Εξετάζεται η γνώση;

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο Θάνος Ζέλκας

Χιλιάδες μαθητές θα κληθούν στις επόμενες ημέρες να δοκιμαστούν στις Πανελλήνιες Εξετάσεις για την εισαγωγή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Σε καμία άλλη χώρα ένα τέτοιο γεγονός δεν αποτελεί μέρος της ειδησεογραφίας, καθώς πρόκειται για μια φυσική εξέλιξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Στη χώρα μας όμως για δύο και πλέον μήνες θα σχολιάζονται τα θέματα, οι βάσεις, οι σχολές με τη μεγαλύτερη ζήτηση ανάγοντας τις εξετάσεις αυτές σε εθνική υπόθεση.
Προφανώς έτσι όπως γίνονται και με τα παλιά κατάλοιπα που κουβαλάνε, σίγουρα αποτελούν ένα θέμα που απασχολεί πολλές οικογένειες. Κακώς. Και λέω κακώς γιατί η εκπαίδευση θα έπρεπε να αποτελεί το πιο χαρούμενο κομμάτι μιας κοινωνίας. Όπως για παράδειγμα στη Φινλανδία που στόχος της εκπαίδευσης είναι να δημιουργήσει ευτυχισμένους πολίτες.

Σε πρόσφατο ντοκιμαντέρ που έγινε από έναν πολύ γνωστό Αμερικάνο σκηνοθέτη, οι αφοπλιστικές απαντήσεις των εκπαιδευτικών για το πως αντιμετωπίζουν τους μαθητές και την εκπαιδευτική διαδικασία έγιναν αντικείμενο παγκόσμιας απορίας. Μα πως είναι δυνατόν οι δάσκαλοι να ενδιαφέρονται περισσότερο για το πως θα περάσουν καλά οι μαθητές και όχι να τους διδάξουν; Κι όμως η Φινλανδία στο κομμάτι της εκπαίδευσης έχει μια τεράστια απόδοση που ζηλεύουν χώρες με μεγαλύτερη παράδοση απ’ αυτήν.

Έχοντας διανύσει όλες τις βαθμίδες του εκπαιδευτικού μας συστήματος, μπορώ να πω με σιγουριά ότι σε καμία από τις φάσεις που μπορώ να ανακαλέσω στη μνήμη μου δεν υπήρχε ο παράγοντας της ευτυχίας πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, όπου φωτισμένοι δάσκαλοι προσπάθησαν να μας μεταδώσουν τη γνώση με πρωτοποριακές μεθόδους. Είναι τραγικό το γεγονός ότι στη χώρα που γέννησε τις επιστήμες και αναζήτησε τη γνώση από την αρχαιότητα, φθάσαμε στο σημείο να γίνουμε ένα τεράστιο εξεταστικό κέντρο και να εξεταζόμαστε συνεχώς και για τα πάντα σε όλες τις φάσεις της ζωής μας.

Δυστυχώς σ’ ένα τέτοιο σύστημα δεν υπάρχει χώρος για ομαδικότητα και για δημιουργία. Όλοι βλέπουν τους υπόλοιπους ως ανταγωνιστές. Εξοντωτική μελέτη για την εισαγωγή στις “καλές” Σχολές, εξοντωτική μελέτη για την αποφοίτηση και τα μεταπτυχιακά και η έρευνα συνεχώς χάνει έδαφος. Το πιο δυσάρεστο κομμάτι φυσικά είναι το μετά. Όταν κάποιος διαβεί όλα τα μονοπάτια της εκπαίδευσης, βγει στην αγορά και διαπιστώσει ότι λειτουργεί ως μια τεράστια μηχανή του κιμά. Όσο μπορεί κάποιος να θρέψει το σύστημα είναι χρήσιμος. Όποιος δεν μπορεί, καταλήγει να κάνει δουλειές εντελώς άσχετες με το αντικείμενό του. Και φυσικά αυτός ο άνθρωπος δεν μπορεί να είναι ευτυχισμένος.

Το πιο υγιές κομμάτι της εκπαίδευσής μας είναι πιθανόν το νηπιαγωγείο, όπου πραγματικά τα παιδιά μπορούν και το χαίρονται ακόμα κι αν δεν το καταλαβαίνουν. Κάθονται σε στρογγυλά τραπέζια να ζωγραφίσουν και μοιράζονται τις μπογιές τους και τα υλικά τους. Μαθαίνουν να λειτουργούν ως ομάδες και χαίρονται που ανήκουν εκεί. Αλλά φυσικά τελειώνει το νηπιαγωγείο και μετά θέλουμε να τα κάνουμε ώριμους πολίτες και να τους βάλουμε στο κεφάλι τους στείρες γνώσεις που ξεχνάνε μόλις τελειώσει η σχολική χρονιά.

Αυτή τη στιγμή χιλιάδες υποψήφιοι καρδιοχτυπούν στην πιο όμορφη ηλικία της ζωής τους, για το αν θα βρεθούν στην κατάσταση μέσα σε τέσσερις ημέρες να αποδείξουν σε ένα απρόσωπο σύστημα ότι θέλουν να γίνουν μέρος τους. Κάποιοι θα τα καταφέρουν και κάποιοι όχι. Σε αυτούς που απέτυχαν θα τους λένε ότι δεν πειράζει κι ότι δεν τέλειωσε ο κόσμος, αλλά μέσα τους θα νιώθουν ότι είναι απόβλητοι του συστήματος γιατί αυτή την εικόνα τους έχουμε περάσει.

Η δικιά μου ευχή στους “δοκιμαζόμενους” είναι να σφίξουν τα δόντια τους και να μπουν στο σύστημα. Όχι όμως για να το υπηρετήσουν, αλλά για να το κατανοήσουν και να το διαλύσουν εκ των έσω. Για να φτιάξουν ένα δικό τους πιο υγιές και πιο ουσιαστικό. Ένα σύστημα που θα προάγει τη γνώση και θα ενδιαφέρεται για την ευτυχία των ανθρώπων.