Το άγνωστο παρελθόν της Μελισσοκομίας του Αιγαίου

Ελευθερία Πελλού

Το νησιωτικό μέλι είναι από τα καλύτερα στον κόσμο

Η Λαογραφία και η Οικολογία, αποτελούν θέματα αχαρτογράφητα για πολλά νησιά και χωριά μας, θέματα που έχουν αναπτυχθεί ελάχιστα έως καθόλου από την ιστοριογραφία.
Αυτό το μεγάλο κενό επιχειρεί να καλύψει το νέο βιβλίο του κ. Κυριάκου Χονδρού, «Η Παραδοσιακή Μελισσοκομία Αιγαίου».

Το βιβλίο αναλυτικά και διεισδυτικά μελετά, καταγράφει και αναδεικνύει το άγνωστο παρελθόν της Δωδεκανήσου και των Κυκλάδων, με βασικό θέμα τη μέλισσα, το μέλι και το κερί.

Μολονότι κυκλοφορούν δεκάδες βιβλία για τη μελισσοκομία, τη μέλισσα και τα παράγωγά της, δύο εργασίες είναι μοναδικές ως προς στα περιεχόμενά τους: το ένα είναι η συλλογική εργασία πρακτικών συνεδρίου Νικήτη Χαλκιδικής και το άλλο του Κυριάκου Χονδρού από τη Ρόδο.

Μέσα από τις σελίδες του δεύτερου πλούσιου υλικού ιστορικού και λαογραφικού βιβλίου, φωτίζονται πρόσωπα και πράγματα, αξιοποιώντας προσωπικά βιώματα παλαιών μελισσοκόμων Δωδεκανήσου και Κυκλάδων, καθώς και από ποικίλες αδημοσίευτες πηγές που εντόπισε ο συγγραφέας στα Γενικά Αρχεία του Κράτους και ακόμα από άγνωστα ντοκουμέντα όπως σπάνια έγγραφα και φωτογραφίες από την Ιταλοκρατία και την περίοδο της Ενσωμάτωσης της Δωδεκανήσου.

Το βιβλίο ξεκινά με τους αρχαίους χρόνους, όπου συνδέει τη θεά Δήμητρα με το συμβολισμό της μέλισσας, παρουσιάζοντας ενδιαφέροντα αρχαιογνωστικά στοιχεία.
Επίσης διαφωτιστικό και εντυπωσιακό είναι το αφιέρωμα όχι μόνο στο μέλι, αλλά και στο κερί, όπου αποτυπώνονται κεφάλαια της δωδεκανησιακής και κυκλαδίτικης λαογραφίας, για πρώτη φορά.

Ο Κυριάκος Χόνδρος μίλησε στη «Ροδιακή» για αυτό του το βιβλίο αλλά και για την ποιότητα του μελιού που παράγεται στην περιοχή μας και η οποία είναι εξαιρετική!

Τί σας έδωσε αφορμή να ασχοληθείτε με το θέμα αυτό;
Αφορμή για την έρευνα και καταγραφή υπήρξαν οι μεγάλες πυρκαγιές στα νησιά μας, που κατέστρεψαν το ευρύτερο περιβάλλον. Επίσης οι καταστροφικές αυθαιρεσίες των ανθρώπων σε δάση, που οδήγησαν σε ύβρι και καταστροφή μελισσιών.

Τι βαθύτερο θέλει να παρουσιάσει η μελέτη σας;
Το βιβλίο έρχεται να υπογραμμίσει το «οι άνθρωποι και το περιβάλλον πάνω από τα κέρδη» όπως τα περασμένα χρόνια. Σήμερα όπου το φυσικό περιβάλλον αποτελεί ζήτημα προτεραιότητας, η καταγραφή του παρελθόντος, μας προσφέρει ανάγλυφα το πόση αξία έχει η ζωή μας, η ποιότητα της και η συμβολή της μέλισσας στη γη.

Γιατί υποστηρίζεται πως το μέλι του Αιγαίου είναι εξαιρετικής ποιότητας;
Το μέλι των νησιών μας, με την ιδιομορφία και ιδιαιτερότητα της νησιωτικής φύσης, οι κλιματολογικές συνθήκες, η νομαδική μελισσοκομία, οι ορθές μελισσοκομικές πρακτικές το καθιστούν το καλύτερο στον κόσμο.

Τι έχει αλλάξει στον τομέα αυτό, από τους παλιούς χρόνους και τι σήμερα;
Η χώρα μας, είναι η πρώτη στην Ευρώπη, που νομοθέτησε τα φυσικοχημικά, μικροσκοπικά και οργανοληπτικά χαρακτηριστικά κάθε κατηγορίας μελιού και ελληνικής παραγωγής.
Πριν επικρατούσε η λαϊκή πρακτική, η παράδοση, η οποία έχει μεγάλο ενδιαφέρον και παραμένει ίσως άγνωστη στους σύγχρονους μελισσοτρόφους.

Από που αντλήσατε πληροφορίες και πόσος χρόνος διήρκησε η μελέτη σας;
Πληροφορίες άντλησα απ τους παραδοσιακούς μελισσοκόμους των νησιών μας από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους Ρόδο και Σύρο καθώς και από άλλα αδημοσίευτα έγγραφα κι ακόμα από τη βοήθεια που πάντα έχω της Κεντρικής Βιβλιοθήκης Ρόδου.
Ακολουθώντας τους αυστηρούς κανόνες της επιστημονικής εργασίας, εργάστηκα από το 2010 μέχρι το 2014.

Το βιβλίο «Η Παραδοσιακή Μελισσοκομία του Αιγαίου», αναδεκνύει με γνώσεις και με συναίσθημα τη βαθύτερη διαχρονική ευθύνη του μελισσοκόμου απέναντι στο περιβάλλον. Στο φυσικό πλούτο που χάνεται σε πολλές περιοχές ιδιαίτερα τουριστικές ή μετά από πυρκαγιά. Γι’ αυτό η μελέτη του Κυριάκου Χονδρού μπορεί να θεωρηθεί πρωτότυπη και πρωτοποριακή στη σύλληψη, τη σύνθεση και την ολοκλήρωση του αντικεμένου. Η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και οι Δήμοι της Δωδεκανήσου και των Κυκλάδων θα μπορούν να το προσφέρουν ως δώρο στους επίσημους καλεσμένους μας. Τέλος η θεματολογία του θα μπορούσε να αποτελέσει θέμα συνεδρίου και για άλλες περιοχές της χώρας.