, και δίδαξε σε φοιτητές γλυπτική και σε μαθητές να αποφύγουν τα ναρκωτικά. Έζησε με τους Τουαρέγκ, τη φυλή της ερήμου, έφαγε με τον Καντάφι και τον Μουμπάρακ, αλλά 36 χρόνια τώρα από τότε που πρωτογνώρισε τη Ρόδο, είναι έξη μήνες εδώ και έξη παντού στον κόσμο! Άλλες ζωές αυτές, άλλοι άνθρωποι!

Πώς βρεθήκατε στη Ρόδο εσείς που ζήσατε παντού στον κόσμο;
Πριν 36 χρόνια ήμουνα στην Ιταλία με τη γυναίκα μου, είχαμε αρκετό καιρό να περάσουμε μαζί, μόνοι μας. Της είπα «δεν θέλω να γυρίσω στην Αμερική…»… μου απάντησε «πάμε να συνεχίσουμε τις διακοπές μας στη Ρόδο»! Φτάσαμε στη Ρόδο και περνώντας με το ταξί είδα ένα ξενοδοχείο σαν μισοφέγγαρο το «Ολυμπίκ Παλλάς». Λέω στον ταξιτζή «σταμάτα»! Κι από κείνη την ημέρα, επί 36 χρόνια έγινε η δεύτερή μου οικογένεια. Οι ιδιοκτήτες, το προσωπικό… Ζω έξη μήνες στη Ρόδο στο «Ολυμπίκ Παλλάς» και έξη μήνες σε διάφορα κράτη του κόσμου.

Ζήσατε μια ζωή που έζησαν λίγοι! Μετάλλια στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Σύμμαχοι, οι μυστικές υπηρεσίες- η Αμερική σας έκανε συνταγματάρχη… Από το 1956 έως το 1975 διευθυντής στο Τμήμα Ασφάλτων στη μεγαλύτερη κατασκευαστική εταιρεία του κόσμου τη LAFARGE, γλύπτης σπουδαίος στην Αμερική, κι αλλού και τόσα ακόμα…
Εδώ δεν ήρθα να κάνω επίδειξη. Τα χρόνια που πέρασα εγώ…

Πού γεννηθήκατε;
Γεννήθηκα στη Θεσσαλονίκη. Οι γονείς μου από τη Σμύρνη. Έχω ένα γιό αξιωματικό και δύο ανιψιές στη Θεσσαλονίκη. Η μία είναι καθηγήτρια του πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης της Ιερατικής Σχολής και η άλλη ξεναγός και διερμηνέας. Εβραϊκή πόλη τότε η Θεσσαλονίκη, κι Αρμένηδες, κι Οθωμανοί… Αυτά τα χρόνια ήταν τα χειρότερα που υπήρξαν διότι δεν υπήρχε εργασία. Η οικογένεια η δική μου ήρθε από τη Σμύρνη στο διωγμό. Κάποιοι της οικογένειας έφυγαν στη Γαλλία και την Αμερική, η οικογένεια η δική μου δυστυχώς έμεινε στη Θεσσαλονίκη, εκεί που γεννήθηκα κι εγώ και δυστυχώς πέρασα τα χειρότερα χρόνια διότι ήτανε αξιωματικός στη Σμύρνη ο πατέρας μου και δεν βρήκε μια εργασία ανάλογη των προσόντων του και της καλλιέργειάς του.

Όμως τα δικά σας γλυπτά κοσμούν σημαντικά κτήρια στην Ουάσιγκτον, οι μαθητές σας διακρίθηκαν στη συνέχεια, βραβευτήκατε πολλές φορές…
Δεν μπορείτε να γράψετε το τι πέρασα εγώ γιατί εκεί που σπούδασα εγώ, εκεί που εργάστηκα, και προσέφερα από μικρό παιδί… Η γλυπτική ήταν πάντοτε για μένα μια ξεκούραση, όμως σε όλα αυτά τα χρόνια έχω κάνει έργα σε όλο τον κόσμο. Το άλλο είναι ότι ο σκοπός κάθε ανθρώπου είναι να προσφέρει κάτι στην κοινωνία, κι εγώ πολλές φορές προσπάθησα, και ιδιαιτέρως εδώ στον κόσμο της Ρόδου να προσφέρω τις υπηρεσίες μου. Δεν τις δέχτηκαν ή δεν τις αναγνώρισαν. Γνώρισα έναν γλύπτη, τον Κώστα Νεοφύτου, έναν καλό γλύπτη στη Ρόδο, τον μόνο, ο οποίος έχει κάνει πάρα πολλά θαυμάσια έργα, κι έκανε εκθέσεις, αλλά είναι απογοητευμένος διότι οι μεγάλοι ξενοδόχοι δεν έχουν στην είσοδο των ξενοδοχείων τους ούτε ένα γλυπτό. Υπάρχει ένας πληγωμένος εγωισμός. Οι άνθρωποι που κυβερνούν δεν αναγνωρίζουν την αξία των ανθρώπων που προσφέρουν.

