Ζέτα Δούκα: «Θέλω πάρα πολύ να γνωρίσω το θεατρικό κοινό της Ρόδου»

Λίζα Γ. Τσοπανάκη

Η ηθοποιός μιλάει στη «Ροδιακή» για την παράσταση «Γράμμα σε ένα παιδί» που θα παρουσιαστεί στο νησί μας

Για την παράσταση "Γράμμα σε ένα παιδί" της Οριάνας Φαλάτσι που πρόκειται να προβληθεί στο Δημοτικό Θέατρο Ρόδου την Πέμπτη μίλησε στη "Ροδιακή" η πρωταγωνίστριά της κ. Ζέτα Δούκα που θα βρεθεί στο νησί μας στο πλαίσιο της περιοδείας που πραγματοποιεί.

Στην παράσταση βλέπουμε πώς αντιμετωπίζεται μια ανύπαντρη γυναίκα, που πρόκειται να φέρει στον κόσμο ένα παιδί, από τον περίγυρο της. Η ίδια, μίλησε για την παράσταση που ανεβάζει για δεύτερη φορά και μάλιστα αυτή τη φορά επιλέγει να πραγματοποιήσει περιοδεία σε όλη την Ελλάδα, ενώ τονίζει πως τώρα, στην Ελλάδα της κρίσης και της κατάργησης οποιασδήποτε αξίας και ήθους, η εν λόγω παράσταση βρίσκει μεγαλύτερη εφαρμογή.

Τι θα δούμε στην παράσταση "Γράμμα σε ένα παιδί";
Καταρχάς να σας πω ότι αυτό τον μονόλογο τον είχα ανεβάσει ξανά πριν από 7 χρόνια. Είναι η ιστορία μιας γυναίκας, μιας δημοσιογράφου και πολεμικής ανταποκρίτριας όπως ήταν και η ίδια η συγγραφέας, η Οριάνα Φαλάτσι, χωρίς να παραδέχεται ποτέ αν πρόκειται για αυτοβιογραφία, η οποία βιώνει μια δύσκολη εγκυμοσύνη, που για να φέρει εις πέρας θα πρέπει να μείνει κλινήρης για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα σύμφωνα με τις συμβουλές του γιατρού της. Αυτό λοιπόν έρχεται σε πολύ μεγάλη αντίθεση με τον εαυτό της και την καθημερινότητά της και τελικά δεν μπορεί να το κάνει, με αποτέλεσμα να χάσει το παιδί στο τέλος.

Ουσιαστικά όμως μέσα από αυτή τη συνθήκη και μέσα από τον διάλογο της μητέρας με το αγέννητο παιδί της, καταγράφει μια δύσκολη πραγματικότητα, έναν δύσκολο κόσμο, όπου υπάρχει πλήρης κατάργηση οποιασδήποτε έννοιας δικαιοσύνης, ισότητας και αγάπης. Μιλάει για έννοιες όπως η θρησκεία, η οικογένεια, η αγάπη και το τι σημαίνουν αυτά.

Είναι ένα πολύ μεγάλο «κατηγορώ» απέναντι στην κοινωνία έτσι όπως τουλάχιστον είναι διαρθρωμένη και τότε, πόσο μάλλον και τώρα. Έχει δηλαδή δύο άξονες, τον άξονα τον προσωπικό σε σχέση με το αν μπορείς να κάνεις πέντε πράγματα τα οποία χρειάζονται για να φέρεις εις πέρας κάτι το οποίο σου τυχαίνει, και έναν άξονα πολύ μεγαλύτερο, κοινωνικό ο οποίος έχει να κάνει με τη θέση του ανθρώπου μέσα στην κοινωνία και το πόσο είναι συμβατή ή όχι.

Τι εξηγεί η μαμά στο παιδί που τελικά δεν θα γεννηθεί ποτέ;
Αυτό είναι κάτι το οποίο θα δείτε στην πορεία. Είναι βασικά μια πολύ αληθινή ιστορία. Η Φαλάτσι είναι γνωστό ότι ήταν μια γυναίκα που δεν μάσαγε τα λόγια της, τότε. Ούτως ή άλλως το 1975 που γράφτηκε το βιβλίο ήταν σε πολύ μεγάλη ανάπτυξη το κίνημα του φεμινισμού, η Φαλάτσι ήταν υπέρμαχός του, είναι μια γυναίκα που έζησε τη ζωή της με πολύ μεγάλη ένταση. Ήταν πολεμική ανταποκρίτρια και η ίδια και ο τρόπος που φερόταν και έγραφε είναι ακραία αληθινός. Βάζει το μαχαίρι στο κόκκαλο, γι' αυτό και το έργο αυτό έχει πολύ μεγάλη διαχρονικότητα, όχι απλά για να σκεφτούμε τι ωραία που τα λέει. Όλα έχουν πλήρη εφαρμογή και περισσότερο από ποτέ στη σημερινή εποχή.

