Η ξυλογλυπτική τέχνη της Σύμης - Ένα εργαστήρι του χρόνου
ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΚΕ 405 ΦΟΡΕΣ
Ἡ ξυλογλυπτική τέχνη στή Σύμη ἔχει μεγάλη καί πλούσια ἱστορία.
Στό νησί διασώζεται σήμερα ἕνας μεγάλος ἀριθμός ἐξαιρετικῶν κατασκευῶν τῶν περασμένων αἰώνων, οἱ περισσότερες τῶν ὁποίων εἶναι ἔργα ὑψηλῆς καλλιτεχνικῆς ποιότητας καί διαζωγραφίζουν τίς καθημερινές ἀνάγκες τῆς ζωῆς τῶν ἀνθρώπων.
Οἱ παλιοί ντόπιοι τεχνίτες ἔδωσαν τόν καλύτερο ἑαυτό τους καί δημιούργησαν μέ πολύ σεβασμό καί εὐλάβεια, ἰδιαίτερα καλλιτεχνήματα πού προορίζονταν πρωτίστως γιά ἐκκλησιαστική χρήση, ἀλλά καί γιά τόν στολισμό τῶν ἐντυπωσιακῶν ἀρχοντικῶν του νησιοῦ καί ἀνήκουν στήν κοσμική ἀστική ξυλογλυπτική τέχνη.
Οἱ σημαντικές αὐτές καλλιτεχνικές ἐνασχολήσεις, οἱ ὁποῖες ἀναπτύχθηκαν στή Συμαϊκή προβιομηχανική κοινωνία, ἐντός συγκεκριμένων ἱστορικῶν καί κοινωνικῶν πλαισίων, χάριν σέ καταξιωμένους καί χαρισματικούς τεχνίτες, ἐπιβιώνουν καί ἀνθοῦν μέχρι σήμερα στό νησί μας.
Ὁ Σεβ. Μητροπολίτης μας κ. Χρυσόστομος, λάτρης τοῦ ὡραίου, τοῦ μέτρου καί τῆς ἰσορροπημένης αἰσθητικῆς, ἀπό τίς πρῶτες μέρες τῆς ἐγκαταστάσεώς του στή Σύμη, διέκρινε καί ἐντόπισε ἀπό τά ὑπάρχοντα καί λειτουργοῦντα, δυό σημαντικά ξυλογλυπτικά ἐργαστήρια τοῦ νησιοῦ, τά ὁποῖα ἐπισκέφθηκε γιά νά ἔρθει σέ ἐπαφή μέ τούς καταξιωμένους λαϊκούς τεχνίτες καί δημιουργούς καί παράλληλα νά θαυμάσει τά μοναδικά ἔργα τους, στά ὁποῖα ἀντανακλῶνται οἱ καλλιτεχνικές τους δυνατότητες, ἡ αἰσθητική, ἡ εὐαισθησία τους καί ὁ πηγαῖος αὐθορμητισμός τους.
Πρόκειται γιά τό ἐργαστήριο τοῦ κ. Μιχαήλ Μισσοῦ καί τοῦ υἱοῦ τοῦ Ἰακώβου, καθώς καί γιά ἐκεῖνο τοῦ κ. Ἐλισαίου Χατζηπέτρου. Ἀμφότεροι ἀσχολοῦνται σήμερα μέ τή λαϊκή ξυλογλυπτική πού συνδέεται μέ τίς ἀνάγκες τοῦ σπιτιοῦ (ξυλόγλυπτες ἐπενδύσεις, ἔπιπλα, σκεύη) ἀλλά καί τῶν ἐκκλησιῶν (τέμπλα, ἄμβωνες, προσκυνητάρια, ἀναλόγια, δεσποτικοί θρόνοι).
Τά ξυλόγλυπτα ὄντως ἐντυπωσιάζουν μέ τόν πλοῦτο τῆς σύνθεσης, τήν πλαστικότητά τους, τή λεπτότητα τῆς ἐπεξεργασίας τους καί τήν πιστότητα τῆς ἀντιγραφῆς τῶν παλιῶν συμαϊκῶν προτύπων πού ἀκολουθοῦν, ἐνσαρκώνοντας μέ συνέπεια καί ὑπευθυνότητα τήν ὑψηλή καλλιτεχνική παραγωγή τοῦ μακρινοῦ παρελθόντος.
Ὅσον ἀφορᾶ τό «Ξυλουργικό Ἐργαστήριο Παραδοσιακῆς Τέχνης Μιχ. Μισσός & Υἱός», ὅπως μας πληροφόρησε ὁ κ. Μ. Μισσός, ὅλη ἡ πλούσια καλλιτεχνική δράση βασίζεται στήν πολυετῆ του μαθητεία σέ παραδοσιακούς ντόπιους μαραγκούς, τούς Ζουρούδηδες, ἀλλά καί κοπιαστικό προσωπικό ἀγώνα.
