Οστεοαρθρίτιδα και ο ρόλος της Φυσικοθεραπείας στην αντιμετώπισή της

Rodiaki NewsRoom

Του
Αλέξανδρου Α. Ορφανού ,
Φυσικοθεραπευτή, Πτυχιούχου Α.Τ.Ε.Ι Στερεάς Ελλάδας

Η οστεοαρθρίτιδα ορίζεται ως μία εκφυλιστική αρθροπάθεια που χαρακτηρίζεται από πόνο και δυσλειτουργία της άρθρωσης που έχει προσβληθεί. Αποτελεί μία χρόνια πάθηση που συνήθως επηρεάζει τις αρθρώσεις του σώματος που μεταφέρουν βάρος και κυρίως του γόνατος και του ισχίου.

Τι συμβαίνει στην οστεοαρθρίτιδα;
Στις φυσιολογικές αρθρώσεις ένα στρώμα λείου χόνδρου καλύπτει τις επιφάνειες των οστών. Αυτό το στρώμα προσφέρει προστασία των οστών από τις τριβές και διευκολύνει την κίνηση της κάθε άρθρωσης. Λόγω όμως της ανομοιόμορφης μηχανικής φόρτισης καθώς και των μη φυσιολογικών φορτίων που δέχονται οι δομές των αρθρώσεων στη διάρκεια της ζωής μας, προκαλείται σταδιακή φθορά αρχικά του αρθρικού χόνδρου και στη συνέχεια και των άλλων στοιχείων της άρθρωσης. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, εκτός της προοδευτικής καταστροφής του χόνδρου, την ελάττωση ή εξαφάνιση της αρθρικής σχισμής, την ανάπτυξη οστεοφύτων στα χείλη της άρθρωσης, τη παραμόρφωση της και εν τέλει τον βαθμιαίο περιορισμό της κίνησης και τη βαθμιαία αύξηση του πόνου.

Ποιά είναι τα αίτια της οστεοαρθρίτιδας;
• Η ανομοιόμορφη φόρτιση των αρθρώσεων
• Η πώρωση σε πλημμελή θέση κατάγματος της περιοχής
• Η αλλοίωση του αρθρικού χόνδρου της άρθρωσης
• Το συγγενές εξάρθρημα του ισχίου

Ποια είναι τα συμπτώματα της οστεοαρθρίτιδας;
Η συμπτωματολογία παρουσιάζει περιόδους έξαρσης και ύφεσης που μερικές φορές μπορεί να διαρκέσει και μήνες. Τα κλινικά συμπτώματα είναι :

• Πόνος, ο οποίος εμφανίζεται κυρίως στις κινήσεις και όχι κατά την ανάπαυση
• Δυσκαμψία
• Ερυθρότητα και αύξηση της θερμοκρασίας
• Διόγκωση της άρθρωσης
• Περιορισμός της κίνησης
• Μυική ατροφία
• Αστάθεια της άρθρωσης
• Παραμόρφωση

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου;
Οι κυριότεροι παράγοντες κινδύνου οι οποίοι σχετίζονται με την ανάπτυξη και εξέλιξη της οστεοαρθρίτιδας είναι η γήρανση του χόνδρου, η υπερβολική μηχανική επιβάρυνση, η γενετική προδιάθεση και η παχυσαρκία. Επιπλέον η επαναλαμβανόμενη εκτέλεση δραστηριοτήτων που οδηγεί σε υπέρχρηση μιας ή περισσότερων αρθρώσεων και κόπωσης των μυών που την προστατεύουν, αυξάνουν τον κίνδυνο για ανάπτυξη οστεοαρθρίτιδας.

Όσον αφορά την αντιμετώπιση της οστεοαρθρίτιδας είναι πά

ρα πολύ σημαντικό να τονίσουμε ότι η καλύτερη θεραπεία αποτελεί η πρόληψη. Επιπλέον η συνεργασία του ιατρού με τον φυσικοθεραπευτή θα παίξει καταλυτικό ρόλο. Η σωστή διάγνωση και η φυσικοθεραπευτική αξιολόγηση καθώς και η λεπτομερής ενημέρωση του ασθενή ώστε να καταλάβει το πρόβλημα του, αποτελούν βασικά στοιχεία για την αποκατάσταση.

