Η υποψηφιότητα της Ρόδου για Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Πρωτεύουσα του 2021

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο
Dr. Constantine Passaris*

Σε λιγότερο από δύο μήνες η Ευρωπαϊκή Ένωση θα επιλέξει την ελληνική πόλη που θα γίνει η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2021. Οι τρεις υποψήφιες πόλεις είναι η Καλαμάτα, η Ελευσίνα και η Ρόδος.

Για διάφορους λόγους προτιμώ τη Ρόδο καθώς θεωρώ ότι διαθέτει ακαταμάχητα πλεονεκτήματα.
Το νησί της Ρόδου είναι ένα από τα μεγαλύτερα νησιά της Ελλάδας και βρίσκεται στο Αιγαίο Πέλαγος. Ο πληθυσμός της ανέρχεται στις 115.000 περίπου κατοίκους. Η πρωτεύουσα του νησιού είναι η πόλη της Ρόδου με πληθυσμό που πλησιάζει τις 51.000 ενώ 6.000 εξ αυτών ζουν εντός των τειχών της μεσαιωνικής πόλης.

Αξίζει να σημειωθεί πως η μεσαιωνική πόλη της Ρόδου επιλέχτηκε ως μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς από την UNESCO το 1993 και συμπεριλήφθηκε στον κατάλογο των μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς το 1998.

Σύμφωνα με τους ντόπιους, η παλιά πόλη, όπως συνήθως αποκαλείται, αποτελεί τη μοναδική μεσαιωνική πόλη της Ευρώπης που κατοικείται αδιάλειπτα από το Μεσαίωνα.

Η Ρόδος είναι μια πόλη όπου το φυσικό κάλλος, η πλούσια ιστορία, η έντονη κοινωνική ζωή και η ακμάζουσα πολιτιστική δραστηριότητα δημιουργούν μια δυναμική συνέργεια πολιτιστικής και καλλιτεχνικής έκφρασης. Είναι ένας τόπος όπου το παλιό συναντά το καινούριο και δημιουργεί ένα κολάζ αισθητικού και αρχιτεκτονικού πανοράματος.

Η ιστορία της Ρόδου διαμορφώθηκε από το εμπόριο και τις κατακτήσεις. Οι κάτοικοί της ταξίδευαν στις θάλασσες αναζητώντας νέες αγορές και ο πλούτος της προσέλκυσε κατακτητές και αποίκους. Κατά συνέπεια, ο κοσμοπολίτικος πληθυσμός της αποτελούνταν από Έλληνες, Τούρκους, Φράγκους, Ιταλούς και Βρετανούς, για να αναφέρω μόνο μερικούς.
Ένδοξη περίοδος της ιστορίας της Ρόδου αποτέλεσαν οι Σταυροφόροι στο δρόμο τους και κατά την επιστροφή τους από τους Αγίους Τόπους.

Η Ρόδος βρίσκεται στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων: Ευρώπης, Αφρικής και Ασίας. Γι’ αυτό το λόγο, από αρχαιοτάτων χρόνων το διεθνές εμπόριο ήταν ο στυλοβάτης της τοπικής οικονομίας. Στην ουσία η Ρόδος είχε εγκολπωθεί την παγκοσμιοποίηση προτού καν εφευρεθεί ο όρος.
Παρά τη σοβαρή οικονομική ύφεση που έχει χτυπήσει την Ελλάδα τα τελευταία επτά χρόνια, η πολιτιστική και καλλιτεχνική παραγωγή της Ρόδου δεν έχει ατονήσει. Οι περιορισμένοι οικονομικοί πόροι έχουν αποτελέσει κίνητρο για την ανάληψη καινοτόμων εταιρικών σχέσεων και δημιουργικών συνεργασιών που στηρίζουν τις τέχνες και τον πολιτισμό στη Ρόδο.

