Φώτης Μαριάς: Ο αεροπόρος του πολέμου της Κορέας!

Pοδούλα Λουλουδάκη

Ο Φώτης Μαριάς, που ρίχτηκε στη φωτιά του πολέμου μ’ ένα σμήνος της ελληνικής βασιλικής αεροπορίας

Ζουν κι αυτοί οι άνθρωποι ανάμεσά μας, αλλά δεν ακούγονται γιατί οι άλλοι κάνουν πολύ θόρυβο. Είναι σεμνοί, αυστηροί με τον εαυτό τους, πειθαρχημένοι και όλη την ενέργεια και την έντασή τους την έβγαλαν «ο καθείς εφ ω ετάχθη»!

Ο Φώτης Μαριάς, πετυχημένος σε όλους τους στίβους της ζωής, αποστρατεύτηκε οικειοθελώς το 1966 με το βαθμό του Σμηναγού. Ο μικρός μαθητής από την Ψίνθο είχε γίνει ετοιμοπόλεμος αεροπόρος νωρίς, 21 έτους πολεμούσε στον πόλεμο της Κορέας, σε αμέτρητες αεροπορικές αποστολές με κίνδυνο της ζωής του. Την ίδια περίοδο που χάθηκε με άλλο αεροπλάνο στις μάχες της Κορέας ο Γιώργος Μπιλιάς από τα Μαριτσά, και επέζησε των αεροπορικών επιχειρήσεων ο Αντώνης Πετράς από την Αρχίπολη.

Ήταν 25 Ιουνίου 1950 όταν στις 4 τα ξημερώματα ο Βορειοκορεατικός στρατός πέρασε τη μεθόριο του 38ου παράλληλου από 11 σημεία και αιφνιδίασε πλήρως Νοτιοκορεάτες και Αμερικανούς. Στο κάλεσμα του ΟΗΕ ανταποκρίθηκαν 15 κράτη μεταξύ των οποίων η Ελλάδα η οποία μετά από πολέμους κι ένα Εμφύλιο δεν είχε τίποτα, κι ήταν το μόνο που μπορούσε να προσφέρει στο ΝΑΤΟ και τους Συμμάχους: αξιόμαχους, εμπειροπόλεμους, μπαρουτοκαπνισμένους στρατιώτες και αξιωματικούς.

Ο αεροπόρος Φώτης Μαριάς από τη Ρόδο, είχε την ορμή της νιότης του κι αυτό σήμαινε πολλά σε έναν πόλεμο!

Πώς ένα νεαρό παιδί στη Ρόδο, αμέσως μετά την Ενσωμάτωση έγινε αεροπόρος;
Το 1949 έγινε για πρώτη φορά στο αεροδρόμιο των Μαριτσών επίδειξη αεροπορικών ασκήσεων από το γνωστό τότε ακροβατικό σμήνος το οποίο έκανε αεροπορικές επιδείξεις ακριβείας, με επικεφαλής τον αντισμηναγό Κωνσταντίνο Κόκκα. Ο γυμνασιάρχης μας τότε στο Βενετόκλειο, ο Καρανικόλας, θεώρησε καλό να πάρει την τάξη μας, στο αεροδρόμιο Μαριτσών για να παρακολουθήσει μια επίδειξη. Εκεί μας έγινε ξενάγηση και γνωριμία με τα πολεμικά αεροσκάφη. Η μέρα εκείνη υπήρξε καθοριστική για τη μετέπειτα επιλογή μου. Ένας άλλος κόσμος ανοίχτηκε μπροστά μου. Η μητέρα μου κατάλαβε αυτή την αδυναμία μου και μου χάρισε μια χρυσή αλυσίδα όπου αντί για σταυρό έβαλε ένα ομοίωμα αεροπλάνου. Το λέω και συγκινούμαι σήμερα. Έτσι, όταν τελείωσα το Γυμνάσιο έδωσα εξετάσεις και εισήχθην στη Σχολή Ιπτάμενων Αεροπόρων Τμήμα Αεροναυτίλων. Φοίτησα δύο χρόνια στη Σχολή που είχε ως βάση της το αεροδρόμιο Ελευσίνας, σε μια ταχύρυθμη, επίπονη εκπαίδευση.

