Ενδοσκοπική Γαστροπλαστική: Μια νέα επέμβαση χωρίς τομές, για την αντιμετώπιση Μεταβολικών Παθήσεων και Παχυσαρκίας

Ελευθερία Πελλού

Η Παχυσαρκία αποτελεί παγκόσμιο πρόβλημα που από το 1997 έχει αναγνωριστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως παγκόσμια επιδημία.

Δυστυχώς και στη χώρα μας τα ποσοστά ατόμων που πάσχουν από παχυσαρκία είναι αρκετά υψηλά, ενώ σε ότι αφορά τα παιδιά, η Ελλάδα κατέχει μία από τις πρώτες θέσεις παγκοσμίως!

Τα τελευταία χρόνια είναι αλήθεια πως γίνονται αρκετές χειρουργικές επεμβάσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού, όμως κατά πόσο είναι ασφαλής για τον ασθενή, και ποιες νέες μέθοδοι έχουν υπάρξει;

Ο Δρ Μιχαήλ Σ. Κούρκουλος Χειρουργός Γαστρεντερικού- Λαπαροσκόπος Χειρουργός Μέλος Ελληνικής Εταιρίας Χειρουργικής Παχυσαρκίας και Επίτιμος Διευθυντής Χειρουργικής, Μονάδα Χειρουργικής Παχυσαρκίας, St George’s University Hospital Λονδίνου, εκτός του ότι κατάγεται από την περιοχή μας, πρόσφατα ταξίδεψε στη Γερμανία όπου ενημερώθηκε για νέες τεχνικές επεμβάσεων χωρίς τομές, για τις οποίες και δέχτηκε να μιλήσει στη «Ροδιακή».

Όπως ο ίδιος είπε «ο ιδανικός τρόπος αντιμετώπισης της παχυσαρκίας είναι η αλλαγή τρόπου ζωής. Η αύξηση της καθημερινής άσκησης, και η μείωση των προσλαμβανόμενων θερμίδων μέσω της διατροφής, στις περισσότερες περιπτώσεις αρκούν για σταδιακή μείωση του σωματικού βάρους. Σε πολλές περιπτώσεις δυστυχώς αυτό, είτε δεν αρκεί, είτε είναι δύσκολο να επιτευχθεί.

Σε αυτό το σημείο παρεμβαίνει η Μεταβολική Ιατρική, αρχικά με προσπάθεια απώλειας βάρους υπό την επίβλεψη Ομάδας Μεταβολισμού που αποτελείται από χειρουργό με εκπαίδευση και εμπειρία στη χειρουργική του γαστρεντερικού, ενδοκρινολόγο ή διαβητολόγο, καθώς επίσης και από διαιτολόγο και ψυχολόγο με εκπαίδευση στις μεταβολικές παθήσεις. Αν σ’ αυτό το στάδιο η απώλεια βάρους δεν είναι επαρκής, τότε υπάρχει ένδειξη για κάποια επέμβαση απώλειας βάρους».

Ποιες είναι οι κλασικές επεμβάσεις απώλειας βάρους που εφαρμόζονται αυτή τη στιγμή;
Το γαστρικό Μπαλόνι αποτελεί την απλούστερη και ταχύτερη από όλες τις εμβάσεις, τοποθετείται με απλή γαστροσκόπηση, αλλά παρέχει μικρή μόνο απώλεια βάρους της τάξης των 5 κιλών, και συνήθως αφαιρείται στο εξάμηνο.

Ο Γαστρικός Δακτύλιος τοποθετείται λαπαροσκοπικά, είναι η ασφαλέστερη από τις χειρουργικές επεμβάσεις, αλλά χρειάζεται συχνές ρυθμίσεις από ειδικό, η ύπαρξη ξένου σώματος μπορεί να προκαλέσει απώτερες επιπλοκές, και υπολογίζεται ότι το 1/3 των δακτυλίων αφαιρούνται μέσα σε 2 χρόνια από την αρχική επέμβαση λόγω προβλημάτων.

Η Επιμήκης Γαστρεκτομή (Γαστρικό μανίκι ή Sleeve), θεωρείται από πολλούς ως η ιδανική επέμβαση καθώς είναι σχετικά απλή, εμφανίζει χαμηλά ποσοστά επιπλοκών και ικανοποιητική απώλεια βάρους. Παρ’ όλα αυτά, εφόσον η επέμβαση γίνεται από χειρουργό με ανεπαρκή εμπειρία, μπορεί να συνοδεύεται από πολύ σοβαρές και μερικές φορές επικίνδυνες επιπλοκές.

