Η διφορούμενη στάση των “φίλων” Άγγλων και το δωδεκανησιακό ζήτημα 1912-1945

Rodiaki NewsRoom

H αξιοζήλευτη αντοχή των Δωδεκανησίων

Γράφει ο Κυριάκος Ι. Φίνας

Γ’ ΜΕΡΟΣ-ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ

• Η ομόφωνη, κατ’ αρχήν, Συμφωνία για την παραχώρηση της Δωδεκανήσου στην Ελλάδα αποφασίστηκε στις 27 Ιουνίου 1946 στο Παρίσι, από το Συμβούλιο των Υπουργών των Εξωτερικών των νικητριών Μεγάλων. Η απόφαση, όμως, αυτή δεν έτυχε άμεσης εφαρμογής, γιατί έπρεπε να προηγηθεί η επικύρωση της Συνθήκης μεταξύ της Ελλάδας και της Ιταλίας.

• Στις 2 Φεβρουαρίου 1947, υπογράφεται Συνθήκη Ειρήνης Ιταλίας και Συμμάχων και στο άρθρο 14 αναφέρεται: Η Ιταλία εκχωρεί εις την Ελλάδα εν πλήρει κυριαρχία τας νήσους της Δωδεκανήσου: Αστυπάλαια, Ρόδο, Χάλκη, Κάρπαθο, Κάσο, Τήλο, Νίσυρο, Κάλυμνο, Λέρο, Πάτμο, Σύμη, Κω και Καστελλόριζο, ως τας παρακειμένας νησίδας.

• Την 31 Μαρτίου 1947 ο Άγγλος Ταξίαρχος Parker υπογράφει στη Ρόδο το πρωτόκολλο παράδοσης της Δωδεκανήσου στον Έλληνα Στρατιωτικό Διοικητή Αντιναύαρχο Περικλή Ιωαννίδη. Στο πρωτόκολλο αυτό αναφέρονται τα εξής: «Η κατοχή της Δωδεκανήσου την μεσημβρίαν παραδίδεται από την Βρετανικήν Στρατιωτικήν Διοίκησιν εις την Ελληνικήν τοιαύτην, συμφώνως προς τους όρους της Συμφωνίας της υπογραφείσης εν Αθήναις υπό των Αντιπροσώπων των Κυβερνήσεων Μεγάλης Βρετανίας και Ελλάδος» (Δωδεκανησιακή Επιθεώρηση», Απρίλιος 1947).

• Η Στρατιωτική Ελληνική Διοίκηση ήταν μεταβατική περίοδος μέχρι την επίσημη Ενσωμάτωση.

Ο Δήμος Ρόδου αφιέρωσε δρόμο με το όνομά του: «Οδός Αντιβασιλέως Δαμασκηνού», στη θέση της ιταλικής ονομασίας: «Via Arnaldo Mussoli.

Δυστυχώς, όμως, και ο τρόπος διακυβέρνησης του Δωδεκανησιακού συμπλέγματος από τους Άγγλους δεν υπήρξε ανάλογος με τον ενθουσιασμό με τον οποίο τους υποδέχθηκε ο Ροδιακός λαός.

Εν τω μεταξύ, ήδη από το απόγευμα της 8ης Μαΐου 1945 συνήλθαν στη μεγάλη αίθουσα του Βενετόκλειου Γυμνασίου Ρόδου σε Συνέλευση οι Ρόδιοι, που συμμετείχαν 467 πρόσωπα και εξέλεξαν το πρώτο Δημοτικό Συμβούλιο Δήμο Ρόδου, με Δήμαρχο τον Αθανάσιο Καζούλη.

Από την επίσημη διακήρυξη του «Αρραβώνα» της Δωδεκανήσου με τη Μητέρα-Πατρίδα μέχρι την οριστική λύση της Επίσημης Ενσωμάτωσης, ακολούθησαν οι παρακάτω διαδικασίες.

* * *

• Στις 22 Οκτωβρίου 1947 επικυρώνεται η Συνθήκη Ελλάδας-Ιταλάις και στις 28 του ίδιου μήνα γίνεται η προσάρτηση και η Δωδεκάνησος απετέλεσε, πλέον, Ελληνικό έδαφος. Δεν έμεινε, παρά να οριστεί η επίσημη τελετή, με την παρουσία των Αρχών.

• Στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης 7/9.1.1948 δημοσιεύεται ο Νόμος 518/48 «περί προσαρτήσεως της Δωδεκανήσου εις την Ελλάδα, ο οποίος στην πρώτη παράγραφο του μόνου άρθρου αναφέρει: «Αι νήσοι της Δωδεκανήσου Ρόδος, Κάλυμνος, Κάρπαθος, Αστυπάλαια, Νίσυρος, Πάτμος, Χάλκη, Κάσος, Τήλος, Σύμη, Κως, Λέρος και Καστελλόριζο, ως και αι παρακείμεναι νησίδες είναι προσηρτημέναι εις το Ελληνικό Κράτος από της 28ης Οκτωβρίου 1947».

• Στις 7 Μαρτίου 1948, με την παρουσία του επίσημου Ελληνικού Κράτους, ήτοι του Ανώτατου Άρχοντα, των Μελών της Κυβέρνησης και της Στρατιωτικής Ηγεσίας επισφραγίζεται, σε επίσημη τελετή η Ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου με την Ελλάδα.

Ήταν η ημέρα της δικαίωσης των 638 χρόνων Αγώνων και της ανταμοιβής των θυσιών του Δωδεκανησιακού λαού.