Μπροστά στο αεροσκάφος C-47 Ντακότα με το οποίο επιχειρούσε το ελληνικό σμήνος

Πώς βρεθήκατε στην Κορέα, σ΄ ένα πόλεμο;
Η πατρίδα με έστειλε μαζί με πολλούς άλλους στο 13ο σμήνος Κορέας. Σε μία εμπόλεμη, πολύ επικίνδυνη σύρραξη μεταξύ Νότιας και Βόρειας Κορέας. Τοποθετήθηκα στο εκστρατευτικό σμήνος Κορέας από το Σεπτέμβρη του 1952 έως τον Ιούνιο του 1953. Η στρατιωτική δύναμη που έστειλε η Ελλάδα στην Κορέα ήταν: ένα τάγμα συνολικής δύναμης 1.000 ατόμων και ένα σμήνος της βασιλικής αεροπορίας από 7 αεροσκάφη C-47 Ντακότα, αποτελούμενο από 67 άτομα. Ήμουν ο μικρότερος απ΄ όλους, 21 έτους τότε!

Συνειδητοποιήσατε πού είχατε βρεθεί και τί θα μπορούσε να σας συμβεί;
Δεν το πήραμε τόσο στα σοβαρά σε σχέση με τη ζωή μας, λόγω του νεαρού της ηλικίας. Όταν είσαι νέος δεν πιστεύεις ότι θα πεθάνεις. Έλαβα μέρος σε αμέτρητες αεροπορικές αποστολές, μεταφέροντας αιχμαλώτους και τραυματίες, σε ρίψεις φωτιστικών βομβών, ρίψεις αλεξιπτωτιστών και κομάντος στα μετόπισθεν του εχθρού, ρίψεις εφοδίων για τον εφοδιασμό των συμμαχικών δυνάμεων και σε πολλές άλλες αποστολές.

Τα λέτε πολύ απλά, αλλά πως ήταν ακριβώς οι εντολές και ποιες ήταν οι συνθήκες;
Μεταφέραμε τραυματίες και αιχμαλώτους προς συνδρομή της Νότιας Κορέας. Οι αιχμάλωτοι ήταν Βορειοκορεάτες και Κινέζοι. Τους τραυματίες τους μεταφέραμε σε αυτοσχέδιες σκηνές όπου την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη είχε αναλάβει η Ιταλική αποστολή. Η Ελλάδα έστειλε στρατό και αεροπορία με δεδομένο ότι διέθετε εμπειροπόλεμους από τον ελληνικό εμφύλιο και πιο πριν από την εισβολή της Ιταλίας και τη δράση στη Μέση Ανατολή.

Ρίχνοντας τρόφιμα και σκηνές στους κομάντος Κορέα 1953

Τους αιχμαλώτους πού τους πηγαίνατε, ποια ήταν η τύχη τους;
Τους μεταφέραμε σ΄ ένα νησί νότια της Κορέας, που λεγόταν Λεοπόλ (Λεοπάρδαλη) και είχε μεταβληθεί ολόκληρο σε στρατόπεδο συγκέντρωσης αιχμαλώτων.

Υπό ποίων τις εντολές δρούσατε;
Εμείς, το 13ο εκστρατευτικό σμήνος Κορέας, είχαμε ενταχθεί στην Αμερικανική μοίρα μεταφορών 64 61 και απ΄ αυτήν παίρναμε κάθε μέρα το πρόγραμμα αποστολών. Υπήρχε μέρα που πραγματοποιούσαμε και τρείς αποστολές, με αντίξοες καιρικές συνθήκες, ιδίως το χειμώνα με θερμοκρασία -35 βαθμούς και πολύ ζέστη το καλοκαίρι. Κάθε 30 πολεμικές αποστολές, παίρναμε μία εβδομάδα άδεια και πηγαίναμε στην Ιαπωνία. Πότε στο Τόκιο και πότε στην Οσάκα και διαβιούσαμε στις αμερικανικές βάσεις. Μαζεύονταν οι Γιαπωνέζοι γύρω από τους Έλληνες, να μας δουν από κοντά, να μας ρωτήσουν για την αρχαία Ελληνική ιστορία που την ξέρουν απ΄ έξω! Οι Γιαπωνέζοι τρέφουν μεγάλο θαυμασμό για τους Έλληνες, αυτό εισέπραξα.

