Πρόγραμμα σωτηρίας που θα έχει τη συγκατάθεση και τη στήριξη όλων

Rodiaki NewsRoom

Υποδείξεις του μακαρίτη διαπρεπούς οικονομολόγου Ξ. Ζολώτα

Γράφει ο Κυριάκος Ι. Φίνας

«...Η Ελλάδα θα μπορούσε να γίνει πλουσιότερη από την Αγγλία, αν αξιοποιήσει το αναπτυξιακό της δυναμικό... Πάψτε να βουλιάζετε στα ίδια προβλήματα και δείτε τις δυνατότητές σας».
(Ρόμπερτ Μαντέλ, Καναδός Καθηγητής, Νομπελίστας)

Κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα ο μακαρίτης Ξενοφών Ζολώτας (1904-2004), Οικονομολόγος, Πανεπιστημιακός Καθηγητής και Ακαδημαϊκός συνέβαλε, σε μεγάλο βαθμό, στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Με μεταπτυχιακές σπουδές στη Γερμανία και το Παρίσι είναι από τους πρώτους που ασχολήθηκε με διδακτορική διατριβή με την εκβιομηχάνηση της Ελλάδας το 1926, σε ηλικία 22 ετών. Τόσο ως Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας όσο και ως Οικονομολόγος, υπήρξε ο εισηγητής της νεοκλασικής θεωρίας στην Ελλάδα.

Διετέλεσε και για ένα διάστημα και πρωθυπουργός της Οικουμενικής Κυβέρνησης, 1989-1990, ενώ παράλληλα από το 1946 ως το 1967 εκπροσωπούσε την Τράπεζα της Ελλάδας στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Παράλληλα είχε στο ενεργητικό του και πλούσιο συγγραφικό έργο· έτσι, ενώ δεν έπαυε, κατά διαστήματα να παραχωρεί και αξιοπρόσεκτες στον τύπο συνεντεύξεις, διατυπώνοντας, με κατά τη δυνατή αντικειμενικότητα, τις απόψεις του για τα τρέχοντα δημοσιονομικά και αναπτυξιακά θέματα.

Στα προαναφερθέντα πλαίσια, στις 22.12.1991, με συνέντευξή του στο “ΒΗΜΑ”, αφού επεσήμανε μία-μία τις κοινωνικές και οικονομικές στρεβλώσεις που εμπόδιζαν την ανάρρωση της Ελληνικής Οικονομίας και αφού επέκρινε την εφαρμοζόμενη οικονομική πολιτική, ως στερούμενης αναπτυξιακής προοπτικής, κατέληγε στο συμπέρασμα ότι η έξοδος από την κρίση μπορεί να γίνει μόνον και μόνον αν υπάρξει μια συνεργασία και συναίνεση μεταξύ του πολιτικού κόσμου από τη μια πλευρά και των συνδικάτων από την άλλη. Η συνεργασία αυτή θα επέτρεπε να εφαρμοστεί στη χώρα ένα πρόγραμμα σωτηρίας, που θα είχε τη συγκατάθεση και τη στήριξη όλων.

Τα βασικότερα οικονομικά θέματα που έθιξε το 1991 ο Ξεν. Ζολώτας είναι, ως επί το πλείστον, και σημερινά. Σε ερώτηση “ποιους τομείς δεν εφαρμόζεται το πρόγραμμα”, δήλωσε κατά τον πλέον δημοκρατικό τρόπο ότι: «...η κρίση (1991) που διέρχεται η Ελληνική Οικονομία έχει προκύψει βασικά από τη διόγκωση του δημόσιου τομέα. Έφθασε να ελέγχει το 60% της Ελληνικής Οικονομίας. Δεν νοσούσε (και δε νοσεί και σήμερα στην Ελλάδα η ιδιωτική πρωτοβουλία) νοσεί ο δημόσιος τομέας, ο οποίος κατ’ ανάγκη επηρεάζει δυσμενώς και την ιδιωτική οικονομία, όπως υποστήριζε ο Ξεν. Ζολώτας.

Δυστυχώς και σήμερα: Σύμφωνα με εκτιμήσεις το 40% του συνόλου των εργαζομένων στην Ελλάδα ασχολείται στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, ενώ στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης η αναλογία δεν υπερβαίνει το 17%. Αυτός ο γιγαντισμός του δημόσιου τομέα οδηγεί σε τεράστια ελλείμματα που ξεπερνά το 16% του ΑΕΠ.