Η παράσταση είχε ανέβει πριν αρκετά χρόνια, ενώ έχει πραγματοποιήσει περιοδεία σχεδόν σε όλη την Ελλάδα.
Έχει πάει σε αρκετές πόλεις της Ελλάδας και στο εξωτερικό, στη Ρόδο όμως έρχεται πρώτη φορά.
Τώρα, τη δεύτερη φορά, έχουν ήδη ολοκληρωθεί οι παραστάσεις στην Αθήνα ενώ έχει πάει Θεσσαλονίκη, Μυτιλήνη, Θράκη, Λήμνο, θα πάει Κω, στην Κρήτη και από το 2019 θα είναι στην Πάτρα, την Κύπρο και το εξωτερικό. Θα παίξουμε τέσσερις παραστάσεις σε πόλεις μεγάλες όπως οι Βρυξέλλες, το Λουξεμβούργο, Φρανκφούρτη και συζητάμε για το Λονδίνο και το Παρίσι.

Ο λόγος που κάνω θεατρική περιοδεία τον χειμώνα είναι για να φέρω κοντά παραστάσεις σε μέρη που δεν πηγαίνουν συνήθως θίασοι και δεν έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει ο κόσμος. Και αυτό που ακούω και σε κάποιες πόλεις έχει εφαρμογή, σε κάποιες όχι τόσο, είναι πως ο κόσμος θέλει να βλέπει θέατρο στα μέρη του τον χειμώνα που δεν πηγαίνει σωστά.

Έχει όμως μεγάλη απήχηση στο κοινό η παράσταση.
Την προηγούμενη φορά ο κόσμος ήταν πιο διστακτικός γιατί πραγματικά δεν ήξερε τι αφορά. Πρόκειται για ένα πάρα πολύ ωραίο έργο, ένα έργο που το πρώτο μέλημά μου και του Μάνου (σ.σ. ο σκηνοθέτης Μάνος Πετούσης), είναι να μην είναι σε καμία περίπτωση βαρετό, είναι ένα σύντομο έργο, κρατάει μια ώρα και ένα τέταρτο.

Ουσιαστικά δεν υπάρχει τίποτα που γίνεται σε παρελθόντα χρόνο. Είναι όλες οι δράσεις σε παρόντα χρόνο, και έχει γενικώς μια τεχνική σε σχέση με την υποκριτική του γραμμή, παρουσιάζοντας πάνω στη σκηνή άλλα οκτώ πρόσωπα, οπότε είναι σαν η ηρωίδα να μην είναι μόνη της και να εναλλάσσεται στο σώμα κάποιου άλλου.

Είχα μεγάλη ανησυχία για το πώς θα υποδεχθεί ο κόσμος έναν μονόλογο και ειδικότερα επτά χρόνια πριν που οι μονόλογοι ήταν και πιο σπάνιοι από ό,τι τώρα. Ωστόσο είδα ότι είχε πάρα πολύ μεγάλη ανταπόκριση από τον κόσμο, αγαπήθηκε πολύ, βραβεύθηκε, έπαιξε και στο εξωτερικό και είχε παντού την ίδια απήχηση μέσα στην ψυχή και το μυαλό των ανθρώπων, που ούτως ή άλλως αυτό το έργο γι' αυτό έχει γίνει. Για να μιλάει στην καρδιά και το μυαλό των θεατών.

Φέτος πήγαμε λίγο πιο "ψυλλιασμένοι" για την απήχηση που θα έχει στον κόσμο και τελικά ευτυχώς έτσι ήταν. Υπάρχει μια πολύ μεγάλη μερίδα κόσμου που το ξαναείδε, ή που δεν το πρόλαβε τότε και ήρθε τώρα με πολύ μεγάλη αγάπη και ανυπομονησία να το δει, και ακόμη πιο συγκινητικό είναι ότι υπάρχουν άνθρωποι που το ξαναείδανε και φέρανε και τα παιδιά τους, που πριν από επτά χρόνια ήταν σε μια ηλικία που δεν θα μπορούσαν να δούνε το έργο. Χαίρομαι πολύ που κάνω αυτή την περιοδεία και το "ταξιδεύω" γιατί είναι ένα έργο που κατά τη γνώμη μου αφορά όλους τους ανθρώπους, άντρες και γυναίκες όλων των ηλικιών, από 14 χρόνων και πάνω.

Τι σας έκανε να ανεβάσετε ξανά την παράσταση επτά χρόνια μετά;
Δύο πράγματα: το γεγονός ότι ζω σε έναν κόσμο πολύ δύσκολο επτά χρόνια περισσότερα, δηλαδή είμαι ωριμότερη κατά επτά χρόνια, ζώντας στην Ελλάδα της κρίσης και της κατάργησης οποιασδήποτε αξίας και ήθους, οπότε όλο αυτό που έλεγε η Φαλάτσι μέσα από την ηρωίδα της, βρίσκει μεγαλύτερη εφαρμογή.

