Παν. Τοκούζης: Τα ενοικιαζόμενα δωμάτια αποτελούν ισχυρό πυλώνα, του τουρισμού μας

Μπάμπης Μαστροδημήτρης

Σε ένα ένθετο για την αγορά της Ρόδου όπως το «Ροδιακή Business» οι πρώτες συνεντεύξεις δεν θα μπορούσαν να αφορούν κάτι άλλο, εκτός από την «ατμομηχανή» της τοπικής οικονομίας, τον τουρισμό.

Πρώτος μας «καλεσμένος» είναι ο Παναγιώτης Τοκούζης, ένας από τους ανθρώπους ο οποίος γνωρίζει όσο λίγοι τα ζητήματα του τουρισμού της Ρόδου και μεταξύ άλλων έχει την ιδιότητα του προέδρου της Ομοσπονδίας Ενοικιαζόμενων Δωματίων Δωδεκανήσου, του Δημοτικού Συμβούλου Ρόδου, του μέλους του Δ.Σ. του Επιμελητηρίου Δωδεκανήσου και πρόσφατα του προέδρου της Συνομοσπονδίας Επιχειρηματιών Τουριστικών Καταλυμάτων Ελλάδος και του αντιπροέδρου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων.

Κύριε Τοκούζη θα ήθελα μια σύντομη αποτίμηση της τουριστικής περιόδου που μόλις ολοκληρώθηκε για τα ενοικιαζόμενα δωμάτια της Ρόδου.
Η φετινή σεζόν ήταν λίγο περίεργη, αν και κλείσαμε με πολύ μικρή μείωση σε σχέση με το 2015. Εντούτοις υπήρχαν αυξομειώσεις. Ο Σεπτέμβριος ήταν πραγματικά από τους καλύτερους μήνες των τελευταίων ετών σε αφίξεις, αλλά ειδικά για τα ενοικιαζόμενα δωμάτια αν χάσουμε τον Μάιο και τον Ιούνιο, όπως τους χάσαμε φέτος, δεν τους αναπληρώνουμε με μια πολύ μεγάλη αύξηση. Ακόμη και τον Ιούλιο και τον Αύγουστο κάποιοι αναγκάστηκαν να ρίξουν τις τιμές για να γεμίσουν. Η μείωση ήταν τουλάχιστον 5% σε σχέση με το 2015.

Ως πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ενοικιαζόμενων Δωματίων Δωδεκανήσου θα θέλαμε να μας περιγράψετε τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα καταλύματα της περιοχής μας;
Στη Ρόδο και την Κω έχουμε το εξής πρόβλημα. Περιοχές όπως είναι το Φαληράκι και η Κέφαλος της Κω, λόγω του ότι υπήρξε κορεσμός με τα νέα καταλύματα, τα τελευταία δέκα χρόνια προσπάθησαν με χίλιους δύο τρόπους να πάρουν περισσότερες κρατήσεις και να αυξήσουν την περίοδο λειτουργίας τους.

Το 2003 η περίοδος λειτουργίας ήταν εξάμηνη. Τα τελευταία χρόνια έχει συρρικνωθεί τόσο πολύ η περίοδος λειτουργίας που δεν ξεπερνά τους 2-2,5 μήνες σε κάποιες περιπτώσεις. Στη Ρόδο βέβαια έχουμε μια περίοδο που φτάνει τους 5-5,5 μήνες, αλλά όχι με πολύ καλές τιμές για την αρχή και το τέλος της περιόδου. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι έχουν γίνει πάρα πολλά πεντάστερα ξενοδοχεία με αποτέλεσμα να ρίχνουν τις τιμές και για να μπορέσουμε να γεμίσουμε εμείς τις χαμηλές περιόδους φτάνουν οι τιμές να είναι φθηνότερες απ’ ότι οι ομπρέλες στις παραλίες. Επίσης οι επισκέπτες από την ελληνική αγορά έχουν μειωθεί δραματικά, μπορεί και πάνω από 80%.

Κατά τη γνώμη σας η χιλιοειπωμένη επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου στη Ρόδο μπορεί κάποτε να γίνει πραγματικότητα;
Κάποτε μιλούσαμε για χειμερινό τουρισμό και τώρα μιλάμε για επέκταση της καλοκαιρινής περιόδου. Τώρα ο κόσμος εγκλωβίζεται μέσα στα ξενοδοχεία και στα all inclusive, γι’ αυτό και η αγορά υπολειτουργεί. Δεν έχουμε φροντίσει να βρούμε τρόπους ώστε να δουλέψει και η αγορά.

