Το ιστορικό ίδρυσης της ιταλικής εταιρείας «I.CA.RO.»

Rodiaki NewsRoom

Πώς περιήλθε το εργοστάσιο στο Ρόδιο επιχειρηματία Κ. Δ. Χατζηκωνσταντή

Γράφει ο Κυριάκος Ι. Φίνας

Όπως έγραψε «Η Ροδιακή» στις 21.7.2017, το Μουσείο Μπενάκη Αθηνών θα διοργανώσει το προσεχές φθινόπωρο έκθεση για το εργοστάσιο “Ίκαρος”. Η Έκθεση θα αρχίσει τη λειτουργία της από της 27η Σεπτεμβρίου. Αναντίρρητα, η λειτουργία του εργοστασίου “Ίκαρος”, επί 57 συναπτά έτη (1928-1985) έχει την ιστορία του.

Οι Ιταλοί, το Δεκέμβριο του 1928, προ 90ετίας περίπου, ίδρυσαν στη Ρόδο την εταιρία: “Industria Ceramiche Artistica Rodia «Orientale», “I.CA.RO.” (χ), με σκοπό να αναπτύξουν εκ νέου την ανατολίτικη τέχνη, η οποία παλαιότερα ανθούσε στη Ρόδο.

Εν τω μεταξύ, η εταιρία συνέχισε τις εργασίες της και κατά την εποχή που η Δωδεκάνησος, από το Μάιο του 1945 μέχρι το Μάρτιο του 1947, τη Διοίκηση εξασκούσαν οι Άγγλοι.

Ακολούθως επί Ελληνικής Στρατιωτικής Διοίκησης υπό του Αντιναύαρχου Περικλή Ιωαννίδη, οι μετοχές της περιήλθαν στον αείμνηστο Ρόδιο επιχειρηματία Κωνσταντίνο Δ. Χατζηκωνσταντή, ο οποίος ως επιτυχημένος επιχειρηματίας που ήταν, στη συνέχεια με εντατικότερο και αποδοτικό ρυθμό ανέπτυξε την παραγωγική δραστηριότητα στην Ελληνική την ίδια επωνυμία: “ΙΚΑΡΟΣ”.

Η βιοτεχνία “ΙΚΑΡΟΣ” υπό τη Διεύθυνση του Κ. Δ. Χατζηκωνσταντή, λειτούργησε επί 38ετία μέχρι το 1985, απασχολώντας 35-40 Ρόδιου τεχνίτες της κεραμικής. Και ο Χατζηκωνσταντής χρησιμοποιούσε, για πολλά χρόνια, ως πρώτη ύλη για την κατασκευή των πιάτων και λοιπών ειδών, άργιλο από περιοχή του χωριού Αρχίπολη Ρόδου, ενώ παράλληλα έφερνε και από την Ιταλία.

Ωστόσο, πέραν από την ντόπια διάθεση, κεραμικά “ΙΚΑΡΟΣ” διατίθενταν στην τουριστική αγορά των Δωδεκανήσων, ενώ παράλληλα πραγματοποιούντα και εξαγωγές.

Με την πάροδο του χρόνου, και άλλοι Ρόδιοι ασχολήθηκαν με την κεραμουργία, αλλά είναι γεγονός ότι την πρωτοκαθεδρία στην καλλιτεχνική αυτή δραστηριότητα επί 38ετία την κατείχε το εργοστάσιο “ΙΚΑΡΟΣ”. Στην κοινή δωδεκανησιακή συνείδηση είχε ταυτιστεί η Καλλιτεχνική κεραμουργία με τη λέξη “ΙΚΑΡΟΣ”.

