Ο επιτυχημένος γιατρός που αποφάσισε να επιστρέψει από την Αγγλία στη Ρόδο

Ελευθερία Πελλού

Ο Mιχάλης Σπ. Κούρκουλος μιλάει στη «Ροδιακή»

Στην Ελλάδα της κρίσης όπου όλοι, και κυρίως οι νέοι, αναζητούν τρόπους διαφυγής σε άλλες χώρες, είναι τουλάχιστον είδηση όταν ένας επιτυχημένος επαγγελματίας στο εξωτερικό, αποφασίζει να επιστρέψει στην πατρίδα του! Αυτό συμβαίνει στην περίπτωση του συμπολίτη μας Δρ Μιχαήλ Σπ. Κούρκουλου, MSc FRCS.

Ο Μιχάλης γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Ρόδο, πήρε πτυχίο Ιατρικής και Μεταπτυχιακό στην Ελάχιστα Επεμβατική Χειρουργική Ρομποτική Χειρουργική και Τηλεχειρουργική απ’ το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και στη συνέχεια εργάστηκε για 6 χρόνια στο Νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» στην Αθήνα, όπου έκανε πλήρη ειδικότητα χειρουργικής, με ειδικό ενδιαφέρον στη Xειρουργική του Στομάχου και του Παχέως Εντέρου, τη Χειρουργική Παχυσαρκίας και τη Λαπαροσκοπική Χειρουργική.

Αμέσως μετά τη λήψη ειδικότητας μετανάστευσε στη Μεγάλη Βρεττανία όπου τα τελευταία 5 χρόνια εργάστηκε ως Επιμελήτής Χειρουργικής Καρκίνου Οισοφάγου-Στομάχου στο νοσοκομείο Manchester Royal Infirmary και ως Διευθυντής Χειρουργικής Γαστρεντερικού και Επείγουσας Χειρουργικής, νοσοκομείο Royal Devon and Exeter Hospital.

Σήμερα κατέχει μόνιμη θέση Διευθυντή Χειρουργικής Γαστρεντερικού στο νοσοκομείο Kingston Hospital του Λονδίνου, και είναι Επίτιμος Επιμελητής στη Μονάδα Χειρουργικής Ανώτερου Πεπτικού και Παχυσαρκίας στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο St George's University Hospital του Λονδίνου, ενώ πρόσφατα του απονεμήθηκε ο τίτλος Fellow of the Royal College of Surgeons απ το Βασιλικό Κολέγιο των Χειρουργών της Αγγλίας, στο οποίο είμαι και εκπαιδευτής στη Φροντίδα του Βαρέως Πάσχοντος Χειρουργικού Ασθενούς.

Παρά το γεγονός ότι έχει ήδη μία λαμπρή καριέρα στο εξωτερικό, ο Δρ Μιχαήλ Σπ. Κούρκουλος αποφάσισε να επιστρέψει στη Ρόδο «για να προσφέρει στον τόπο του, να προσπαθήσει να εφαρμόσει μερικά από αυτά που έμαθε εκεί, στους συμπατριώτες του».

Γιατί όπως μας λέει «η Ελλάδα είναι σε δυσκολίες και αν εμείς που μπορέσαμε και καταφέραμε ορισμένα πράγματα δεν γυρίσουμε πίσω να βοηθήσουμε, τότε δεν ξέρω πώς μπορεί να αλλάξουν τα πράγματα»!

Πότε έφυγες στο εξωτερικό;
Είμαι στο εξωτερικό από το 2012. Έφυγα αμέσως μετά αφότου τελείωσα την ειδικότητά μου στον Ευαγγελισμό! Πραγματικά την επόμενη μέρα που έπαιρνα την ειδικότητα περνούσα συνέντευξη στην Αγγλία όπου κατάφερα μέσα σε τρεις μήνες από μία θέση εκπαιδευόμενου να πάρω τη θέση διευθυντή ορισμένου χρόνου! Αυτό δεν ήταν αποτέλεσμα μόνο τύχης αλλά και ικανότητας την οποία είχα πάρει από την εκπαίδευσή μου στην Ελλάδα.

