Ο «Φανός των Θεοφανείων»: Η ιστορική εφημερίδα της Ρόδου που σατίριζε τους πάντες

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο δημοσιογράφος ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΑΧΑΡΙΑΔΗΣ

Η εορτή των Θεοφανείων ήταν πάντοτε συνυφασμένη για τους Ροδίτες με τον «Φανό»!... Μια σατιρική εφημερίδα που ξεκίνησε την ιστορία της μετά το τέλος του πολέμου και ολοκλήρωσε το βίο της το 1995!... Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι σήμερα λείπει ο «Φανός» που σίγουρα-με όσα κωμικοτραγικά συμβαίνουν και στον τόπο μας- θα είχε πολλά να σχολιάσει και να σατιρίσει.

Ο «Φανός» εκδόθηκε για πρώτη φορά την 1η Ιανουαρίου 1947 επί αγγλικής κατοχής από τους εργαζόμενους στο Εθνικό Τυπογραφείο της Ρόδου και –επειδή προφανώς πήγε πολύ καλά η κυκλοφορία της- εκδόθηκε ακόμη ένα φύλλο στις 25 Φεβρουαρίου 1947.

Από το έτος 1954 την κυκλοφορία του «Φανού» ανέλαβε η εφημερίδα «Ροδιακή» που τη συνέχισε για πάνω 20 χρόνια. Η εφημερίδα κυκλοφορούσε κάθε εορτή των Θεοφανείων και είχε γίνει πια «θεσμός» για τους Ροδίτες.

Τον «Φανό» έγραφαν όλοι οι συντάκτες της «Ροδιακής» αλλά υπήρχαν και πολλοί «εξωτερικοί συνεργάτες» που ήταν κυρίως αναγνώστες της καθημερινής εφημερίδας που έστελλαν σημειώματα με τα δώρα τους σε φίλους και γνωστούς για να περιληφθούν στον θρυλικό «Καζαμία»!... Ορισμένες εκδόσεις του «Φανού» ήταν σε μπλε χρώμα.

Τι ήταν ο «Καζαμίας»; Μια μεγάλη στήλη που στις πρώτες παραγράφους η εφημερίδα έστελλε τα δώρα της στις αρχές στον δεσπότη, τους βουλευτές, τον νομάρχη, τον δήμαρχο, τις στρατιωτικές αρχές και κάθε επίσημο. Ακολουθούσαν τα δώρα σε πολλούς και διάφορους πολίτες που κάλυπταν αρκετές στήλες !. Τα δώρα ήσαν κυρίως αφιερώσεις χωρίς βέβαια να υπάρχουν υπονοούμενα που ενδεχομένως θα δημιουργούσαν προβλήματα στους αποδέκτες αλλά και στους υπεύθυνους της εφημερίδας.

Όλα τα δημοσιεύματα του «Φανού» ήταν ανώνυμα. (Υπάρχει μόνο ένα ενυπόγραφο κομμάτι του χρονογράφου Αντώνη Βρατσάλη στο πρώτο φύλλο του «Φανού» την Πρωτοχρονιά του 1947). Σε όλα τα κείμενα γινόταν σατιρική κριτική σε πρόσωπα και καταστάσεις πάντοτε με ιδιαίτερο χιούμορ και χωρίς πρόθεση προσβολής ή εμπαιγμού κάποιου τοπικού άρχοντα ή απλού πολίτη.

Βέβαια ορισμένοι γραφικοί τύποι των εποχών εκείνων είχαν την τιμητική τους. «Γκεστ σταρ» σε κάθε έκδοση του «Φανού» είχε ο ονομαστός και αγαπημένος όλων των Ροδιτών Χαράλαμπος Τράκας!... Πάντοτε εμφανίζονταν σαν υποψήφιος δήμαρχος της Ρόδου, αλλά και άλλοι γνωστοί τύποι όπως π.χ. η Αναίρεση, η Τσία, η ΕΟΚΑ κ.α. δεν γλύτωναν από τη σάτιρα του «Φανού». Υπήρχαν στήλες για τα πολιτικά, τα κοινωνικά, τα αθλητικά, ακόμη δε και οι μικρές αγγελίες είχαν σατιρικό περιεχόμενο!

Η κυκλοφορία της εφημερίδας κάθε Θεοφάνεια ήταν τεράστια!... Ο κόσμος μετά την τελετή του αγιασμού των υδάτων στο Μαντράκι, έτρεχε στα περίπτερα για ν΄αγοράσει τον «Φανό» και να ψάξει να δει εάν βρει μέσα και το όνομα του!... Ακόμη και ο εφημεριδοπώλης Γιώργος Ξίππας (που πουλούσε μόνο την «Πρόοδο») ανελάμβανε και τον «Φανό» γιατί ήξερε ότι θα πουλούσε εκατοντάδες φύλλα !

Οι εργαζόμενοι τότε στη «Ροδιακή» περιμέναμε να έρθουν στην εφημερίδα οι εισπράξεις από τις πωλήσεις του «Φανού» και ο διαχειριστής Βασίλης Κιττώφ να μας πληρώσει το δώρο των Χριστουγέννων !..

Ο «Φανός» κυκλοφορούσε μέχρι το 1978 από τη «Ροδιακή» και στη συνέχεια την έκδοση της εφημερίδας ανέλαβε ο Γιώργος Μαρτίνης που εξέδιδε τότε τη «Μάχη». Μετά το θάνατο του Μαρτίνη (1993) ολοκληρώθηκε και η έκδοση του «Φανού», αλλά ο γιος του Τώνης τα Θεοφάνεια του 1995 εξέδωσε ένα φύλλο του «Φανού» που ήταν και το τελευταίο !..