«Ορφανή» η κουκουβάγια του Βαγγέλη Παυλίδη, σίγησε η φυσαρμόνικά του και στέγνωσε το πενάκι του…
ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΚΕ 1447 ΦΟΡΕΣ
Γεννήθηκα το 1943 στη σκιά των κάστρων της Ρόδου και μεγάλωσα με τις πολεμίστρες τους πάνω από το κεφάλι μου. Μόλις έφτασα σε ηλικία που να μπορώ να το σκάσω από το σπίτι, σκαρφάλωσα στα τείχη με σκοπό να μιμηθώ τα κατορθώματα του βασιλιά Αρθούρου, του Ιβανόη και του Έρολ Φλυν.
Γράφει ο Παναγιώτης Μήλας
Τρύπωσα στα υγρά υπόγεια και εξερεύνησα τους σφραγισμένους πύργους με τα πατώματα σκεπασμένα με παχιά λεπτή σκόνη. Με τη βοήθεια ενός κεριού βρήκα το δρόμο μέσα στις στοές και τα υπόγεια περάσματα της τάφρου. Και ήταν εκεί, στον Προμαχώνα της Ωβέρνης, που κούρνιασα στο πρώτο μου σκασιαρχείο και εκεί, αργότερα, που άναψα το πρώτο μου τσιγάρο»…
Με αυτά τα λόγια άρχιζε τον πρόλογό του ο Βαγγέλης Παυλίδης, το 1999, στο βιβλίο του «Ρόδος 1306 – 1522 μια ιστορία».
Εκείνο το κερί έσβησε… εκείνο το τσιγάρο έγινε στάχτη… και τώρα ο Βαγγέλης κάνει το τελευταίο του σκασιαρχείο στον δικό του προμαχώνα…
Ο Βαγγέλης και η Σοφία του. Αυτοπροσωπογραφία για την Έκθεση Γελοιογραφίας του 1977 στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου της Νέας Φιλαδέλφειας.
Tο 1976, σε σχετική έρευνα του Μουσείου του Xιούμορ και της Σάτιρας του Gabrovo στη Βουλγαρία, στην οποία πήραν μέρος 846 σκιτσογράφοι καθώς και εφημερίδες από 78 χώρες, ο Βαγγέλης Παυλίδης αναδείχτηκε ανάμεσα στους «100 καλύτερους σύγχρονους σκιτσογράφους».
Κι όμως ένα χρόνο αργότερα, τον Φεβρουάριο του 1977 ο Βαγγέλης πρότεινε σε εμένα – που ήμουν ακόμη στο ξεκίνημά μου – να συμμετάσχω μαζί του σε έκθεση γελοιογραφίας στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου της Νέας Φιλαδέλφειας (18 Απριλίου – 3 Μαΐου 1977). Ήταν μια πρόταση – έκπληξη μιας και εκείνη την εποχή δουλεύαμε μαζί στην εβδομαδιαία εφημερίδα «Εξόρμηση».
Ήδη όμως από το 1971 – στην καρδιά της επτάχρονης Δικτατορίας – είχα δει τις πρώτες αντιχουντικές γελοιογραφίες του Παυλίδη που δημοσιεύονταν στο καθημερινό «Βήμα». Έχοντας βρει στην πολιτική τις απαντήσεις στα ερωτήματα που τον απασχολούσαν τις ημέρες του χιπισμού, ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του σκιτσογράφου από την αθλητική εβδομαδιαία εφημερίδα «Ομάδα» και αμέσως μετά «στεγάστηκε» στο «Βήμα».