Ειδικά στο θέμα αυτό θα ήθελα να πω ότι στην Ελλάδα έχουμε πάρα πολύ καλούς γιατρούς και για αυτό όσοι φεύγουμε και πάμε στο εξωτερικό καταφέρνουμε να κάνουμε πάρα πολλά πράγματα. Στην Αγγλία δεν έχω δει καλύτερους γιατρούς από αυτούς που υπάρχουν στη χώρα μας, αλλά έχω δει ένα διαφορετικό σύστημα, ένα διαφορετικό τρόπο να δουλεύουν, μία διαφορετική αντιμετώπιση του ανθρώπου, του ασθενούς, του περιστατικού και αυτό είναι που θα ήθελα πάρα πολύ να μπορέσω να καταφέρω εδώ πέρα. Δηλαδή μία διαφορετική αντιμετώπιση με τον ίδιο τον άνθρωπο στο κέντρο και όχι τόσο πολύ συνδιαλλαγή, ο ασθενής, το περιστατικό.

Πιστεύεις ότι είναι εύκολο να γίνει αυτό;
Ένα από τα πράγματα που μου έμαθε η μαθητική μου ηλικία στη Ρόδο είναι ότι τίποτα δεν είναι εύκολο και τίποτα δεν είναι δύσκολο. Δεν υπάρχει κάτι που είναι εύκολο, ειδικά όταν προσπαθείς να αλλάξεις πράγματα και νοοτροπίες, αλλά αν δεν προσπαθήσεις δεν θα μάθεις πότε πόσο δύσκολο είναι. Και αν δεν προσπαθήσουν κάποιοι δεν υπάρχει περίπτωση ποτέ να αλλάξει κάτι!

Πώς αποφάσισες να εξιδεικευθείς σε αυτό το κομμάτι;
Δεν ξέρω για να πω την αλήθεια! Είναι από τα πράγματα που θεωρούνται από τα πιο δύσκολα στη χειρουργική, γενικά οι συγκεκριμένες παθήσεις και εμάς τους Ροδίτες το δύσκολο μας «τραβάει» κατά κάποιο τρόπο.

Υπάρχει ενδιαφέρον για αυτό το αντικείμενο στην Αγγλία;
Στην Αγγλία υπάρχει πολύ μεγάλη ζήτηση για το συγκεκριμένο αντικείμενο. Εκτός από τις κακοήθεις παθήσεις βεβαίως (ασχολούμαι και με αυτό και έχω κάνει ειδική εκπαίδευση στη χειρουργική στομάχου και οισοφάγου), σαφώς σε αυτές υπάρχει πολύ μεγάλη ζήτηση και υπάρχουν αρκετά υψηλά νούμερα στην Αγγλία αν και παραδόξως στην Ελλάδα έχουμε ακόμη υψηλότερα νούμερα.

Υπάρχουν άλλες παθήσεις όπως για παράδειγμα γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση η οποία με μεγάλη επιτυχία αντιμετωπίζεται χειρουργικά όταν δεν «πιάνουν» τα φάρμακα, αν και υπάρχουν νέες τεχνικές ελάχιστα επεμβατικές τις οποίες τις κάνουμε ήδη στο Λονδίνο και προσπαθώ να προωθήσω και στην Ελλάδα.

Χειρουργική της παχυσαρκίας, η οποία είναι γνωστή και ήδη υπάρχει. Στη χώρα μας όμως υπάρχει η εντύπωση πως αυτό είναι κάτι αρκετά επικίνδυνο και αν μη τι άλλο μέσω της εμπειρίας μου στο Λονδίνο, μπορώ να δείξω ότι είναι κάτι που μπορεί να γίνει με ασφάλεια.

Η λαπαροσκοπική χειρουργική σαφώς έχει πάρα πολλές εφαρμογές, και έχει αλλάξει εντελώς τον τρόπο που κάνουμε χειρουργική. Γενικά υπάρχουν εφαρμογές!

Άλλωστε κάποιος που έχει μεγάλη εμπειρία ξεκινάει και κάνει όλο και πιο πολύπλοκα πράγματα. Για παράδειγμα στο νοσοκομείο που είμαι όλο και περισσότερο μου στέλνουν παραπομπές με ανθρώπους που έχουν πολύπλοκες παθήσεις ή έχουν κάνει προηγούμενα χειρουργείο και χρειάζονται και πάλι επέμβαση κ.α.

Η ανάγκη υπάρχει και εφόσον διατίθεται και ένα οργανωμένο κέντρο μπορούν να υπάρξουν πολύ – πολύ καλά αποτελέσματα!