Η Ρόδος έχει τη δυνατότητα να δουλέψει ακόμη και ολόκληρο το χρόνο. Το θέμα είναι ότι δεν κοιτάξαμε ποτέ πώς μπορεί να γίνει πραγματικά η επέκταση αυτή. Αυτό γίνεται με έναν τρόπο. Με εξειδικευμένες μορφές τουρισμού. Για παράδειγμα θα μπορούσαν να έρχονται τον Νοέμβριο για το μάζεμα της ελιάς, να εξελίξουμε τον θρησκευτικό τουρισμό και τον περιπατητικό, ακόμη και την αναρρίχηση. Δεν σημαίνει ότι επειδή το έκανε η Κάλυμνος δεν μπορούμε να το κάνουμε και εμείς. Είναι σαν τις πίστες του χιονιού ή των οδηγών. Όποιος πάει στην Κάλυμνο μετά θα ψάξει άλλες πίστες.

Χωρίς υποδομές όμως να έρχεται κάποιος τον χειμώνα εδώ να κάνει τι; Άρα λοιπόν θα έπρεπε να φτιάξουμε πρώτα τις υποδομές, να φτιάξουμε ειδικές δράσεις και μετά να ξεκινήσουμε να τις προβάλουμε. Παλιότερα είχαμε φέρει τις εταιρείες χαμηλού κόστους, αλλά ήταν χωρίς αντικείμενο. Γιατί δεν είχε πού να πάει ο τουρίστας. Και η πόλη ακόμη τα τελευταία χρόνια δεν έχει ούτε καν ζωή για να κρατήσει τον τουρίστα, εκτός από την Παλιά Πόλη.

Οι τιμές ωστόσο έχουν κατρακυλήσει τα τελευταία χρόνια, ενώ αντίθετα έχει αυξηθεί ο ΦΠΑ στη διανυκτέρευση, η φορολογία των επιχειρήσεων έχει πάει πλέον στο 29% με 100% προκαταβολή φόρου, επιβλήθηκε ΕΝΦΙΑ και στα καταλύματα κλπ. Υπάρχει ορατή στο μέλλον ανάκαμψη των τιμών ή συμφωνείτε με την άποψη ότι οι χαμηλές τιμές στα πακέτα διακοπών κάνουν πιο ανταγωνιστικό τον τουρισμό μας;
Δεν συμφωνώ σε καμία περίπτωση με την άποψη ότι θα πρέπει να είμαστε ανταγωνιστικοί ρίχνοντας τις τιμές. Θα μπορούσαμε όμως να είχαμε φροντίσει να εξειδικεύσουμε το προϊόν μας, να το αναβαθμίσουμε και να παρέχουμε περισσότερες υπηρεσίες. Ακόμη και τα κτήρια της τοπικής αυτοδιοίκησης να παρατηρήσει ο επισκέπτες, μόνο παρακμή μπορεί να δει!

Δεν μπορούμε για παράδειγμα να συγκρίνουμε τις υποδομές που έχουμε ως Δήμος με τις υποδομές που έχει η Μαγιόρκα. Εφόσον οργανωθούν τέτοια σημαντικά ζητήματα, έπειτα οφείλουμε και εμείς να εστιάσουμε στην εξειδίκευση. Για μένα αυτό είναι το μέλλον του τουρισμού. Το να έχουμε όλοι τις ίδιες κλίνες και το ίδιο αντικείμενο δεν βοηθάει στον ανταγωνισμό.

Στην πλειοψηφία μας είμαστε μικρά καταλύματα που δεν ξεπερνούν τα 15-20 δωμάτια και είμαστε εν δυνάμει «Boutique Hotels». Δεν έχουμε καταλάβει ότι πρέπει να εξειδικευτούμε και η εξειδίκευση δεν σημαίνει πάντα πολυτέλεια! Κάποιοι μπορούν να εξειδικευτούν ας πούμε στην ορειβασία ή στο ψάρεμα, ή με υποδομές για άτομα με ειδικές ανάγκες που δεν υπάρχουν στο νησί μας, για την τρίτη ηλικία κ.α.