6 Μαρτίου 1973. Σε αυτή τη γελοιογραφία του Βαγγέλη Παυλίδη έκανε την πρώτη της εμφάνιση η Σοφία του, η κοιμισμένη κουκουβάγια…
Όπως γράφει ο ίδιος ο Παυλίδης στην προσωπική του ιστοσελίδα «στις 6 Μαρτίου 1973, σ’ ένα σκίτσο μου που δημοσιεύτηκε στο «Βήμα» με τίτλο «Νεοελληνικά Προβλήματα» εμφανιζόταν η «Μαμά Ελλάς» να συλλογάται το μόνο που φαινόταν να απασχολεί τον τόπο την εποχή εκείνη: το ποδόσφαιρο. Θεώρησα πως η κουκουβάγια – σύμβολο της σοφίας και της Αθήνας – θα ήταν η κατάλληλος «εικαστική» σύντροφος για τη Μαμά Ελλάδα. Επειδή όμως ήταν η εποχή που η Δημοκρατία είχε καταλυθεί η Σοφία – αυτό ήταν το όνομα της κουκουβάγιας- είχε τα μάτια κλειστά. Έτσι γεννήθηκε η Σοφία, η «Κοιμωμένη Γλαύξ», που από τότε φιγουράρει στα πολιτικά σκίτσα μου».
***
Στο βιογραφικό του Βαγγέλη Παυλίδη, όπως αναφέρεται στο προσωπικό του blog διαβάζουμε και τα εξής: «Το ταλέντο του στην ιχνογραφία, που τόσο νωρίς έγινε φανερό – σε άμεσο συνδυασμό με τις άλλες ιδιότητες της προσωπικότητάς του- του επεφύλαξε όχι μόνο επαίνους αλλά και μπόλικες σφαλιάρες. Μέχρι σήμερα η ιστορία δεν έχει καταγράψει δάσκαλο που του αρέσει να τον γελοιογραφούν οι μαθητές του, σε μαυροπίνακα ή χαρτί. Ήταν όμως τα ίδια αυτά χαρακτηριστικά που αργότερα ώθησαν τον Ευάγγελο Παυλίδη να γίνει ο σκιτσογράφος Bαγγέλης Παυλίδης. Να υπηρετήσει δηλαδή την πιο ασεβή και αυθάδη από τις τέχνες, που στο στόχαστρό της έχει πάντα την εξουσία -την κάθε εξουσία, κάτι που το έκανε με ιδιαίτερη επιτυχία μέσα από το «Βήμα» στην καρδιά της Χουντικής κυριαρχίας.
Στη νέα πτέρυγα του Νεστοριδείου Μελάθρου στη Ρόδο, «οικογενειακή» φωτογραφία από τα εγκαίνια της έκθεσης της Λέσχης των Ελλήνων Γελοιγράφων «Το μετέωρο βήμα», τον Μάρτιο του 2016.
Aπό το 1983 έχει στραφεί και προς την εικονογράφηση παιδικών, κυρίως βιβλίων. Σε συνεργασία με τον τότε τετραετή γιο του Σάββα, έγραψε και εικονογράφησε τις «Ιστορίες του Φάρου», το 1987. Το 1999 εκδόθηκε το βιβλίο του «Ρόδος 1309-1522, μια Ιστορία». Έχουν εκδοθεί τέσσερα άλμπουμ με σκίτσα του.
Μετά την «Ομάδα» και το «Βήμα» σε άλλες χρονικές περιόδους συνεργάστηκε με την «Ελευθεροτυπία», τις «24 ώρες», τη «Θεσσαλονίκη», το εβδομαδιαίο περιοδικό «Ταχυδρόμος» και την «Εξόρμηση» μαζί με τον Δήμο Σκουλάκη (DIMOS), τον Δημήτρη Πετσετίδη και με εμένα.
Παράλληλα, ο Βαγγέλης Παυλίδης είχε έντονη δραστηριότητα σε κοινωνικό, πολιτιστικό και πολιτικό επίπεδο στο νησί της Ρόδου.
Πιο συγκεκριμένα, στο παρελθόν είχε εκλεγεί δημοτικός σύμβουλος ενώ τη δεκαετία του 1970 είχε διατελέσει μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ.
Aτομικά έχει εκθέσει στο Όσλο το 1978, στο Kαλλιτεχνικό Πνευματικό Kέντρο «ΩPA» στην Αθήνα το 1987, στο Μουσείο των Iπποτών του Τάγματος του Αγ. Ιωάννη στο Λονδίνο το 1999, στην Rosas της Ισπανίας το 2000, στo Μουσείο Νεοελληνικής Τέχνης στη Pόδο το 2012 και σε διάφορες πόλεις της Eλλάδας.