Και τώρα αποφάσισες να επιστρέψεις στον τόπο σου!
Στον τόπο μου! Γιατί πάρα πολλές φορές τα τελευταία πέντε χρόνια βρέθηκα να έχω αντιμετωπίσει ανθρώπους, παθήσεις, να έχω κάνει κάποιο χειρουργείο και να βλέπω τη χαρά και την ευγνωμοσύνη στο πρόσωπό τους και να συνειδητοποιώ ότι τελικά σε αυτούς τους ανθρώπους δεν «χρωστάω» τίποτα γιατί βρίσκομαι στην Αγγλία η οποία δεν με «μεγάλωσε», δεν με «σπούδασε», δεν μου έκανε τίποτα! Θα μπορούσα ίσως να προσφέρω τα ίδια στον τόπο μου, να δω την ίδια ευγνωμοσύνη στους ανθρώπους που ζουν δίπλα μου, μένουν δίπλα μου και πιθανώς μεγαλώσαμε μαζί! Και για αυτό είμαι εδώ πέρα. Για να προσφέρω στον τόπο μου, να προσπαθήσω να εφαρμόσω μερικά από αυτά που έμαθα εκεί, στους συμπατριώτες μου!

Η Ελλάδα είναι μία χώρα η οποία ανήκει σε αυτές με υψηλά ποσοστά παχυσαρκίας. Πού πιστεύεις ότι οφείλεται αυτό;
Η Ελλάδα είναι δυστυχώς μία χώρα που κατέχει «πρωτιές» σε πάρα πολλές παθήσεις και κακές συνήθειες: στην παχυσαρκία, στο κάπνισμα, στην έλλειψη άσκησης. Γενικά στην Ελλάδα δυσκολευόμαστε να ακούσουμε τον γιατρό και δυσκολευόμαστε να δούμε «μακριά» τι είναι καλό για την υγεία μας. Έχουμε και τη νοοτροπία του «Έλληνα ο τράχηλος ζυγό δεν υπομένει» οπότε κάνουμε και λίγο του κεφαλιού μας!

Μας λένε ότι το τσιγάρο είναι κακό και συνεχίζουμε να καπνίζουμε! Μας λένε ότι το φαγητό είναι κακό και συνεχίζουμε να τρώμε τα πάντα. Δεν είναι καλές συμπεριφορές αυτές. Δεν έχουμε καλή παιδεία όσον αφορά τις συνήθειες που είναι ανθυγιεινές και θα πρέπει να το αλλάξουμε αυτό, θα πρέπει να αποφασίσουμε ότι η υγεία μας είναι πάνω από όλα, πως ό,τι και να κάνουμε αν «χαλάσει» η υγεία μας, πάρα πολύ δύσκολα «ξαναφτιάχνει» και να κάνουμε ότι μπορούμε να την φροντίζουμε.

Αυτός λοιπόν ο συνδυασμός έλλειψης άσκησης και κακής διατροφής και καπνίσματος είναι που προκαλεί την παχυσαρκία.

Πρέπει για να την αντιμετωπίσουμε, να αντιμετωπίσουμε πρώτα τις παθογένειες της. Η χειρουργική της παχυσαρκίας που κάνω εγώ είναι ένας τρόπος να μάθει κάποιος που έχει ξεπεράσει τα όρια, σε τι σημείο έχει φτάσει και πως θα πρέπει επιτέλους να αλλάξει τον τρόπο ζωής του.

Σε ποια περίπτωση λέμε ότι κάποιος είναι παχύσαρκος και χρειάζεται χειρουργική επέμβαση;
Υπάρχουν πολύ συγκεκριμένοι κανόνες για το ποιος είναι υποψήφιος για το χειρουργείο. Υπάρχει ένας δείκτης μάζας σώματος ο οποίος ελέγχεται σε συνδυασμό με άλλες παθήσεις που πιθανώς να υπάρχουν όπως διαβήτης, υψηλή πίεση κ.α.

Πάνω λοιπόν από κάποια επίπεδα του δείκτη μάζας σώματος λέμε ότι υπάρχει ένδειξη για να γίνει χειρουργείο αλλά και πάλι είναι μία χρονοβόρα διαδικασία το να επιλέξουμε τους ασθενείς για το χειρουργείο. Είναι μία διαδικασία που απαιτεί να υπάρξει προηγούμενη ψυχολογική εκτίμηση για να δούμε αν κάποιος μπορεί να συνεργαστεί και αν κάποιος μπορεί να έχει καλό αποτέλεσμα με το να υποβληθεί σε χειρουργείο.