Αυτές οι οικονομικές προκλήσεις έχουν οδηγήσει σε καινοτόμους και δημιουργικούς δρόμους, προκειμένου ο συμπιεσμένος προϋπολογισμός του δήμου για τα πολιτιστικά να αποδώσει καρπούς. Έτσι, έχουν δημιουργηθεί εταιρικές σχέσεις και συνεργασίες ανάμεσα σε δήμο, ιδιώτες χορηγούς, κοινωφελή ιδρύματα και μη κυβερνητικούς οργανισμούς.

Μία από τις καινοτόμες συνεισφορές του δήμου είναι η δωρεάν διάθεση δημοτικών εγκαταστάσεων σε πολιτιστικούς συλλόγους και τοπικές οργανώσεις για την πραγματοποίηση των δράσεών τους.

Κατά τη διαμονή του στο Διεθνές Κέντρο Συγγραφέων και Μεταφραστών Ρόδου διαπίστωσα από πρώτο χέρι τον εντυπωσιακό αριθμό ποιοτικών πολιτιστικών και καλλιτεχνικών εκδηλώσεων.

Πρόκειται για θεαματικές παραστάσεις παραδοσιακών χορών, δύο ρεσιτάλ κλασικής μουσικής, βιβλιοπαρουσίαση για τις βυζαντινές εκκλησίες του νησιού, θεατρικές παραστάσεις σε εβδομαδιαία βάση, προβολή νέων αμερικανικών ταινιών με θέμα την ψυχική υγεία, συναυλίες ποπ μουσικής, βραδιά ποίησης, μουσικής και θεάτρου με αφορμή τη ζωή και το έργο του μεγάλου Ισπανού ποιητή Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα καθώς και αρκετές εικαστικές και φωτογραφικές εκθέσεις.

Η επιτυχία του ροδιακού μοντέλου για την προώθηση ενός ζωντανού καλλιτεχνικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος είναι το αποτέλεσμα μιας συνεργιστικής προσέγγισης. Η πολιτιστική πολιτική του δήμου Ρόδου έχει βρει τον τρόπο να αυξήσει το δημοτικό της προϋπολογισμό, προκειμένου να εξυπηρετεί αιτήματα για διάφορες αξιόλογες δράσεις.

Πράγματι, έχουν βρει τρόπους να ξεπερνούν τους οικονομικούς περιορισμούς και να οικοδομούν εταιρικές σχέσεις, προκειμένου να διασφαλίζουν πως οι τέχνες και ο πολιτισμός στη Ρόδο όχι μόνο επιβιώνουν αλλά ευδοκιμούν και αναπτύσσονται σε αυτή τη δυσχερή οικονομική περίοδο.
Σε τελευταία ανάλυση, η σημασία που δίνουμε στις τέχνες και τον πολιτισμό αντικατοπτρίζει τη σημασία τους για την κοινωνία των πολιτών και καθρεφτίζει τα ιδανικά μας ως σύγχρονος πολιτισμός.

Είναι αδιαμφισβήτητο πως η Ρόδος έχει καταστεί πρότυπο αναφορικά με τη σημασία που δίνει για μια σφύζουσα καλλιτεχνική και πολιτιστική σκηνή.
Το ροδιακό μοντέλο για την καλλιέργεια και στήριξη των τεχνών και του πολιτισμού πρέπει να χρησιμεύσει ως πρότυπο για τις δημοτικές αρχές της περιοχής του New Brunswick του Καναδά.

* Ο Dr. Constantine Passaris είναι Καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του New Brunswick του Καναδά και υπότροφος του Ιδρύματος Ωνάση. Ως επισκέπτης καθηγητής φιλοξενήθηκε στο Διεθνές Κέντρο Συγγραφέων και Μεταφραστών Ρόδου (Ιούλιος-Αύγουστος 2016). Το παρόν άρθρο, που πρωτοδημοσιεύθηκε στην εφημερίδα του Καναδά The Daily Gleaner (9/8/2016) καθώς και σε διάφορα ηλεκτρονικά έντυπα, στοχεύει στη στήριξη της υποψηφιότητας της Ρόδου για την ανάληψη του θεσμού της Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Πρωτεύουσας για το 2021.