Πώς περιήλθε το εργοστάσιο “ΙΚΑΡΟΣ” στο Ρόδιο επιχειρηματία Κ. Δ. Χατζηκωνσταντή
Ο Ρόδιος Αθανάσιος Μυλωνάς, ο οποίος διετέλεσε στέλεχος της επιχείρησης “ΙΚΑΡΟΣ” επί πολλά χρόνια και ήταν εκ των έμπιστων του Κ. Δ. Χατζηκωνσταντή, μας διηγήθηκε ότι το μεγαλύτερο μέρος των μετόχων της Ιταλικής Ανώνυμης Εταιρίας, που κατείχαν οι Ιταλοί, αγοράστηκαν το 1947 από το Ρόδιο επιχειρηματία με ανταλλαγή γραματοσήμων, που βρίσκονται και διατίθενταν από τα Ταχυδρομεία Ροδου και λοιπής Δωδεκανήσου κατά το τέλος του 1944.

Οι Γερμανοί Ναζιστές, από το Σεπτέμβριο του 1943 κατείχαν στρατιωτικά τη Ρόδο και το μεγαλύτερο του δωδεκανησιακού συμπλέγματος. Άγνωστο από πού ορμόμενος ωστόσο μεταπολεμικά ο τότε Γερμανός Στρατιωτικός Διοικητής έδωσε κάποια εξήγηση. Το Δεκέμβριο του 1944 σφραγίστηκαν όλες τις σειρές των γραμματοσήμων με ειδική σφραγίδα: WEIHNACHTEN 1944 (Χριστούγεννα 1944). Ο Κ. Δ. Χατζηκωνσταντής προβλέποντας ότι εν καιρώ τα σφραγισθέντα αυτά γραμματόσημα θα έπαιρναν κάποια συλλεκτική αξία, προμηθεύθηκε πολλές σειρές. Με αυτές, λοιπόν, τις σειρές γραμματοσήμων έγινε κάτοχος των μετοχών της εταιρίας “ICA.RO.”.

Είναι, δε, γνωστό ότι οι Ιταλοί δεν μπορούσαν, πλέον από το 1947 και μετά να δραστηριοποιούνται, ούτε και να παραμένουν μόνιμα στα Δωδεκάνησα, καθόσον σε τακτή προθεσμία έπρεπε να επιλέξουν, σύμφωνα με τη Συνθήκη που τα Δωδεκάνησα παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα, είτε να αποκτήσουν την Ελληνική Ιθαγένεια, είτε να αποχωρήσουν.

Κ. Δ. Χατζηκωνσταντής: Πέραν της επιχειρηματικής δράσης είχε και προσφορά στα κοινά της Ρόδου
Γεννήθηκε το 1909 στο Γεννάδι Ρόδου. Μετά την αποφοίτησή του από το Βενετόκλειο Γυμνάσιο παρακολούθησε μαθήματα στην Ανωτάτη Σχολή Οικονομικών και Εμπορικών Επιστημών Αθηνών και στη συνέχεια γίνεται διπλωματούχος του Πανεπιστημίου Λιέγης του Βελγίου. Με την εγκατάστασή του στη Ρόδο και προκειμένου να αποφευχθεί το κλείσιμο του Εμπορικού Τμήματος του Βενετοκλείου Γυμνασίου, με το πρόσχημα ότι δεν υπήρχε Διπλωματούχος Ανωτάτης Σχολής, διδάσκει εμπορικά μαθήματα.

Παράλληλα, όμως, με τις επιτυχημένες επιχειρηματικές του δραστηριότητες παρουσιάζει πατριωτική και κοινωνική δράση. Για τη δράση του στην κατοχή του απονεμήθηκε το μετάλλιο θάρρους του Βασιλέα της Αγγλίας. Υπήρξε και εκπρόσωπος του Ερυθρού Σταυρού στη Ρόδο. Πριν τρεις ημέρες από την άξιφη των Συμμαχικών Δυνάμεων (το Μάιο του 1945) με πρωτοβουλία του συνέρχεται στην αίθουσα του Βενετοκλείου Γυμνασίου μεγάλη λαϊκή συγκέντρωση και αποφασίζει με ψήφισμα την Ένωση της Δωδεκανήσου με την Ελλάδα. Διορίζεται Α’ Αντιδήμαρχος του Δήμου Ροδίων, με Δήμαρχο τον Αθανάσιο Καζούλλη, και συμμετέχει ενεργά σε όλες τις διαδικαστικές προετοιμασίες και διαβουλεύσεις για την προσαρμογή της Δωδεκανήσου στα Ελληνικά οικονομικά και νομικά δεδομένα.