Ποιοι είναι οι στόχοι της φυσικοθεραπείας;
1. Μείωση του πόνου.
2. Εργονομική εκπαίδευση του ασθενούς (ο φυσικοθεραπευτής θα εξηγήσει και θα εκπαιδεύσει τον ασθενή στο πώς να οργανώνει την καθημερινή του ζωή στο χώρο της οικίας και εργασίας καθώς και ποιες

επιβαρύνσεις θα πρέπει να αποφεύγει).
3. Αύξηση της τροχιάς της κίνησης.
4. Βελτίωση της μυϊκής δύναμης (Η προστασία μίας άρθρωσης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από ένα δυνατό μυϊκό σύστημα που την πλαισιώνει. Έτσι σημαντικό σημείο στη φυσικοθεραπευτική αποκατάσταση αποτελεί η σωστή και προοδευτική μυϊκή ενδυνάμωση που στοχεύει τόσο στη πρόληψη όσο και στην αποφυγή της επιδείνωσης της υπάρχουσας οστεοαρθρίτιδας).
5. Βελτίωση ισορροπίας.

Οδηγίες και συμβουλές για τη πρόληψη και διαχείριση της οστεοαρθρίτιδας:
• Γενικότερα ο ενεργητικός τρόπος ζωής και η προσθήκη και καθιέρωση δραστηριοτήτων στην καθημερινότητα μας (πχ. περπάτημα, χαμηλής έντασης τρέξιμο, ποδηλασία, κολύμβηση) συμβάλλουν όχι μόνο στη βελτίωση της σωματικής υγείας και ευεξίας αλλά και στη πρόληψη της οστεοαρθρίτιδας.

• Θα πρέπει να αποφεύγονται δραστηριότητες που προκαλούν υπερβολική πίεση στην άρθρωση (πχ. Να εργαζόμαστε μεγάλο χρονικό διάστημα γονατιστοί, συχνά σκυψίματα για την άρση βάρους καθώς και να ανεβοκατεβαίνουμε συχνά πολλά σκαλοπάτια).

• Είναι απαραίτητο να αποφεύγεται το παρατεταμένο κάθισμα και η πολύωρη ορθοστασία τα οποία επιβαρύνουν σε μεγάλο βαθμό τις αρθρώσεις.

• Απώλεια σωματικού βάρους ( Το μεγάλο σωματικό βάρος αυξάνει τα φορτία που δέχονται οι δομές των αρθρώσεων ενώ παράλληλα επιδεινώνει τα συμπτώματα).

• Μετά από διάστημα έντονης δραστηριότητας και κόπωσης είναι σημαντική η ξεκούραση και η εφαρμογή πάγου για τη μείωση της φλεγμονής (εάν υπάρχει).

• Να αποφεύγονται οι κινήσεις και δραστηριότητες που προκαλούν πόνο στην πάσχουσα άρθρωση.

• Διατήρηση σωστής στάσης του σώματος και αποφυγή επαναλαμβανόμενων κινήσεων είτε στο χώρο εργασίας είτε στην οικία. Καλό είναι να υπάρχει ποικιλία στις κινήσεις που εκτελούμε.

• Θα πρέπει να αποφεύγεται η άσκηση με βάρη.

Συμπερασματικά η οστεοαρθρίτιδα είναι μία νόσος στην οποία δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη θεραπευτική μέθοδος που να μπορεί να την θεραπεύσει και να την εξαλείψει.
Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε και να έχουμε ενημέρωση για το ποιες είναι οι συνέπειες της, ποιοι είναι οι επιβαρυντικοί παράγοντες που την πυροδοτούν καθώς και το ποια είναι τα συμπτώματα της ώστε να καταλάβουμε όχι μόνο το πόσο σημαντική είναι η πρόληψη αλλά και το πότε θα απευθυνθούμε στον ειδικό που θα μας βοηθήσει.
Η φυσικοθεραπεία αποτελεί τον κλάδο που θα παίξει καθοριστικό ρόλο τόσο στην πρόληψη όσο και στην διαχείριση της. Επιπλέον η φυσικοθεραπεία με τις εξατομικευμένες ασκήσεις και την παροχή οδηγιών για την εφαρμογή κατάλληλων τροποποιήσεων στην καθημερινή ζωή θα συμβάλλει σημαντικά στη μείωση της επιδείνωσης των συμπτωμάτων και στη διατήρηση και βελτίωση της ανεξαρτησίας και ποιότητας ζωής του ατόμου.