Tο 1990 επιλέχτηκε, μαζί με άλλους 49 σκιτσογράφους, για την έκθεση «Karikatur – Europaische Kunstler Der Gegenwart», στο Mουσείο Wilhelm Busch, του Aνόβερου.
Προσκαλεσμένος τιμητικά εξέθεσε εκτός συναγωνισμού, το 1987 στην 8η Mπιενάλε του Gabrovo, το 1992 στο St. Esteve της Γαλλίας και το 1994 στο Ruthdrum της Iρλανδίας, το 2008 στην έκθεση «Η Ανατολή συναντά τη Δύση» στο Gabrovo και το 2010 στη Λισαβόνα. Ήταν μέλος της κριτικής επιτροπής στα Σκόπια, το 1983, στην Kωνσταντινούπολη, το 1993, και στη Ρόδο το 2002, 2004, 2006. Ήταν Πρόεδρος της Κριτικής Επιτροπής στην έκθεση «TV και Πολιτισμός», Αθήνα 2008.
Έργα του υπάρχουν στο «Μουσείο του Xιούμορ και της Σάτιρας του Gabrovo», στην Πινακοθήκη Samlung Karikaturen στο Basel, της Eλβετίας, στο Mουσείο Wilhelm Busch του Aνόβερου, στο Μουσείο Νεοελληνικής Τέχνης του Δήμου Ρόδου και σε ιδιωτικές συλλογές.
Tο 1994 αναγράφηκε στον τιμητικό πίνακα για την εικονογράφηση της Διεθνούς Eπιτροπής Bιβλίων για τη Nεότητα (ΙBBY), και βραβεύθηκε στη Σεβίλλη της Ισπανίας.
Το 2002, το βιβλίο του «Ρόδος 1309-1522, μια Ιστορία» τιμήθηκε από το CICOP – το Διεθνές Κέντρο για τη Διάσωση της Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς.
To 2010, στα πλαίσια των εορτασμών για τα 100 χρόνια της Πορτογαλικής Δημοκρατίας, η Διεθνής Έκθεση Κόμικ και Γελοιογραφίας Amadora της Λισαβόνας τον τίμησε ως «εκπρόσωπο της αρχαιότερης Δημοκρατίας στον κόσμο».
Το 2012, το Μουσείο Νεοελληνικής Τέχνης του Δήμου Ρόδου τον τίμησε «για την διεθνή καλλιτεχνική του προσφορά».
Ήταν ιδρυτικό μέλος της Λέσχης Ελλήνων Γελοιογράφων, μέλος της ΕΣΗΕΑ, του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας και της Διεθνούς Ομοσπονδίας Οργανώσεων Γελοιογράφων (FECO)».
Βραβεία και Διακρίσεις: 1978 Διεθνής Έκθεση Γελοιογραφίας, Aθήνα. 1979 11η Mπιενάλε, Σκόπια. 1979 10η Διεθνής Έκθεση Nassredin Hodja, Akshehir,Tουρκία. 1982 Διεθνής Έκθεση «Mετανάστες», Duisburg, Γερμανία. 1983 6η Mπιενάλε, Gabrovo, Bουλγαρία. 1988 8η Διεθν. Έκθεση Γελοιογραφίας, Kωνσταντινούπολη, Tουρκία. 1989 «Natura Artis Magistra», Amsterdam, Kάτω Xώρες. 1990 «Velocartoon», Siauliai, Λιθουανία και Λισαβόνα 2010.
***
Εδώ – και πάλι από την προσωπική του ιστοσελίδα (www.pavlidiscartoons.com) – διαβάζουμε ένα …ιστορικό κείμενο από το μακρινό 1952 και από το «Δελτίον Ατομικότητοας του Παυλίδη Ευαγγέλου, Μαθητού της Γ’ Τάξεως του Προτύπου Δημοτικού Σχολείου Παιδαγωγικής Ακαδημίας Ρόδου, Σχολικόν Έτος 1951- 52». Βλέπουμε εδώ τις ερωτήσεις του Δελτίου και τις απαντήσεις που γράφει με το χέρι της η δασκάλα του Βαγγέλη:
*ΕΡΩΤΗΣΗ: Είναι ιδιότροπος;
-ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Μάλιστα.
*Τι προτερήματα βλέπετε σ’ αυτόν;
-Ευγενή αισθήματα.