Τό οἰκογενειακό τους ἐργαστήριο προσεγγίζει μέ μεγάλη εὐαισθησία ἰδίως τόν τομέα τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀλλά καί κοσμικῆς ξυλογλυπτικῆς εἴτε δημιουργώντας εἴτε ἀντιγράφοντας μέ τόν παλιό παραδοσιακό τρόπο, συγκεκριμένα καλλιτεχνήματα.
Τά ξυλόγλυπτά του ἐργαστηρίου κοσμοῦν σήμερα τά δεκάδες παλαιά καί νεόδμητα ἐκκλησάκια τοῦ νησιοῦ, ἀλλά καί ἐκτός Σύμης, ὅπως Μονές τῆς Μακεδονίας καί Ναούς τῶν Ἑπτανήσων, μεταφέροντας ἔτσι τήν ντόπια ξυλογλυπτική παράδοση σ’ ὅλα τά μήκη καί τά πλάτη τῆς Πατρίδας μας.
Ὁμοίως καί τό ἐργαστήριο τοῦ κ. Χατζηπέτρου φιλοτεχνεῖ ἀξιόλογα δημιουργήματα περισσότερο οἰκιακῆς ἐπιπλοποιίας, ὅπως καθρέπτες, σεντούκια, συρταριέρες, μέ ἰδιαίτερο διάκοσμο καί τήν δική του ἰδιόρρυθμη σφραγίδα, πού κληρονόμησε ἀπό τόν πατέρα τοῦ μαστρο-Γιάννη.
Ἕνας δυνατός παλμός ζωῆς δονεῖ τά ἀξιόλογα ἔργα του. Παλμός μίας ζωῆς μέ τίς ἀντιθέσεις της, τήν πάλη της καί τήν φρεσκάδα της.
Καί οἱ δυό αὐτοί ξυλογλύπτες της Σύμης, ἕλκουν τήν καλλιτεχνική τους καταγωγή, ἀπό τήν μαστορική οἰκογένεια τῶν Ζουρούδηδων.
Στίς ἀρχές τοῦ περασμένου αἰώνα, ὁ μαστρο-Γιάννης καί ἀργότερα ὁ γιός του Ἠλίας Ζουρούδης (τά Λατζά) ἀναβίωσαν τήν παλαιά ξυλογλυπτική τῆς Σύμης, καί δούλεψαν ἀριστοτεχνικά τό νέο τέμπλο τῆς Μεγάλης Παναγίας τοῦ Κάστρου, Ναό πού ἀνατίναξαν οἱ Γερμανοί κατακτητές τό 1944. Παράλληλα στόλισαν τόν ἱστορικό αὐτό Ναό μέ ξυλόγλυπτα ἐκκλησιαστικά ἀντικείμενα, κορυφαῖο τῶν ὁποίων εἶναι τό ἀετόμορφο ἀναλόγιο τοῦ Εὐαγγελίου.
Στούς ἄξιους μαθητές τῶν κορυφαίων αὐτῶν τεχνιτῶν, πού συνεχίζουν σήμερα μέ γνώση καί μεράκι τήν σημαντικότατη καλλιτεχνική προσφορά τους στό νησί μας ἀξίζουν πολλά συγχαρητήρια, ἐνθάρρυνση καί ποικίλη ὑποστήριξη, διότι παρά τίς τρομακτικές ἀλλαγές πού σημειώνονται στήν ἐποχή μας καί μέσα στούς ἄπιαστους ρυθμούς της συνεχίζουν νά δουλεύουν στό ἐργαστήρι τοῦ χρόνου προσφέροντας μοναδικά δημιουργήματα.
Αὐταπόδεικτη εἶναι ἡ διαπίστωση, ὅτι ὑπάρχει ἀγάπη, ὄχι μόνο γιά τό κάθε ἀντικείμενο, πού ἀποτελεῖ πολύτιμο ἀπόκτημα γιά τόν κάτοχό του, ἀλλά καί γιά τήν ἴδια τήν ἐργασία.
Κοινό σημεῖο τῶν τεχνιτῶν, μένει τό καύχημα τοῦ χειροποίητου, ἡ τρυφερότητα τοῦ χειρισμοῦ τῆς πρώτης ὕλης, ἡ ἄφθονη ὑπομονή, οἱ ἀτελείωτες ἐργατοώρες καί ἡ διαρκής ἐπίγνωση ὅτι ἀξίζει τόν κόπο, γιά κάτι σήμερα, πού ἀλλοῦ δυστυχῶς εἶναι ἀνεπιστρεπτί χαμένο.
Πηγή: Ιερά Μητρόπολη Σύμης-Τήλου-Χάλκης και Καστελλορίζου
Ακολουθήστε τη Ροδιακή στο Google News