Με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Οικονομίας ορίζεται Πρόεδρος του νεοσυσταθέντος (1949) Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Δωδεκανήσου και θέτει, μαζί με τους συνεργάτες του: Στέλιο Κωτιάδη, Ιωάννη Οικονομίδη, Γεώργιο Ν. Ασπράκη και Εμμανουήλ Μαλτέζο τις βάσεις οργάνωσής του. Ιδρυτής του Εμπορικού Συλλόγου Ρόδου, της Τοπικής Επιτροπής Τουρισμού και του Συνδέσμου Ελλήνων Βιομηχάνων Δωδεκανήσου διετέλεσε επί σειρά ετών Πρόεδρος των Οργανώσεων αυτών και ανέπτυξε αξιόλογη δραστηριότητα. Διετέλεσε Πρόξενος Ρόδου του Βελγίου και της Ολλανδίας.

•••

Εν τω μεταξύ, ο πολύπειρος και ένας εκ των πλέον συστηματικών συλλεκτών γραμματοσήμων σε Πανελλήνια κλίμακα, ο Ρόδιος Γεράσιμος Μ. Ζησιμάτος, το 1984 εξέδωσε ειδική λεπτομερή μελέτη, σχετική με την κυκλοφορία των γραμματοσήμων στη Ρόδο των προ του 1984, 675 χρόνων, με τον τίτλο: “Η Ταχυδρομική Ιστορία της Ρόδου (1309-1984)”. Στην κατάλληλη χρονολογική θέση της εν λόγω μελέτης ο συγγραφέας παραθέτει όλο το ιστορικό, σχετικά με το μέτρο, που εφάρμοσε η Ναζιστική Διοίκηση το Δεκέμβριο του 1944 στην επισήμανση των γραμματοσήμων της Ρόδου, έκδοσης 1932, με WEIHNACHTEN 1944, (Χριστούγεννα 1944). Αναφέρει επί του προκειμένου:

Η επισήμανση “WEIHNACHTEN 1944”
“Τον Σεπτέμβριο του 1944 ο Στρατηγός Wagener, εξέδωσε Διαταγή για την επισήμανση του 5 cent, γραμματοσήμου της Ρόδου, εκδόσεως 1932 με: WEIHNACHTEN 1944.
“Το γραματόσσημο αυτό θα μοιραζόταν σε όλους τους στρατιωτικούς των γερμανοκρατούμενων νησιών της Δωδεκανήσου, σε αναλογία 2 γραμματοσήμων στον καθένα.

“Με τη συνεργασία του Ιταλού Διευθυντή του Πολιτικού Ταχυδρομείου της Ρόδου Zarli, επισημάνθηκαν 25.000 γραμματόσημα του 5 cent της Ρόδου επανεκδόσεως 1938-1939 στο Κρατικό Τυπογραφείο της Ρόδου από 20-22/12.1944 λιθογραφικά σε φύλλα των 50.

“Ενδιαφέρουσες, ωστόσο, πληροφορίες για το ιστορικό της εκδόσεως των “WEIHNACHTEN” μας δίνουν από έρευνες, που έκαναν μεταπολεμικά οι Γερμανοί μελετητές Rungas και Sauer, που είναι οι εξής: “Στο πολεμικό του “ημερολόγιο ο Στρατηγός Otto Wagener, Διοικητής του Ανατολικού Αιγαίου στις 20.12.1944 γράφει επί λέξη τα εξής: “Σαν ιδιαίτερο γραμματόσημο των Χριστουγέννων θα είναι το γραμματόσημο των 5 cent, της Ρόδου με επισήμανση WEIHNACHTEN 1944 από το οποίο θα παίρνει κάθε στρατιώτης δύο τεμάχια”.