Η Λαπαροσκοπική Θολοπτύχωση είναι μια ασφαλής εναλλακτική της επιμήκους γαστρεκτομής, αν και υπάρχουν επιφυλάξεις για τη μακροχρόνια αποτελεσματικότητά της. Το Γαστρικό Bypass όπως και το MiniBypass έχουν τα καλύτερα αποτελέσματα όσον αφορά την μακροχρόνια απώλεια βάρους, είναι όμως περίπλοκες επεμβάσεις που πρέπει να γίνονται μόνο από εξειδικευμένες και έμπειρες ομάδες, και χρειάζονται εξειδικευμένη παρακολούθηση εφ’ όρου ζωής.

Τι είναι η Ενδοσκοπική Γαστροπλαστική;
Πρόκειται για μια νέα τεχνική στις επεμβάσεις απώλειας βάρους. Διενεργείται με τη χρήση επεμβατικού ενδοσκοπίου μέσω Γαστροσκόπησης, κι αυτό επιτρέπει το να γίνει η επέμβαση χωρίς καθόλου τομές με τη χρήση του εξειδικευμένου συστήματος Overstitch. Παρ’ όλα αυτά πρόκειται για επέμβαση που διενεργείται στο χειρουργείο, με γενική αναισθησία, και έχουν αναφερθεί χειρουργικές επιπλοκές αν και σπάνιες.

Με τη χρήση του συστήματος Overstitch, γίνεται εσωτερική συρραφή του στομάχου, με τέτοιο τρόπο ώστε να περιοριστεί η χωρητικότητά του. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι εφόσον η επέμβαση είναι επιτυχής, ο πάσχοντας έχει μικρότερο στομάχι, που γεμίζει ταχύτερα, και αποκτά αίσθημα πλήρους γεύματος με πολύ μικρότερα γεύματα. Το αποτέλεσμα είναι μείωση του μεγέθους των γευμάτων, μείωση των προσλαμβανόμενων θερμίδων και τελικά απώλεια βάρους.

Πόσο ασφαλής είναι η Ενδοσκοπική Γαστροπλαστική;
Ως σχετικά νέα τεχνική, οι απώτερες επιπλοκές δεν έχουν διερευνηθεί πλήρως. Παρ’ όλα αυτά, τα στοιχεία από αρχικές καλά εμπεριστατωμένες μελέτες είναι πολύ ενθαρρυντικά. Εφόσον γίνει πολύ καλή επιλογή υποψηφίων για χειρουργείο, οι πιθανότητες επιπλοκών είναι πολύ χαμηλές. Έχουν αναφερθεί τραυματισμοί οργάνων γύρω από το στομάχι σε πολύ μικρά ποσοστά.

Οι επιπλοκές αυτές είχαν να κάνουν είτε με προηγούμενες χειρουργικές επεμβάσεις, είτε με προηγούμενες φλεγμονές κοντά στο στομάχι (χολοκυστίτιδες, παγκρεατίτιδεςκτλ). Είναι σημαντική η λήψη προσεκτικού ιστορικού και η συμβολή του χειρουργού, τόσο στην απόφαση όσο και στη διενέργεια της συγκεκριμένης επέμβασης

Πόσο αποτελεσματική είναι η Ενδοσκοπική Γαστροπλαστική;
Οι ως τώρα μελέτες εμφανίζουν πολύ καλά αποτελέσματα όσον αφορά την απώλεια βάρους. Εφόσον η επέμβαση διενεργείται από εξειδικευμένη ομάδα και με προσεκτική επιλογή πασχόντων, η απώλεια βάρους πλησιάζει αυτή της Επιμήκους Γαστρεκτομής, με την απώλεια του επιπλέον σωματικού βάρους να υπολογίζεται γύρω στο 40%, και απώλεια συνολικού σωματικού βάρους γύρω στο 20%.