Οι ρίψεις αλεξιπτωτιστών και κομάντος πως γίνονταν;
Στα μετόπισθεν του εχθρού. Ήταν μια άκρως επικίνδυνη αποστολή. Τη Βόρειο Κορέα από τη Νότιο τη χώριζε ο 38ος παράλληλος. Οι Κινέζοι μπήκαν στο παιχνίδι και με μία αιφνιδιαστική επίθεσή τους, ισοπέδωσαν τα πάντα στο πέρασμά τους διασχίζοντας τον 38ο παράλληλο και καταλαμβάνοντας τη Σεούλ. Οι αποστολές μας πραγματοποιούνταν με σιγή ασυρμάτου, σε πολύ χαμηλό ύψος για να αποφεύγουμε τα πυρά των Βορειοκορεατών που προέρχονταν από κανόνια που είχαν τοποθετήσει σε λοφίσκους. Τηρούσαμε σιγή ασυρμάτου για να μην υποκλέπτονται οι τηλεπικοινωνίες μας, τηρούσαμε όμως και συνεχή ακρόαση και λαμβάναμε οδηγίες και επίγειων σταθμών και ραντάρ που είχαν έντεχνα τοποθετήσει οι αμερικανικές δυνάμεις.

Ώρα ανάπαυλας σε αμερικάνικη βάση της Ιαπωνίας με γιαπωνέζους φοιτητές που λάτρευαν την Ελλάδα

Είχατε σημαντικές απώλειες;
Είχαμε την απώλεια δύο αεροσκαφών με πολλές απώλειες σε ανθρώπινες ζωές. Από την πατρίδα στάλθηκαν άλλα δύο αεροσκάφη για αναπλήρωση των απωλειών. Όμως τα δύο αεροσκάφη που κατέπεσαν μας έκαναν να σκεφτούμε το θάνατο. Το ένα με τον διοικητή του σμήνους, τον επισμηναγό Φραγκογιάννη, το άλλο με τον υποσμηναγό Κατσαντώνη. Και τα δύο χάθηκαν μαζί με τους αιχμαλώτους και τραυματίες αντιστοίχως που μετέφεραν. Τότε αρχίσαμε να αντιλαμβανόμαστε την επικινδυνότητα της αποστολής μας. Γνωρίζοντας ότι τα τραγικά νέα θα μεταδίδονταν στη Ρόδο, ήθελα να στείλω μήνυμα ζωής στην οικογένειά μου. Ζητούσα ασφαλή τρόπο να επικοινωνήσω με την μάνα μου, να της πω ότι ήμουν ζωντανός, κάτι που μας απαγορευόταν από το φόβο των υποκλοπών. Τελικά η Αμερικανική Υπηρεσία Πληροφοριών μου έδωσε αυτή τη δυνατότητα και ανακουφίστηκαν οι δικοί μου άνθρωποι. Για εμένα το δράμα ήταν ότι με το ένα από τα δύο αεροσκάφη, σκοτώθηκε ο συμμαθητής μου και συγγενής μου Γιώργος Μπιλιάς, από τα Μαριτσά για τον οποίο αργότερα τοποθετήθηκε επιτύμβια πλάκα έξω από το Βενετόκλειο Γυμνάσιο Ρόδου.

Ποιοι άλλοι Ροδίτες ήταν εκείνη την περίοδο στο σμήνος των 7 αεροσκαφών;
Μαζί μας ήταν ο επίσης συμμαθητής και φίλος μου Αντώνης Πετράς από την Αρχίπολη της Ρόδου ο οποίος ζει. Είναι λίγοι αυτοί που ζουν σήμερα από εκείνη την αποστολή! Επιπλέον με τη λήξη του πολέμου το 1954, ένας ακόμη συμμαθητής μου, ο Αγαπητός Κάτρης, πήγε στην Κορέα με αποστολή για την επιστροφή των ελληνικών αεροσκαφών τα οποία επιχειρούσαν.