Πάμε πάλι πίσω, στη Θεσσαλονίκη εκεί που ξεκινήσατε, εκεί που μπήκατε στην αντίσταση πρώτα για τους Έλληνες, μετά για τους Συμμάχους!
Πήγαινα σχολείο κι έβγαζα βολβούς για να τους φέρω στη μάνα μου. Δεν θέλω να γυρίζω σ΄ αυτά, είναι άσχημα χρόνια. Τέλος πάντων ήρθε ο πόλεμος. Με πήρανε οι Γερμανοί και μ΄ έκαναν θερμαστή στους σιδηροδρόμους, 17 χρονών ήμουνα. Από κει έμαθα να φυγαδεύω αιχμαλώτους και Εβραίους μέσα στα κοφίνια που βάζανε ελιές, μέχρι τον Πλαταμώνα, κι από κει γίνονταν οι διαφυγές. Κι ένα βράδυ ήρθε ένα υποβρύχιο ελληνικό στον Πλαταμώνα, έριξε δυό βόμβες κι εγώ βρέθηκα κοντά σ΄ ένα παιδάκι που του είχε κοπεί το πόδι. Το πήρα στην αγκαλιά μου και το πήγα μες το Γερμανικό φυλάκιο. Μετά τον πόλεμο, περνώντας τα χρόνια έμαθα ότι έγινε δικηγόρος στην Αθήνα, αλλά ποτέ δεν ήξερα το όνομά του.
Κατά το διάστημα του πολέμου ήμουν σε εκπαίδευση με Άγγλους. Υπήρχαν μυστικές υπηρεσίες, κι εμείς ενταχθήκαμε περισσότερο από πατριωτισμό ή μίσος εναντίον των Γερμανών. Έχω δει πολλές εκτελέσεις Ελλήνων από τους Γερμανούς και λυπάμαι σήμερα που τους βγάζουμε το καπέλο. Πετσόκοψαν τον κόσμο. Έφυγα με βαθμό συνταγματάρχη από την υπηρεσία μου και αυτή είναι η ικανοποίησή μου γι’ αυτά που προσέφερα στην Αμερική και στην πατρίδα διότι μετά τους Άγγλους με πήρανε οι Αμερικανοί.

Πού ζούσατε τότε;
Έμεινα στον Καναδά μια 20ετία και 40 χρόνια στην Αμερική και τώρα βρίσκομαι μόνος στη Ρόδο γιατί με όλα τους τα ελαττώματα οι Ροδίτες είναι καλοί άνθρωποι. Τους λείπει μόνο η στενή επαφή με τον συνάνθρωπο, κι αυτό έχει εξήγηση. Οι Σταυροφόροι, οι Τούρκοι, οι Ιταλοί, κι άλλες 10 φυλές παρέλασαν και φεύγοντας άφησαν κάτι. Στην Αμερική, προσέφερα στην Εκκλησία διότι εκεί βαπτιζόμαστε, εκεί γνωριζόμαστε, εκεί παντρευόμαστε, εκεί αγαπάμε ο ένας τον άλλο. Έτυχε όταν έγινε ο σεισμός στην Καλαμάτα να στείλουμε χρήματα. Ήμασταν μια Κυριακή στην Τάρπον Σπρινγκς, μαζέψαμε 20.000 δολάρια εκείνη την ημέρα και τα στείλαμε, αλλά καμία απάντηση δεν πήραμε. Τίποτα, ούτε ένα «ευχαριστώ»!