Εξάλλου, μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, η Ελλάδα εξακολουθεί να καταλαμβάνει την πρώτη θέση σε ό,τι αφορά την εργατική ανασφάλεια, καθώς 4 στους 10 Έλληνες ανησυχούν για την εργασία τους, ενώ ακολουθούν οι ανησυχίες για την οικονομία (34%), τα χρέη/οφειλές του νοικοκυριού (20%) και την υγεία (19%). Χρειάζεται, επομένως να ενισχυθεί πάση θυσία και ο ιδιωτικός τομέας. Πρέπει να ενισχυθεί, με κάθε τρόπο και η ανταγωνιστικότητα της Ελληνικής Οικονομίας, με αναπτυξιακό προσανατολισμό.
Εξάλλου, η πώληση των προβληματικών δεν γίνεται για να εξυγιανθεί η οικονομία, αλλά για να αποκτηθούν έσοδα προς κάλυψη των ελλειμμάτων του προϋπολογισμού. Έτσι όπως υποδείκνυε και ο Ξεν. Ζολώτας, αντίδοτο στην αποβιομηχάνιση η ιδιωτικοποίηση των προβληματικών και κυρίως των ΔΕΚΟ.

Όσον αφορά τα υψηλά επιτόκια, δήλωνε ότι τα υψηλά επιτόκια δεν επιβάλλονται εξαιτίας της σταθεροποιητικής πολιτικής, αλλά οι ανάγκες του κράτους που κρατούν υψηλά τα επιτόκια. Και ο Ξεν. Ζολώτας επεξηγούσε: «... Το Δημόσιο για να προσελκύσει αποταμιεύσεις είναι υποχρεωμένο να προσφέρει υψηλά επιτόκια για τους πάσης φύσεως τίτλους, που διαθέτει στο κοινό. Φοβούμαι, όμως πως, αν συνεχισθεί αυτή η κατάσταση, το Δημόσιο δεν θα βρίσκει χρήματα στην εσωτερική αγορά, διότι υπάρχουν όρια στην αποταμιευτική ικανότητα της ιδιωτικής οικονομίας.

«Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί και μία άλλη παρενέργεια που προκαλεί ο δημόσιος δανεισμός. Οι ιδιωτικές επιχειρήσεις, εξαιτίας των υψηλών επιτοκίων στο εσωτερικό, αναγκάζονται να προσφεύγουν στη διεθνή αγορά για δάνεια, ήδη, δε, εφέτος ο δανεισμός αυτός πήρε μεγάλη έκταση και η εξέλιξη αυτή είναι επικίνδυνη».

Οι ξένες επενδύσεις
Ένας τομέας, επίσης, στον οποίο η σημερινή κυβέρνηση δεν έδωκε την ανάλογη βαρύτητα είναι και οι ξένες επενδύσεις. Μέχρι σήμερα, μη προς κακοφανισμό κάποιων, δεν έχει δημιουργηθεί το κατάλληλο επενδυτικό κλίμα. Μόνοι οι θερμοί λόγοι προς το θεαθήναι και οι εκκλήσεις προς τους επενδυτές δεν συντελούν στην προσέλκυση. Και είναι γνωστό ότι οι ξένοι για να έλθουν να επενδύσουν θέλουν ηρεμία, ένα σταθερό και μόνιμο φορολογικό σύστημα που να μην αλλάζει τόσο εύκολα, όπως γίνεται, δυστυχώς, στη χώρα μας.

Και να έχουμε υπόψη μας πως με τη μελετημένη προσέλκυση ξένου κεφαλαίου καθόλου, μα καθόλου δεν υπονομεύεται η σταθεροποίηση. Απεναντίας, ως αποδεικνύεται από τη διεθνή πρακτική, η σταθεροποίηση ενισχύεται, καθόσον το ξένο κεφάλαιο εφόσον γίνεται καλή χρήση, δεν επιδρά πληθωρικά. Ακόμη και το Νομισματικό Ταμείο άλλαξε συμπεριφορά σε πολλά σημεία: ενώ τα πρώτα χρόνια ίδρυσής του περιοριζόταν στη λιτότητα, τώρα εφαρμόζει ελαστικότερη πολιτική.