*Τι ελαττώματα;
-Είναι απότομος και λίγο αυθάδης
*Έχει φαντασίαν ανεπτυγμένην;
-Πολύ.
*Την χρησιμοποιεί καταλλήλως εις τα μαθήματα κάμνοντας φανταστικά ταξίδια κτλ.;
-Ναι ιδίως εις την ιχνογραφίαν
*Ιχνογραφεί ελεύθερα;
-Ναί, του αρέσει πολύ η ιχνογραφία
*Σέβεται τους μεγαλυτέρους του;
-Όχι και τόσο
*Πειθαρχεί εις τους αξιωματούχους της τάξεώς του και εις τους νόμους του σχολείου;
-Όχι, συχνά τον καταγγέλλουν
*Έχει αυτοπεποίθησιν και θάρρος ή είναι δειλός;
-Έχει αυτοπεποίθησιν και θάρρος
*Διαβλέπετε ιδιαιτέραν κλήσιν και πού;
-Εις τα τεχνικά ιδίως την ιχνογραφίαν.
*Συμβαδίζει η πνευματική του ηλικία με την σωματικήν; Είναι δηλαδή κανονικός, υστερεί ή υπερέχει;
-Υπερέχει
Μετά από τα παραπάνω που είχε γράψει η δασκάλα του, αξίζει εδώ να θυμίσω κάτι που ίσως δεν είναι γνωστό σε όσους έβλεπαν τη δουλειά του. Ο Βαγγέλης δεν χρειαζόταν γραφείο, μπλοκ, μολύβια, γόμμες, χαρτιά, ξύστρες, χρώματα, ηλεκτρονική ταμπλέτα και ότι άλλο είναι απαραίτητο για έναν σύγχρονο γελοιογράφο. Δεν χρειαζόταν ησυχία, ούτε κλασική ή ροκ μουσική για να εμπνευστεί.
Ο Βαγγέλης μπορούσε να σχεδιάσει με την επιτυχία ακόμη και αν βρισκόταν περιτριγυρισμένος από πιάτα με τυροπιτάκια, σαγανάκι με χαλούμι, συκωτάκια, κεφτεδάκια, τζατζίκι, πατατοσαλάτα και καράφες με καλό κρασί. Ήθελε όμως κάτι που χωρίς αυτό δεν μπορούσε να πάρει μπρος. Απαραίτητο στοιχείο ήταν η καλή παρέα και η …φυσαρμόνικα. Χωρίς αυτήν δεν μπορούσε να τραβήξει ούτε μολυβιά.
Κι όταν όλα είχαν πάρει τον δρόμο τους τον περίμενε η αγαπημένη του. Μαζί της πήγαινε παντού. Δεν την αποχωριζόταν ποτέ. Ήταν η «μπέμπα» του. Η μοτοσικλέτα του ήταν το άλλο του μισό. Μαζί της ένιωθε ελεύθερος. Έτρεχε για να γυρίζει γρήγορα πίσω στην μοναδική και παντοτινή του αγάπη. Τη Noomi του…
Τα ξημερώματα της Κυριακής του Πάσχα, 8 Απριλίου 2018, ο Βαγγέλης Παυλίδης πέθανε σε ηλικία 75 ετών, μετά από μια 15ήμερη περιπέτεια στο Νοσοκομείο της Ρόδου, όπου είχε εισαχθεί για μια επέμβαση ρουτίνας και η οποία τελικά είχε αυτή την κατάληξη. Άφησε έτσι τη Noomiτου, άφησε τον Σάββα τους, άφησε άφωνη τη φυσαρμόνικά του και στεγνό του πενάκι του. Άφησε και όλους εμάς τους φίλους και συναδέλφους του που μας είχε συνηθίσει με τη δημιουργική του γκρίνια. Η πολιτική κηδεία του Βαγγέλη θα τελεστεί την Τρίτη 10 Απριλίου 2018 το μεσημέρι στις 3 στο «Παλαιό νεκροταφείο», στην πόλη της Ρόδου (στον Άγιο Δημήτριο).
Πηγή: https://www.catisart.gr/
Ακολουθήστε τη Ροδιακή στο Google News