“Τον Αύγουστο του 1966, στο Chieming της Γερμανίας, όπου έμενε Wagener, ρωτήθηκε για τα WEIHNACHTEN και έδωσε την εξής απάντηση: “Ως Στρατιωτικός Διοικητής του Ανατολικού Αιγαίου, τα νησιά του οποίου κατόπιν διαταγής του Χίτλερ εχαρακτηρίστησαν ως οχυρά για πολεμικές ανεξάρτητες επιχειρήσεις, τα Χριστούγεννα του 1944, διέταξα να εκτυπωθεί ένα ιδιαίτερο γραμματόσημο του οποίου το νόημα και η σημασία ήταν τα εξής: Οι Γερμανοί στρατιώτες δεν υπέφεραν μόνο από έλλειψη τροφίμων, αλλά και από το συναίσθημα ότι είχαν εγκαταλειφθεί σε ένα ξένο και εχθρικό μέρος.

Έπαιρναν νέα από την Πατρίδα τους, που τούς αναστάτωναν, αλλά και τα νέα από τους δικούς τους αραίωσαν και είχαν το άγχος ότι οι δικοί τους χάθηκαν. Για να τους ενθαρρύνω και για να δώσω το ενδιαφέρον να στείλουν επιστολές στα σπίτια του και να εμψυχωθούν, έδωσα εντολή στο Διευθυντή του Πολιτικού Ταχυδρομείου Ρόδου Dante Zarli να επισημανθεί ένα γραμματόσημο με WEIHNACHTEN 1944. Κάθε αξιωματικός και στρατιώτης της Δωδεκανήσου θα έπρεπε να πάρει δύο κομμάτια. Το γραμματόσημο αυτό θα ήταν αρκετό για να στείλουν την επιστολή τους (χωρίς άλλο INSELPOST), έκανα, δε, γνωστό ότι επρόκειτο για ένα Χριστουγεννιάτικο δώρο.

“Το πρώτο αεροπλάνο μετά τα Χριστούγεννα του 1944, που έφθασε στη Ρόδο, στο Αεροδρόμιο του Γαδουρά, ήταν στις 13.1.1945 και έφερε μαζί του 500 κιλά γράμματα για τους Γερμανούς στρατιωτικούς της Δωδεκανήσου. Εφορτώθη σ’ αυτό η αλληλογραφία των Γερμανών και απεγειώθει από το Αεροδρόμιο του Γαδουρά το απόγευμα της 16.1.1945. Κοντά στο Agram, όμως, της Γιουγκοσλαβίας, λίγο πριν προσγειωθεί, βρήκε κακές καιρικές συνθήκες και έπεσε, 20 χιλιόμετρα έξω από την πόλη, στον τρούλο μιας Εκκλησίας.

Μαζί με το αεροπλάνο και τους πιλότους, που σκοτώθηκαν, κατεστράφησαν και τα 380 κιλά αλληλογραφίας που μετέφερε. Υπολογίζεται ότι καταστράφησαν τουλάχιστον 10.000 γράμματα με “WEIHNACHTEN” γι’ αυτό και γράμματα με ημερομηνίες σφραγίδων 24 και 25 Δεκεμβρίου 1944 δεν διεσώθησαν. Οι λίγοι φάκελοι με “WEIHNACHTEN” είναι του Ιανουαρίου και Φεβρουαρίου 1945.

“Από τα επισημανθέντα “WEIHNACHTEN” ο Zarli κράτησε μια σημαντική ποσότητα, που τη διέθεσε σε φίλους του. Πολλά απ’ αυτά σφραγίστηκαν στο Πολιτικό Ταχυδρομείο της Ρόδου, χαριστικά με ιταλικές ταχυδρομικές σφραγίδες της Ρόδου, επίσης με τις γερμανικές (Νο6) και (Νο7), που είχε “δανείσει” στο Zarli ο Διοικητής του Γερμανικού Στρατιωτικού Ταχυδρομείου Ρόδου SCHMDT”.

(x). Ο τίτλος αυτός δεν έχει σχέση με τον μυθικό “Ίκαρος” όπως μπορεί να εκληφθεί, αλλά τα αρχικά της επωνυμίας της ιταλικής εταιρίας.