Το Αιγαίο στο Διεθνή Χάρτη Επιστημονικής Εκπαίδευσης

Rodiaki NewsRoom

Γράφει στο tvxs.gr η
Αναστασία Μήλιου*

Με στόχο την ανάδειξη του Αιγαίου στο διεθνή χάρτη των σημαντικών πεδίων επιστημονικής εκπαίδευσης, το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος» έπειτα από προεργασία 16 ετών, προσελκύει στα νησιά του Αιγαίου μεγάλο αριθμό επιστημόνων, ακαδημαϊκών και φοιτητών, από κάθε γωνία του πλανήτη. Κατά την πολύμηνη παραμονή τους στο Αιγαίο, συμβάλλουν με την εξειδίκευση και την εργασία τους στις δράσεις περιβαλλοντικής προστασίας του Ινστιτούτου Αρχιπέλαγος, στο πλαίσιο μεταπτυχιακών ή προπτυχιακών ερευνητικών εργασιών, ή στο πλαίσιο ερευνητικών δραστηριοτήτων του πανεπιστημίου τους.

Η δράση του Ινστιτούτου Αρχιπέλαγος, συμβάλλει στην επίλυση των πολυάριθμων προβλημάτων που ταλανίζουν επί δεκαετίες το περιβάλλον των ελληνικών θαλασσών και νησιών, μέσα από την έρευνα και τις στοχευμένες δράσεις προστασίας, που υλοποιούνται σε στενή συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες. Παράλληλα το Αρχιπέλαγος επικεντρώνεται επί χρόνια και στην ανάπτυξη δράσεων επιστημονικής εκπαίδευσης, έχοντας σταδιακά αλλά σταθερά τη συνεργασία ολοένα και περισσότερων πανεπιστημίων από την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ.

Οι πολυπληθείς επιστημονικές ομάδες - περισσότεροι από 2.500 φοιτητές, επιστήμονες, ερευνητές από την Ευρώπη, τις ΗΠΑ, την Ασία, τον Καναδά, την Αυστραλία και την Αφρική- έχουν συμμετάσχει κατά τα τελευταία χρόνια στις δράσεις έρευνας και προστασίας του Αρχιπελάγους. Οι δράσεις διεξάγονται σε πολλά μεγάλα και μικρά νησιά του Αιγαίου, καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

Έτσι, πέρα από το έργο που προσφέρουν, με την παρουσία τους, στηρίζουν έμμεσα και τις τοπικές οικονομίες, εκτός της τουριστικής περιόδου. Για παράδειγμα μόνο στον ερευνητικό σταθμό του Αρχιπελάγους στους Λειψούς, κατά τη διάρκεια του 2015 απασχολήθηκαν περισσότεροι από 300 ερευνητές, φοιτητές αλλά και μαθητές από τις ΗΠΑ, τον Καναδά, τη Γερμανία, τη Βρετανία, την Ελβετία, την Ιταλία, τη Γαλλία, την Ινδία, την Ιορδανία και το Χονγκ Κόνγκ.

Η ελληνική βιοποικιλότητα πόλος έλξης για τη διεθνή επιστημονική κοινότητα
Ο τρόπος ανάπτυξης μέσω των δραστηριοτήτων επιστημονικής εκπαίδευσης, σίγουρα δεν ήταν εύκολος. Απαιτεί σκληρή δουλειά και μακροχρόνια συνέπεια, ενέχει μεγάλες ευθύνες και συνεχή αξιολόγηση, ενώ πραγματοποιείται χωρίς καμία χρηματοδότηση από προγράμματα ή χορηγίες.

Παρόλη την ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο που διανύουμε και την έντονη δυσφήμιση της χώρας μας στα ΜΜΕ του εξωτερικού, έπειτα από πολυετή και σωστή προεργασία κατά τα προηγούμενα χρόνια καταφέραμε αυτή τη δύσκολη χρονιά να διπλασιάσουμε την έλευση πανεπιστήμιων και σχολείων στο Αρχιπέλαγος, από Ευρώπη, Ασία και Αμερική. Αυτό αποτελεί μια έμπρακτη οικονομική ενίσχυση για τα νησιά του αν. Αιγαίου, ενώ δημιουργεί το υπόβαθρο και τις συνθήκες για ακόμα μεγαλύτερη προσέλευση τις επόμενες χρονιές.

Από το 2007, το Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος διοργανώνει ετήσια field courses (μαθήματα πεδίου) για πανεπιστήμια από την Ευρώπη και τις Η.Π.Α (πχ. σχολές ωκεανογραφίας από τα Πανεπιστήμια Cardiff, Essex και Royal Holloway της Βρετανίας, τμήμα Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Texas UTA και Austin College των ΗΠΑ)

Αυτά είναι υποχρεωτικά διδακτέα μαθήματα που αποτελούν μέρος του προγράμματος σπουδών των πανεπιστημίων. Το Αρχιπέλαγος έχοντας επενδύσει με ιδίους πόρους σε εξειδικευμένο εξοπλισμό και τεχνογνωσία, προσφέρει στους φοιτητές τη δυνατότητα να αποκτήσουν πρακτική εμπειρία στα πεδία της έρευνας και της περιβαλλοντικής προστασίας.

Με αυτό τον τρόπο και το Αρχιπέλαγος εμπλουτίζει παράλληλα το πεδίο τις εξειδίκευσής του μέσω της συνεργασίας με διακεκριμένους επιστήμονες. Έτσι, οι δράσεις επιστημονικής εκπαίδευσης γίνονται ένα ανεκτίμητο εργαλείο περιβαλλοντικής προστασίας.

Μία από τις πλέον στρατηγικές συνεργασίες του Ινστιτούτου Αρχιπέλαγος στον τομέα αυτό αποτελεί η συνεργασία με το διεθνή οργανισμό Operation Wallacea, ο οποίος διαθέτει ένα παγκόσμιο δίκτυο ερευνητικών βάσεων.

Θεωρείται ως ένας από τους πλέον αξιόπιστους φορείς καθώς οργανώνει την επιστημονική εκπαίδευση χιλιάδων φοιτητών και μαθητών από όλο τον κόσμο κάθε χρόνο. Για την προετοιμασία των εκπαιδευτικών δράσεων project στο Αιγαίο, απαιτήθηκε από το Αρχιπέλαγος προεργασία 6 ετών και παράλληλα με τις δράσεις που απευθύνονται σε φοιτητές και ακαδημαϊκούς, ξεκινήσαμε συνεργασία με επιλεγμένα κολλέγια από όλο τον κόσμο.

Αυτή η προσπάθεια του Ινστιτούτου Αρχιπέλαγος αποδεικνύει έμπρακτα πως η προστασία και ανάδειξη της ιδιαίτερης φύσης μας αποτελεί σταθερή αξία για τη βιωσιμότητά μας. Η σπάνια ελληνική βιοποικιλότητα μπορεί να αποτελέσει ένα τεράστιο πόλο έλξης για τη διεθνή επιστημονική κοινότητα.

Προϋπόθεση όμως είναι να συνειδητοποιήσουμε και εμείς οι ίδιοι, ότι έχουμε μια τεράστια τύχη και μία μεγάλη ευθύνη να διαφυλάξουμε αυτή την ιδιαίτερη, παγκόσμια, φυσική κληρονομιά που χαρακτηρίζει τις θάλασσές και τα νησιά μας.
* Η Αναστασία Μήλιου είναι επιστήμονας (υδροβιολόγος) και ακτιβίστρια