Διότι ο συγκεκριμένος ασθενής θα πρέπει να αποδείξει ότι έχει τη θέληση να συνεργαστεί με το χειρουργό για την επέμβαση που θα κάνει. Δηλαδή θα πρέπει να συνεργαστεί προηγουμένως και για κάποιους μήνες με κάποιον διαιτολόγο, να δείξει ότι θέλει να χάσει βάρος, ότι θέλει να αλλάξει τον τρόπο ζωής του και τότε θα είναι υποψήφιος για να υποβληθεί σε επέμβαση απώλειας βάρους.

Υπάρχουν «παρενέργειες» σε αυτές τις επεμβάσεις;
Υπάρχουν διάφορα χειρουργεία και το κάθε χειρουργείο μπορεί να έχει τα δικά του προβλήματα. Ακόμη και το πιο απλό χειρουργείο που θεωρείται ότι υπάρχει, ο γαστρικός δακτύλιος, το οποίο γίνεται μέσα σε μία μέρα και έχει το σχετικά χαμηλότερο κόστος, έχει αποδειχθεί ότι το ένα τρίτο με ένα τέταρτο των γαστρικών δακτυλίων γύρω στα δύο χρόνια θα χρειαστεί να αφαιρεθεί ξανά με χειρουργική επέμβαση λόγω επιπλοκών.

Το «Άγιο δισκοπότηρο» των τελευταίων χρόνων είναι το λεγόμενο «γαστρικό μανίκι» το οποίο έχει πολύ καλά αποτελέσματα, ελάχιστες επιπλοκές αλλά και πάλι είναι κάτι που πρέπει κάποιος να είναι εξοικειωμένος και να ξέρει ακριβώς πώς να το κάνει, προκειμένου να μην δημιουργηθούν προβλήματα.

Και υπάρχει και το «γαστρικό μπάι μπας» που είναι από τις πιο εξειδικευμένες επεμβάσεις που υπάρχουν στη χειρουργική, που γίνονται για υπερβολικά παχύσαρκους και υπάρχουν πιθανότητες επιπλοκών και είναι μία επέμβαση απίστευτα απαιτητική όσον αφορά το να μπορέσει κάποιος να συνεργαστεί με το διαιτολόγο του, να παίρνει συμπληρώματα διατροφής κ.α

Γενικά είναι επεμβάσεις που αν γίνουν από κάποιο μη ειδικό μπορούν να είναι καταστροφικές, αν γίνουν από κάποιον ειδικό και στα πλαίσια ομάδας η οποία αναλαμβάνει όλη αυτή την αντιμετώπιση, μπορεί να έχει εξαιρετικά αποτελέσματα με ελάχιστα ποσοστά επιπλοκών.

Εδώ στη Ρόδο θα μπορείτε να κάνετε τέτοιου είδους επεμβάσεις;
Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει τέτοια δυνατότητα. Αυτό που θα ήταν ευχής έργο είναι να μπορέσουμε να «στήσουμε» την ομάδα η οποία να μπορεί να κάνει την προεγχειριτική προετοιμασία τουλάχιστον και να μπορεί να κάνει και τον μετεγχειριτικό έλεγχο. Για πολλούς και διάφορους λόγους δεν θα ήταν σοφό να γίνουν τα συγκεκριμένα χειρουργεία – για αρχή τουλάχιστον- στη Ρόδο.

Καλό θα ήταν να δοκιμαστεί η λειτουργικότητα της ομάδας κάνοντας τα χειρουργεία με λίγο υψηλότερη υποστήριξη από άλλους χειρουργούς με τους οποίους δουλεύω ήδη στην Αγγλία, στην Αθήνα, από Ροδίτες χειρουργούς!

Έχουμε επίσης χειρουργούς που θα έρθουν είτε από την Αγγλία είτε από το Βέλγιο στην Ελλάδα για να μας βοηθήσουν να «στήσουμε» όλο αυτό. Γενικά για το μέλλον θα ήταν καλό να μπορούσαμε να έχουμε αυτήν την ομάδα υποστήριξης όχι μόνο για την παχυσαρκία αλλά και για άλλες παθήσεις.

Ένα άλλο θέμα, το οποίο και ασχολείστε είναι αυτό της παλινδρόμησης.
Η παλινδρόμηση είναι σαφώς μία πάθηση που μπορεί να την έχει οποιοσδήποτε ανά πάσα στιγμή της ζωής του. Μιλάμε ξανά για μία πάθηση που έχει μεγάλη σχέση – στη μεγάλη πλειονότητα των περιπτώσεων- με τον τρόπο ζωής. Το αλκοόλ, το κάπνισμα, κάποιες τροφές μπορούν να κάνουν τα πράγματα ακόμη χειρότερα.