Πάσχα του 1952 στην Κορέα για τους Έλληνες Αεροπόρους (ο πρώτος δεξιά)

Όταν γυρίσατε εσείς στην πατρίδα τι σας περίμενε;
Αντικατασταθήκαμε από άλλους συναδέλφους. Γυρίσαμε στην Ελλάδα τον Ιούνιο του 1953 και η επιστροφή μας συνέπεσε με τους ισχυρούς και καταστροφικούς σεισμούς στα Ιόνια νησιά: Λευκάδα, Ιθάκη, Κεφαλονιά, Ζάκυνθο... Κανονικά έπρεπε γυρνώντας στην πατρίδα να πάρουμε τιμητική άδεια ενός μήνα. Επειδή όμως ήμασταν ετοιμοπόλεμοι, με απόφαση του Παπάγου προσφέραμε τις υπηρεσίες μας. Κάναμε ρίψεις ρούχων, τροφίμων, ακόμα και σανό για τα ζώα ρίχναμε. Για τη δράση μας αυτή, με εντολή του Παπάγου μας απενεμήθη εύφημος μνεία.

Η συνέχεια ποια ήταν για εσάς;
Έκανα 22 χρόνια στην Αεροπορία, ιπτάμενος κι όχι σε γραφεία και πέρασα σχεδόν απ΄ όλα τα πολεμικά αεροδρόμια της Ελλάδας ως μάχιμος ( Ελευσίνα, Λάρισα, Αγχίαλο, Σούδα, Τανάγρα, Ανδραβίδα). Υπηρέτησα ακόμα και στο Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας και είμαι υπερήφανος διότι προσέφερα τις υπηρεσίες μου στην πατρίδα στα γραφεία επιχειρήσεων, ειδίκευση που απέκτησα στη μετεκπαίδευσή μου στην Αμερική το 1954. Είκοσι επτά μέρες πριν την κήρυξη της Χούντας αποστρατεύτηκα εν τη αιτήσει μου. Στη συνέχεια δεν αποδέχτηκα καμία πρόταση να προσφέρω τις υπηρεσίες μου στο καθεστώς της Χούντας.

Τι θα λέγατε σήμερα γι’ αυτή τη ζωή που ζήσατε, τι έμεινε;
Πάνω απ’ όλα έχω την ευχή των γονιών μου και η μεγάλη τύχη της ζωής μου είναι που παντρεύτηκα τη Μαίρη Γεωργιάδου, η οποία υπήρξε και είναι μέχρι σήμερα άξια σύζυγος και μητέρα και σ΄ αυτήν οφείλεται, κατά κύριο λόγο, η καταξίωσή μας στην κοινωνία και η ανατροφή και πρόοδος των παιδιών μας.

Βλέπω εδώ πολλά μετάλλια με τα οποία έχετε τιμηθεί!
Για τις υπηρεσίες μου στην Αεροπορία και τη συμμετοχή μου στον πόλεμο της Κορέας τιμήθηκα με τα εξής μετάλλια ανδρείας και γενναιότητας:
Πολεμικό Σταυρό, Μετάλλιο Ηνωμένων Εθνών, Μετάλλιο Αέρος Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, Μετάλλιο Κορεατικού Πολέμου, Μετάλλιο δια Υπηρεσίαν εις Κορέα, Μετάλλιο HAWARANE Νοτίου Κορέας, Εύφημος Μνεία Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, Εύφημος Μνεία Προέδρου Νότιας Κορέας (Σιγκμαν Ρι), Μετάλλιο Ευδόκιμου Υπηρεσίας στην Ελληνική Αεροπορία. Στα 50 χρόνια από τη λήξη του Πολέμου, η Ελλάδα μας κάλεσε όπως και ο πρέσβης της Ιαπωνίας στην Αθήνα και μας έδωσαν μετάλλιο. Πόσο εκτίμησαν οι Κορεάτες, πόσο αγνόησε η Ελλάδα! Εμείς όμως το καθήκον μας το κάναμε.