Ο ρόλος του ανθρώπινου παράγοντα
Ο Ξεν. Ζολώτας, κατά τη συνέντευξή του, έθιξε και το ρόλο του ανθρώπινου παράγοντα στην Οικονομία. Επί του σημείου τούτου, ήταν πολύ αυστηρός, ιδιαίτερα για το δημόσιο τομέα, όπου κατά τις δηλώσεις του, ο ανθρώπινος παράγοντας χωλαίνει. Και διευκρίνισε: «...Υπάρχει μια νωθρότης, μια αδράνεια, μια χαλάρωση των εργαζομένων σ’ αυτόν. Δεν φταίνε τόσο οι υπάλληλοι, αλλά η πολιτική. Η εξίσωση των μισθών και η κατάργηση της αξιοκρατίας συνετέλεσαν σε αυτή την κατάσταση, ακόμη, δε και εις τον εκφαυλισμό».

Εδώ, τόνισε ιδιαίτερα, θα πρέπει να γίνει πολλή δουλειά για την αναβάθμιση του ανθρώπινου παράγοντα να αναβαθμιστεί. Έχω επανειλημμένα τονίσει ότι, «ο πλούτος μιας χώρας είναι οι αρετές του πληθυσμού της». Διερωτώμαι δε τι απέγιναν οι αρετές του ελληνικού λαού; Θα πρέπει, όμως, να αναδιοργανωθεί πάνω σε ορθολογικές βάσεις, η δημόσια διοίκηση, ώστε να αυξηθεί η αποδοτικότητά της. Δεν μπορεί, όμως, μόνο ο Νόμος για να αλλάξει η κατάσταση. Και προπαντός πρέπει να παύσει ο κομματισμός στη διοίκηση, αλλά και τα συνδικάτα, τα οποία πρέπει να δρουν αποκλειστικά για τα καλώς εννοούμενα συμφέροντα των εργαζομένων.

Καταλήγοντας ο Ζολώτας, ότι στην κατάσταση που βρισκόταν τότε (1991) η οικονομία μας δεν μπορούμε να βγούμε από την αποτελμάτωση (ας φανταστούμε τι θα μας έλεγε για τη σημερινή!). Και κατέληξε στις προτάσεις του επί του σημείου τούτου. Η κρίση είναι μεγάλη, είναι οικονομική και κοινωνική ταυτόχρονα. Για να εξέλθουμε θα χρειασθούν πολλά και πάντως δεν μπορεί μια κυβέρνηση για να λύσει όλα τα προβλήματα. Είναι ανώτερη επιταγή να υπάρξει μια συνεργασία και συναίνεση μεταξύ του πολιτικού κόσμου, από τη μια πλευρά και των συνδικάτων από την άλλη και να καταρτιστεί ένα κοινό πρόγραμμα σωτηρίας και αναδιοργανώσεως, που θα στηρίζεται στις παραγωγικές επενδύσεις και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. Ο πολιτικός κόσμος, τα πολιτικά κόμματα, ως και παρεμφερείς Οργανώσεις θα πρέπει να παραμερίσουν τις διαφορές τους και τις προσωπικές ευαισθησίες και να συμφωνήσουν σ’ ένα τέτοιο πρόγραμμα.

- Προτείνετε, δηλαδή, πολυκομματική κυβέρνηση;
«Δεν αποκλείω τίποτε! Είτε μονοκομματική κυβέρνηση υπάρχει είτε δικομματική, το σχέδιο είναι να καταρτίσει ένα κοινό πρόγραμμα με τη στήριξη όλων»

- Προσωπική μας άποψη: Καταθέτοντας ωστόσο και τη δική μας προσωπική άποψη, αναφέρουμε ότι η συγκρότηση της προτεινόμενης οικουμενικής κυβέρνησης να έχει απαραιτήτως ως βασικό άξονα, που θα είναι 100% αφιερωμένος στη μεταρρυθμιστική προσπάθεια και στη διευκόλυνση των ξένων επενδύσεων, όπου δεν θα χωράνε ανεκπλήρωτες ατζέντες οι δε οικονομικοί υπουργοί να είναι όλοι εξωκοινοβουλευτικοί, άλλως θα χάνουμε άσκοπα -όπως σήμερα- τον καιρό μας.