Πείτε μου την ιστορία με το Γκολφ Αφάντου, πως ήρθαν οι Αμερικανοί επενδυτές, κι έφυγαν άπραγοι!
Κάποτε στη Ρόδο ήρθε ο Καρβέλας και ο Σπανός. Ο Καρβέλας, ο βασιλιάς του παγωτού, από τους πιο πλούσιους της Αμερικής και ο Σπανός, έχει χωράφια στη Μοντάνα όσο ένα Βέλγιο! Καλοί πατριώτες, ήρθαν στη Ρόδο φέρανε μαζί τους 25 εκατομμύρια δολάρια, με σχέδια, με μακέτες για το Γκολφ. Πήγαμε μαζί. Θαυμάσια σχέδια για ανάπτυξη όλης της περιοχής. Ήταν εκεί οι γιαγιάδες, λέγαν «θα μας πάρουν τα χωράφια…»… Φύγαμε! Πήγαμε στο Υπουργείο, στην Αθήνα με τα σχέδια. Μας λέει η γραμματέας, «πρέπει να βάλετε ένα μηχανόσημα 40 δραχμές! Κατεβείτε τέσσερις ορόφους (δίχως ασανσέρ) κάτω στο δρόμο, στο περίπτερο, αγοράστε το και ανεβείτε πάνω». Ο Καρβέλας παίρνει τα χαρτιά, τα σκίζει, τα πετάει στο γραφείο της και τηλεφωνεί στο αεροδρόμιο που είχε το ιδιωτικό του τζετ, στον πιλότο του τον Έλληνα και του λέει «βάλε μπροστά τις μηχανές…»! Και ποτέ δεν τους ξαναείδε και ούτε ξαναπάτησε στην Ελλάδα. Και βέβαια ένα άλλο θέμα είναι ότι οι ξενιτεμένοι αισθάνονται μία μεγάλη πικρία διότι οι περισσότεροι έχουν χάσει την περιουσία τους εδώ. Τους την έχουν «φάει» οι συγγενείς τους.

Εσείς όμως πάντα «δίνατε»!
Εγώ όλα μου τα χρόνια προσέφερα ό,τι διδάχτηκα. Και κυρίως δημιούργησα σχολές τυφλών όπου δίδασκα σε τυφλούς γλυπτική. Στην Αμερική είχα έναν τυφλό που είχε γεννηθεί τυφλός. Ήταν 72 ετών, τον κ. Τζέιμς. Του λέω μια μέρα «όταν κάποιος σου πει αυτό είναι ξύλο το πιάνεις, αυτό είναι δέρμα το πιάνεις, αν σου πει χρώματα πώς εσύ ξεχωρίζεις τα χρώματα;». Μου λέει: «My dear Eric…»… Πήγε στο πιάνο, κι εκεί «έγραψε» με νότες όλο το ουράνιο τόξο. Έκλαιγε όλο το σχολείο. Εγώ εργάστηκα με τον Χένρι Μουρ, έναν σπουδαίο γλύπτη. Ήμουν στην Ιταλία στην Πιέτρα Σάντα στη Σχολή Καλών Τεχνών, εκεί που μάθαινα και δίδασκα. Στην Αμερική 40 χρόνια πήγαινα σε σχολεία και δίδασκα τα παιδάκια, τα απέτρεπα από τα ναρκωτικά. Αν κάποιος ζητήσει τη βοήθειά μου ευχαρίστως να του τη δώσω, αυτά που έμαθα και γνώρισα στη ζωή. Κι όταν η ζωή είναι ένα παραμύθι καλό, λέγεται πάντοτε και ποτέ δεν πεθαίνει.

Δεν «δίνουν» όλοι, σήμερα πια σπάνια «δίνουν» οι άνθρωποι!
Πρέπει να είσαι ευχαριστημένος για να δώσεις. Τίποτα δεν θα πάρεις μαζί σου. Ο κόσμος έπαψε να δίνει το χέρι του σε χειραψία. Οι Ιάπωνες σκύβουν ο ένας στον άλλο, είναι ένδειξη σεβασμού. Αλλά δυστυχώς οι άνθρωποι έχουμε ξεφύγει από το αίσθημα της φιλοξενίας ίσως επειδή βρισκόμαστε σε άσκημη κατάσταση και με μεγάλες υποχρεώσεις και δεν μπορούμε να ανταπεξέλθουμε. Εγώ θα έλεγα «αγαπάτε αλλήλους»…