Ο δεύτερος λόγος που το ανεβάζω είναι γιατί είδα την ηρωίδα μου αλλιώς, ως μητέρα πλέον, γιατί τα χρόνια που μεσολάβησαν έγινα και μητέρα. Η προηγούμενη ηρωίδα μου ήταν πιο θύμα, την είχα πιο έρμαιο στη δύσκολη απόφαση να μείνει ή όχι στο κρεβάτι, να κάνει αυτά που πρέπει ή όχι. Ήταν περισσότερο έρμαιο των αποφάσεων και των συμπεριφορών του περιβάλλοντός της είτε αυτή ήταν ο σύντροφός της, η οικογένειά της, οι γιατροί της, ο εργοδότης της.

Η σημερινή μου ηρωίδα είναι πιο συνειδητοποιημένη, είναι κυρία των αποφάσεων και επιλογών της, τις οποίες βέβαια πληρώνει βαθιά. Ξέρει όμως ακριβώς τι κάνει. Γιατί το έζησα και εγώ και η απόφαση του να γίνει μια γυναίκα μητέρα είναι καθαρά δική της, οπότε και η απόφαση να μη γίνει μητέρα είναι και πάλι δική της εκτός αν συντρέχουν λόγοι υγείας.

Να σας πω μάλιστα ότι υπάρχει και μια φράση μέσα στο βιβλίο της Φαλάτσι που στο προηγούμενο ανέβασμα δεν την είχαμε εντάξει στο κείμενο, αλλά φέτος όταν ξαναδιαβάζαμε με τον Μάνο το κείμενο, είπαμε πως αυτό είναι σαν να γράφτηκε για το τώρα. Υπάρχει η φράση που λέει "όταν έρθεις παιδί μου στον κόσμο θα μάθεις τι είναι ο φόβος, πόσο φοβήθηκε άραγε ένα παιδί παλεύοντας με τον καπνό και τη φωτιά". Με ό,τι συνέβη στην Αττική το καλοκαίρι που μας πέρασε, αυτό το ανείπωτο ολοκαύτωμα, το ασύλληπτο, νομίζω πως καταλαβαίνουμε ότι αυτή η φράση τότε μπορεί και να μην έβρισκε εφαρμογή ή να έβρισκε εφαρμογή στους πολέμους που πήγαινε να καλύψει η Φαλάτσι, τώρα όμως είναι άκρως επίκαιρη, συμβαίνει δίπλα στην πόρτα μας εν καιρώ ειρήνης.

Τι συναισθήματα αφήνει στον κόσμο μια παράσταση με τόσα πολλά ηθικά διλήμματα;
Ο λόγος που κάνω εγώ θέατρο και νομίζω πως αυτός είναι και ο λόγος ύπαρξης του θεάτρου γενικότερα, είναι για να ανακινώ, να ταρακουνώ συνειδήσεις, μυαλά και καρδιές. Αυτός είναι ο λόγος. Ουσιαστικά εγώ είμαι το μέσο για να επικοινωνηθεί κάτι το οποίο συμβαίνει επί σκηνής και έχει ενδιαφέρον. Είτε αυτό είναι κωμωδία, είτε δράμα, αφορά όλα τα θεατρικά είδη. Στο συγκεκριμένο έργο που έχει να κάνει και πράγματα που καταλαβαίνουμε όλοι και καταλαβαίνουμε και πόσο στρεβλωμένα είναι στην εφαρμογή τους, ακόμη περισσότερο. Θεωρώ ότι έχει έναν διδακτικό-ψυχαγωγικό χαρακτήρα. Καθοδηγεί την ψυχή και την μαθαίνει.

Οι άνθρωποι που βγαίνουν από την παράσταση έχουν καταλάβει κάποια πράγματα για την κοινωνία και τον εαυτό τους και αυτό το μεταδίδουν και σε εμένα. Ακόμη σημαντικότερο βέβαια είναι το γεγονός ότι το παίρνουν μαζί τους, το συζητάνε με το περιβάλλον τους, τους φίλους τους, και μπορεί να είναι η αφετηρία ή η αφορμή μιας διαδικασίας αυτογνωσίας.

Πόσο εύκολος είναι ο ρόλος που υποδύεστε δεδομένου του ευαίσθητου θέματος που θίγεται;
Κανένας ρόλος δεν είναι εύκολος στο θέατρο. Το θέατρο είναι πάρα πολύ δύσκολο και έτσι πρέπει να είναι. Δεν υπάρχουν εύκολοι ρόλοι.

Έχετε ξαναέρθει Ρόδο;
Έχω βρεθεί στη Ρόδο πολλές φορές για διακοπές, ωστόσο ποτέ για να παίξω σε παράσταση. Γνωρίζω όμως τη Ρόδο πολύ καλά και μου αρέσει πάρα πολύ. Θα ήθελα πάρα πολύ να γνωρίσω το θεατρικό κοινό της Ρόδου που ελπίζω να είναι πολύ.

Υπάρχει κάποιο αγαπημένο μέρος στο νησί μας;
Μου αρέσει η Παλιά Πόλη πάρα πολύ και η παραλία στ' Αφάντου. Γενικά η Ρόδος είναι ένα πολύ όμορφο νησί.