Ο περισσότερος λοιπόν κόσμος θα μπορέσει να αντιμετωπίσει την πάθησή του απλώς αλλάζοντας τον τρόπο ζωής, παίρνοντας κάποια φάρμακα τα οποία θα βοηθήσουν να αντιμετωπίσουν τα συμπτώματα και κάπου εκεί τελειώνει το πρόβλημα και δεν χρειάζεται να αγχώνεται για αυτό στο μέλλον.

Υπάρχουν όμως κάποιο άνθρωποι που δεν μπορούν ή δεν θέλουν να συνεχίσουν να παίρνουν φάρμακα για την υπόλοιπη ζωή τους, και θέλουν να δουν άλλους τρόπους αντιμετώπισης. Ο κλασικός τρόπος αντιμετώπισης έως τώρα ήταν το χειρουργείο, το οποίο είναι ένα λαπαροσκοπικό χειρουργείο που γίνεται σαν ημερήσια νοσηλεία, δηλαδή έχω χειρουργήσει αρκετούς ασθενείς που πήγαν σπίτι τους είτε την ίδια είτε την επόμενη μέρα. Είναι ένα πολύπλοκο χειρουργείο το οποίο όμως αν κανείς το ξέρει μετατρέπεται σε ένα απλό χειρουργείο με πάρα πολύ καλά αποτελέσματα και απειροελάχιστα ποσοστά επιπλοκών.

Υπάρχουν όμως και νέες τεχνικές που είναι μη χειρουργικές και τις οποίες εφαρμόζουμε στο Λονδίνο και έχουν να κάνουν περισσότερο με τις δυνατότητες που έχουν οι γαστρεντερολόγοι στην αντιμετώπιση της παλινδρόμησης.

Είμαι σε επαφή με τους γαστρεντερολόγους εδώ στη Ρόδο, έχω μιλήσει με κάποιους και κοιτάμε να δούμε κατά πόσο μπορούμε να «φέρουμε» αυτές τις τεχνολογίες στη Ρόδο και είναι κάτι που θα βοηθούσε πάρα πολύ με δεδομένο ότι αρκετές από τις τεχνολογίες αυτές δεν εφαρμόζονται καν στην Αθήνα, όπως για παράδειγμα μία συγκεκριμένη μέτρηση οξύτητας, που αυτή τη στιγμή θα πρέπει να πάει κάποιος στην Αθήνα να την κάνει.

Υπάρχει λοιπόν μία καινούργια ενδοσκοπική τεχνική που λέγεται «stretta» η οποία βοηθάει πάρα πολύ και «γλιτώνει» τον ασθενή από το χειρουργείο, και θα μπορούσαμε να την κάνουμε εδώ στη Ρόδο. Η τεχνογνωσία υπάρχει, έχω εκπαιδευτεί σε αυτές, κοιτάμε κατά πόσο μπορούμε να φέρουμε την τεχνολογία εδώ πέρα.

Είμαστε σε περίοδο κρίσης, έχεις ήδη μία «στρωμένη» δουλειά στο εξωτερικό και αποφασίζεις να επιστρέψεις στη Ρόδο, την ώρα που άλλοι αναζητούν τρόπους διαφυγής σε κάποια άλλη χώρα.
Και εγώ αναρωτιέμαι γιατί αποφάσισα να γυρίσω τώρα στην Ελλάδα. Από τη μία είναι η πατρίδα που με «τραβάει»! Η Ελλάδα είναι σε δυσκολίες και αν εμείς που μπορέσαμε και καταφέραμε ορισμένα πράγματα δεν γυρίσουμε πίσω να βοηθήσουμε, τότε δεν ξέρω πως μπορεί να αλλάξουν τα πράγματα. Είμαι της άποψης ότι το «brain drain» της Ελλάδας είναι μεγάλο πλήγμα για τη χώρα μας, και όταν όλα αυτά τα «μυαλά» τα οποία έχουν δει μία διαφορετική νοοτροπία και έχουν μάθει κάπως διαφορετικά, επιστρέψουν μπορούν πραγματικά να αλλάξουν την Ελλάδα προς το καλύτερο. Και ελπίζω και εγώ ότι θα βάλω το δικό μου λιθαράκι!