Η Ενδοσκοπική Γαστροπλαστική ακούγεται σαν το όνειρο κάθε γυναίκας. Συρραφή του στομάχου και απώλεια βάρους χωρίς τομές. Είναι μια μαγική λύση για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας;
Δυστυχώς στην Ιατρική και στη Χειρουργική δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις. Ειδικά τα τελευταία χρόνια, υπάρχει μια προσπάθεια να ξεφύγουμε από τις λύσεις που ταιριάζουν σε όλους, και να προχωρήσουμε σε ένα μοντέλο εξατομικευμένων θεραπειών, που είναι «κομμένες και ραμμένες» στα μέτρα του πάσχοντα. Κάπως έτσι πρέπει να βλέπουμε και αυτή την επέμβαση.

Με τα ως τώρα δεδομένα, δε μπορεί να υποκαταστήσει τις εξειδικευμένες χειρουργικές επεμβάσεις, όσον αφορά πάσχοντες με Νοσογόνο Παχυσαρκία και ειδικά εφόσον αυτή συνοδεύεται από άλλες μεταβολικές παθήσεις όπως ο Σακχαρώδης Διαβήτης για παράδειγμα. Μπορεί όμως να είναι μια πολύ χρήσιμη προσθήκη στις επιλογές της εξειδικευμένης Ομάδας Μεταβολισμού. Βρίσκει πολύ ευρεία εφαρμογή σε παχύσαρκα άτομα, που δεν πληρούν τα κριτήρια για να υποβληθούν σε μια από τις κλασικές χειρουργικές επεμβάσεις παχυσαρκίας αλλά θα ήθελαν να δοκιμάσουν κάτι πιο αποτελεσματικό από το γαστρικό μπαλόνι.

Με ποιο τρόπο γίνεται η επιλογή του υποψήφιου για Ενδοσκοπική Γαστροπλαστική;
Βασικό ρόλο στην επιλογή της κατάλληλης θεραπείας του πάσχοντα παίζει η Ομάδα Μεταβολισμού. Αφού γίνει η εκτίμηση από τους ειδικούς της ομάδας, και λαμβάνοντας υπόψη την προσήλωση του πάσχοντα στην προσπάθεια απώλειας βάρους με ιατρική παρακολούθηση, λαμβάνεται η απόφαση για την ιδανική περαιτέρω αντιμετώπιση.

Σύμφωνα με τις παρούσες κατευθυντήριες οδηγίες, τις οποίες ακολουθούμε στην Ομάδα «Ευμεταβολισμός», ο ιδανικός υποψήφιος για μια τέτοια επέμβαση είναι ένας παχύσαρκος χωρίς επιπλοκές από την πάθηση, με Δείκτη Μάζας Σώματος που να μην είναι απαγορευτικά υψηλός, που κάνει φιλότιμες προσπάθειες κατά τη διάρκεια της απώλειας βάρους υπό ιατρική παρακολούθηση, και δεν έχει ιστορικό προηγούμενων επεμβάσεων ή φλεγμονών στην κοιλιά. Εφόσον δεν πληρούνται οι παραπάνω προϋποθέσεις, υπάρχει σοβαρή πιθανότητα αποτυχίας και επιπλοκών.

Πώς μπορεί κάποιος να ενημερωθεί όσον αφορά τις επεμβάσεις παχυσαρκίας, την ιδανική επέμβαση για τον ίδιο, και την πιθανότητα να υποβληθεί σε Ενδοσκοπική Γαστροπλαστική;
Για όλα τα παραπάνω, θα πρέπει κάποιος να απευθυνθεί σε Ομάδα Μεταβολισμού, που να αποτελείται από εξειδικευμένους χειρουργούς, ενδοκρινολόγους ή παθολόγους, διαιτολόγους και ψυχολόγους.

Η επιλογή της ιδανικής επέμβασης, και το κατά πόσον κάποιος είναι καλός υποψήφιος για Ενδοσκοπική Γαστροπλαστική, είναι αποτέλεσμα απόφασης της ομάδας, λαμβάνοντας υπόψη τις επιθυμίες του πάσχοντα.

Είναι πολύ σημαντικό να επιλέξει κανείς μια έμπειρη ομάδα που, όπως η δική μας, να έχει εμπειρία σε όλες τις συντηρητικές, ενδοσκοπικές και χειρουργικές επιλογές, από το Γαστρικό μπαλόνι, ως το Γαστρικό Bypass, σαφώς συμπεριλαμβανομένης της Ενδοσκοπικής Γαστροπλαστικής.