Καθόσον κάθε κόμμα θα προσπαθεί να επιβάλλει τις “θεωρίες”. Και ενώ έχουν περάσει 60 χρόνια από τη συμμετοχή μας στην Ενωμένη Ευρώπη και 196 από την επέτειο της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, εμείς οι σύγχρονοι Έλληνες δεν βρισκόμαστε σε μια ήρεμη και ώριμη πορεία, αλλά σε αναστάτωση και διχασμό. Κρίμα... Ενώ ο μόνος δρόμος για τα εθνικά, οικονομικά και λοιπά μας συμφέροντα είναι ο ευρωπαϊκός.

- Η διεκδίκηση των δανείων κατοχής να αποτελέσει βασικό αίτημα του ελληνικού λαού.
Ο μακαρίτης καθηγητής Οικονομίας και Ακαδημαϊκός Άγγελος Αγγελόπουλος, στις 5 Μαρτίου 1991 μίλησε στην Ακαδημία Αθηνών, με την ευκαιρία της πρώτης δεκαετίας από την ένταξη της Ελλάδος στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα.

Η ομιλία τυπώθηκε σε φυλλάδιο και το περιεχόμενό του αναφερόταν στην οικονομική και δημοσιονομική κατάσταση της χώρας και ειδικό κεφάλαιο για τα δάνεια που συνήψαν, κατά τη διάρκεια του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου, οι Γερμανικές Κατοχικές Αρχές. Και αναφέρει ρητά ότι οι Γερμανοί με επίσημη συμφωνία που υπογράφηκε στη Ρώμη τον Μάιο του 1942, υποσχέθηκαν ότι θα τα πληρώσουν στο τέλος του πολέμου.

Καθώς αναλυτικά αναφέρει ο Α.Θ. Αγγελόπουλος: «...Πρόκειται για δάνεια πέραν των εξόδων κατοχής, που μόνο με την Ελλάδα, από όλες τις άλλες χώρες κατοχής, συνήφθησαν, τη μόνη άλλωστε, χώρα που υπέστη τις μεγαλύτερες καταστροφές και οδηγήθηκε στον πιο άκρατο πληθωρισμό με πλήρη εξατίμηση της δραχμής».

Τα δάνεια αυτά, αν αναλογιστούν και οι τόκοι με ένα μικρό επιτόκιο, πλησιάζουν το σημερινό χρέος της χώρας και η εξόφλησή του κατά πρόταση του καθηγητή Α.Θ. Αγγελόπουλου, να πραγματοποιηθεί μέσα “σε μια ορισμένη προθεσμία με την εκτέλεση βασικών έργων για τη χώρα μας, με απ’ ευθείας ανάθεση σε γερμανικές εταιρίες”.

«Η Ελλάδα, συνεχίζει ο Αγγελόπουλος, πρέπει να απαιτήσει δίχως καθυστέρηση την πληρωμή των δανείων αυτών. Πρέπει ίσως να υπενθυμίσω ότι η Γαλλία έθεσε επίσημα προ ημερών, όπως γράφει η γερμανική εφημερίδα “Die Welt”, το θέμα της πληρωμής ορισμένων υποχρεώσεων της χιτλερικής Γερμανίας κατά τη διάρκεια της Κατοχής και ότι στο θέμα αυτό άρχισαν διαπραγματεύσεις, όπως γράφει η γαλλική εφημερίδα “Le Monde” (26.12.1990) μεταξύ Βόννης και Παρισίων. Θέλω να πιστεύω πως η Κυβέρνηση δεν θα βραδύνει να ζητήσει την εξόφληση των δανείων αυτών από τη Γερμανία, δάνεια που όπως είπαμε, έχει αναγνωρίσει και η ίδια η μεταπολεμική Γερμανία».

Το πλέον παράδοξο επί του θέματος των δανείων ότι η Ελλάδα, ύστερα από τόσες θυσίες και καταστροφές κατά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, υποχρεώθηκε το 1960 να ρυθμίσει το προπολεμικό της χρέος, που είχε συναφθεί υπό εξαιρετικά δυσμενείς όρους, ρύθμιση που είχαν θέσει οι ξένοι ομολογιούχοι, ως όρο για να μπορέσει η χώρα μας να συνάψει νέα δάνεια...»

Ξεν. Ζολώτας: «Δεν μπορώ να καταλάβω πως στην Ελλάδα ακολουθούμε μονομερώς τη στενωπό της λιτότητας, η οποία οδηγεί στη συρρίκνωση της Οικονομίας»