Αν γίνει αυτό, εκεί που υπάρχουν 1.000 επιχειρήσεις ενοικιαζομένων δωματίων στη Ρόδο με το ίδιο αντικείμενο, αυτόματα μειώνεται ο ανταγωνισμός και στρέφεται αλλού.
Παράλληλα εδώ και 20 χρόνια προσπαθώ και πιέζω τον Δήμο και την Περιφέρεια για το αυτονόητο. Να μπει απευθείας δρομολόγιο λεωφορείων αεροδρόμιο – ανατολική πλευρά.

Δεν γίνεται να έχουμε φέρει low cost εταιρεία, να πληρώνει ο πελάτης 60 ευρώ με επιστροφή από την Ιταλία και μετά για να πάει στα Κολύμπια θα πληρώσει περισσότερα και από το εισιτήριο που πλήρωσε. Δεν σου λέω ας πούμε για Γεννάδι, γιατί με τα λεφτά που θα πληρώσει σε ταξί για να πάει εκεί, πάει από την Ιταλία στην Αμερική με επιστροφή! Φέτος είχαμε πάρει την έγκριση από την Περιφέρεια και κωλυσιεργούσε με χίλια δύο προβλήματα η «ΡΟΔΑ».

Δεν μπορούμε όμως να μιλάμε επίσης για ποιότητα τουρισμού όταν τα σκουπίδια ξεχείλιζαν και μαζεύονταν μια φορά την εβδομάδα. Εξάλλου εδώ δεν χρειαζόμαστε πολλά πράγματα, να γίνει ας πούμε γέφυρα Ρίο – Αντίρριο για να ‘ρθει ο κόσμος. Ας κάνουμε τα αυτονόητα.

Τον περασμένο Μάρτιο αναδειχθήκατε πρόεδρος της Συνομοσπονδίας Επιχειρηματιών Τουριστικών Καταλυμάτων Ελλάδος. Ποιες πρωτοβουλίες σκοπεύετε να αναλάβετε για την βελτίωση του προσφερόμενου προϊόντος στους ξένους επισκέπτες;
Κατ’ αρχάς ο φορέας μας εκπροσωπεί 30.000 επιχειρήσεις σε όλη την Ελλάδα, 260 συλλόγους και 20 Ομοσπονδίες. Η νέα διοίκηση στόχο έχει την εξωστρέφεια του φορέα. Ήδη έχουμε ξεκινήσει την κάρτα μέλους, με την οποία δίνουμε κάποια προνόμια και παροχές στα μέλη μας, με εκπτώσεις από επιχειρήσεις πανελλήνιας εμβέλειας, ενώ πλέον είμαστε στη διαδικασία να συμφωνήσουμε και με επιχειρήσεις στον χώρο της ενέργειας!

Από εκεί και πέρα είχαμε να αντιμετωπίσουμε κάποια προβλήματα καθημερινότητας όπως ο νόμος για την απεντόμωση, λόγω της οικονομικής επιβάρυνσης. Στην Περιφέρεια δεν υπάρχουν τέτοιες εταιρίες. Γι’ αυτό και καταφέραμε να εξαιρεθούμε. Επίσης ένα άλλο ζήτημα ήταν η υποχρεωτική πιστοποίηση και κατηγοριοποίηση των καταλυμάτων μας μέχρι το 2017.

Είναι σοβαρό για εμάς, αλλά έτσι όπως είχε στηθεί στο παρά πέντε και χωρίς να έχει προηγηθεί μια σωστή διαβούλευση με τον κλάδο, το μόνο που θα έκανε θα ήταν να επιβαρύνει οικονομικά τα μέλη μας, χωρίς να αλλάζει κάτι στην ουσία, σε ό,τι αφορά την κατηγοριοποίηση των καταλυμάτων η οποία μέχρι τώρα ήταν δωρεάν και γινόταν από τις τοπικές υπηρεσίες του ΕΟΤ. Αντίθετα τώρα θα έπρεπε για παράδειγμα καταλύματα στην Κάσο να πληρώνουν ποσά που έφταναν μέχρι και τις 3.000 ευρώ για να πιστοποιηθεί, χωρίς ουσιαστική αναβάθμιση.