Για τις υπηρεσίες δεν μου λέτε, για τη συναναστροφή σας με τον Καντάφι, με τον Μουμπάρακ…
Η δουλειά μου ήταν. Κοιμόμουνα το βράδυ και σκεφτόμουν πως θα ξεφύγω… Σαουδική Αραβία, Τουρκία, Λιβύη… δεν έχω να σας πω τίποτα άλλο. Σας ευχαριστώ πολύ. Τιμή μου θα είναι αν μπορώ να βοηθήσω γι’ αυτό το όνειρο που ονομάζεται Κολοσσός της Ρόδου. Να προσφέρω την εμπειρία μου. Νομίζω όταν υπάρξει μια βοήθεια, κι όχι κριτική, πάρα πολλά πράγματα μπορούν να γίνουν στη Ρόδο.

Έργα σας είναι σε βίλες διασήμων στην Ελβετία κι αλλού, έχετε ταξιδέψει και έχετε γνωρίσει λαούς όπως οι Τουαρέγκ… βλέπω αυτό το γλυπτό με τον Τουαρέγκ που δημιουργήσατε…
Ο Τουαρέγκ αυτός κρατάει ένα κομπολόι για να προσεύχεται στο Θεό του, ζύμη στο άλλο χέρι του να κάνει πίτα, ένα μαχαίρι στη μέση του να προστατεύσει την οικογένειά του, κι ένα μπρούτζινο ποτήρι να πίνει νερό από την όαση. Αυτά χρειάζεται ο άνθρωπος, τα υπόλοιπα είναι πολυτέλεια. Εγώ τους έχω ζήσει τους Τουαρέγκ.

Κι ο Καντάφι, ο Μουμπάρακ, πώς ζούσαν αυτοί;
Ήξεραν κι αυτοί να ζήσουν, μ΄ έναν άλλο τρόπο.

Ποιος ξέρει να ζήσει σ΄ αυτή τη ζωή;
Αυτός που απολαμβάνει ό,τι προσέφερε, ό,τι του προσφέρουν και ξέρει να πει «ευχαριστώ»!

Πού καταλήξατε, ποιο είναι το συμπέρασμά σας γι’ αυτή τη ζωή;
Είχα να δω τη μάνα μου κάπου 10 χρόνια, ίσως και περισσότερα. Πήγα και ήταν ξαπλωμένη σ΄ ένα ντιβάνι δικό της, κι όπως έκανα μικρός άρχισα πάλι να της χαϊδεύω τα άσπρα της μαλλιά. Εγώ γύρισα κουρασμένος από πολέμους και εργασία και της έκανα μια ερώτηση: Της λέω «βρε μάνα, τι είναι ζωή, γιατί είδα τόσο σκοτωμό…»… Γυρίζει μ΄ εκείνα με τα μάτια της και μου λέει «εχθές ήμουν έγκυος και ήμουν μόνη στο σπίτι, κι έσπασαν τα νερά και άρχισα και φώναζα και ήρθε μια γειτόνισσα η κ. Στάσα και γονάτισα κάτω, γιατί τότες έτσι κάναμε και σφίγγοντας βγαίνει ένα αγοράκι. Το κρατάω στα χέρια μου, αυτό ήταν εχθές, εσύ… Και σήμερα βλέπω έναν γέρο άνθρωπο… Αυτό είναι η ζωή. Μια μέρα…»…

Σήμερα πώς ζείτε, πώς αισθάνεστε;
Ευχαριστώ το Θεό που πρώτα-πρώτα με κράτησε. Πηγαίνω σε μια εκκλησία στην Κρεμαστή. Αν θέλετε ν΄ ακούσετε θεία ψαλμωδία σαν τη Σκάλα του Μιλάνου, σαν όπερα, να πάτε εκεί. Αρμονία και επικοινωνία μεταξύ ανθρώπων και Θεού. Και πάω και δίπλα στους ταβλομάχους, παρακολουθώ τον αγώνα!

Πώς θέλετε να γεράσετε, γιατί εσείς δεν έχετε γεράσει ακόμη!
Οι καουμπόηδες στην Αμερική έλεγαν: «με τις μπότες μου»! Και πέθαιναν με τις μπότες τους!