Επιπλέον έχουμε να αντιμετωπίσουμε το τέλος διανυκτέρευσης από το 2018 και την απελευθέρωση της αστικής μίσθωσης. Ο καθένας θα μπορούσε να νοικιάζει και το σπίτι του χωρίς καμία δέσμευση και χωρίς να απαιτούνται άδειες. Με όλα αυτά τα βάρη οι περισσότεροι θα έκλειναν τις επιχειρήσεις τους και θα περνούν στην παρανομία ή την ημιπαρανομία της αστικής μίσθωσης. Γι’ αυτό και εμείς πετύχαμε την προαιρετική κατηγοριοποίηση σε κλειδιά.

Επίσης έχουμε εξαγγείλει ένα νέο πρόγραμμα το οποίο είναι το «καλάθι πρωινού» το οποίο θα αφορά καταλύματα που δεν έχουν χώρους εστίασης. Σε συνεργασία με τα Επιμελητήρια, τις Περιφέρειες και τις κατά τόπους Λέσχες Αρχιμαγείρων θα φτιάξουμε ένα καλάθι που θα έχει μέσα τοπικά προϊόντα, το οποίο θα μπορεί να το παρέχει ο επιχειρηματίας στον επισκέπτη.

Το «καλάθι πρωινού» θα έχει επιπλέον ως στόχο να τονώσει την τοπική οικονομία και τους παραγωγούς. Όσοι έχουν δε χώρους εστίασης θα υπάρχουν ειδικοί όροι και προϋποθέσεις για να μπορούν να είναι πιστοποιημένοι και να μπορούν να το παρέχουν. Τέλος έχουμε καταφέρει να ενταχθούμε σε προγράμματα για την επιμόρφωση εργαζομένων, ενώ είμαστε στη διαδικασία να βρούμε ανάλογα προγράμματα και για την επιμόρφωση των ιδιοκτητών.

Από την 1η Ιανουαρίου 2017 τίθεται σε εφαρμογή το νέο ασφαλιστικό το οποίο προβλέπει και για τα τουριστικά καταλύματα ότι το 27% των καθαρών κερδών θα διατίθενται για την ασφάλιση των ιδιοκτητών χωρίς καμία εξαίρεση. Ακόμη και όσοι έχουν παράλληλη εργασία – το οποίο ισχύει για αρκετούς ιδιοκτήτες ενοικιαζόμενων δωματίων στη Ρόδο- δεν θα γλιτώνουν την διπλή ασφάλιση. Πώς το βλέπετε αυτό;
Απ’ όσο γνωρίζουμε από τις επαφές μας με τον υφυπουργό Εργασίας τον κ. Πετρόπουλο, θα υπάρχει ένα μίνιμουμ πλαφόν με βάση το οποίο υπολογίζεται η ασφάλιση και το οποίο θα είναι στις 7.000 ευρώ. Επίσης έχω ακούσει ότι θα υπάρχει και ένα μάξιμουμ το οποίο θα είναι στις 15.000 ευρώ. Δεν έχει επιβεβαιωθεί όμως αυτό, εμείς κάναμε τις προτάσεις μας και περιμένουμε.

Θεωρούμε ότι η αύξηση για τις μικρές επιχειρήσεις που ήταν ενταγμένες στον ΟΓΑ θα είναι 500-600 ευρώ ετησίως. Θα ωφεληθεί ένα μεγάλο κομμάτι των επιχειρηματιών του κλάδου μας το οποίο είναι κατά κύριο επάγγελμα ιδιοκτήτες ενοικιαζόμενων δωματίων και μέχρι τώρα ασφαλίζονταν στο ΤΕΒΕ και πλήρωναν ποσά που έφταναν τις 4.000-5.000 ευρώ.

Αυτοί θα πληρώνουν πολύ λιγότερα γιατί θα υπολογίζεται πλέον βάσει των κερδών τους. Το πρόβλημα που πιστεύουμε ότι θα δημιουργηθεί θα είναι σε ένα ποσοστό 5% με 10% που δηλώνουν υψηλά κέρδη. Αν δεν υπάρξει ανώτατο πλαφόν εκεί θα υπάρξει σοβαρό πρόβλημα. Δηλαδή η ασφάλιση μπορεί να φτάνει τις 10.000 και 15.000 ευρώ ετησίως.