Περί προσαρτήσεων της Δωδεκανήσου εις την Ελλάδα
Παύλος Α’
Βασιλεύς των Ελλήνων

Αποφασίσαμεν και διατάσσομεν:
Άρθρον 1ον
Αι νήσοι της Δωδεκανήσου, Ρόδος, Κάλυμνος, Κάρπαθος, Αστυπάλαια, Νίσυρος, Πάτμος, Χάλκη, Τήλος, Σύμη, Κως, Λέρος και Καστελλόριζο, ως και αι παρακείμεναι νησίδες, είναι προσηρτημέναι εις το Ελληνικόν κράτος από της 28ης Οκτωβρίου 1947.

Ο παρόν νόμος, ψηφισθείς υπό της Δ’ Αναθεωρητικής Βουλής και παρ’ ημών σήμερα κυρωθείς, δημοσιευθήτω δια της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως και εκτελεσθήτω ως νόμος του κράτους.
Εν Αθήναις τη 3η Ιανουαρίου 1948,
Παύλος Α’

Έτσι, όπως προκύπτει από τις προηγηθείσες διαδικασίες, από το 1944-1947, η μόνη η οποία ικανοποίησε μετά την πάροδο τριών ετών περίπου, ήταν εκείνη που αφορούσε την Ένωση των Δωδεκανησίων με την Ελλάδα.

Ο πρώην Αμερικανός Υπουργός των Εξωτερικών Τζ. Μπέρνς, ο οποίος συμμετείχε ενεργά σε όλες τις σχετικές διαπραγματεύσεις, αναφέρει τα εξής χαρακτηριστικά στα Απομνημονεύματά του: «Όταν το Συμβούλιο των τεσσάρων Υπουργών των Εξωτερικών των Μεγάλων Δυνάμεων, το οποίον ουσιαστικά προπαρασκεύασε όλο το έργον της Διάσκεψης της Ειρήνης των Παρισίων και υπηγόρευσε τα κυριότερα άρθρα των σχετικών Συνθηκών, συνήλθε για πρώτη φορά, τον Σεπτέμβριο του 1945 στο Λονδίνο, οι Αντιπρόσωποι Αγγλίας, Αμερικής και Γαλλίας τόνισαν ότι, κατά την πεποίθησή τους, δεν θα ημπορούσε να υπάρξει αντίρρηση για την παραχώρηση της Δωδεκανήσου στην Ελλάδα.

Ο Μολότωφ, όμως, απάντησε ότι δεν ημπορεί να συμφωνήσει αμέσως, γιατί δεν έχει σχετικές οδηγίες της κυβέρνησής του. Επί πολλούς μήνες ύστερα, όταν συνερχόταν ξανά το Συμβούλιο, ο Ρώσος αντιπρόσωπος εξακολουθούσε να κωλυσιεργεί κατά της λήψης της δίκαιης αυτής απόφασης. Κάθε φορά που εφέρετο το ζήτημα-και αυτό γινόταν συχνά-είχε και μια νέα δικαιολογία για να εμποδίσει τη λήψη απόφασης. Μεταξύ των άλλων τόνισε κάποτε ότι δεν μπορεί να δοθούν τα Δωδεκάνησα στην Ελλάδα, γιατί αυτή δεν υπέβαλε σχετική επίσημη αίτηση και κατά συνέπεια δεν μπορεί να γνωρίζει το Συμβούλιο αν θέλει. Και ξαφνικά, ύστερα από πολλούς μήνε,ς ο ίδιος ο Μολότωφ υπέβαλε την πρόταση περί παραχώρησης των Δωδεκανήσιων στην Ελλάδα, ως εάν επρόκειτο περί ζητήματος, το οποίο ετίθετο για πρώτη φορά (3)».

Η δικαίωση ύστερα από 638 χρόνων σκλαβιάς
Η ακατάλυτη πίστη των Δωδεκανησίων στα Εθνικά Ελληνικά Ιδείδη υπήρξεν η γέφυρα, που πάντοτε συνέδεεν αυτούς με την Μητέρα-Πατρίδα, σε πείσμα των αντιξοοτήτων της Μοίρας ή των αδικιών των εκάστοτε ισχυρών.

Κατά την διαρρεύσασα, όμως, από της Ενσωμάτωσης 71ετία το Ελληνικό Κράτος, παρά τις αντιξοότητες, υπήρξε ιδιαίτερα στοργικό προς την ακριτική μας περιοχή και με Εθνική υπερηφάνεια οι Δωδεκανήσιοι διαπιστώνουν πόσον είναι η στοργική η Μητρική αγκάλη όχι σε έργα επιδεικτικά, όπως εκείνα των κατακτητών, αλλά σε έργα προόδου, πολιτισμού και ανύψωση του βιοτικού επιπέδου του λαού μας.
Και κατά τον ποιητή: «Μάνα κράζει το παιδάκι/Μάνα ο νιος/Μάνα ο γέρος/Μάνα ακούς κε κάθε μέρος/αχ, τι όνομα γλυκό».

Σημειώσεις
1. Πώς ο Τσώρτσιλ πρόλαβε τον Στάλιν «Το Βήμα» 12.2.200
2. Θ. Παπακωνσταντίνου. «Εναντίον του ρεύματος». Ελευθερία. 21.5.1949.
3. Νεότερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν ΗΛΙΟΣ. ΕΛΛΑΣ. σελ. 489-490.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Φραγκλίνος Ρούζβελτ συνομιλεί με τον βρετανό πρωθυπουργό Ουίνστον Τσόρτσιλ

Ο σοβιετικός ηγέτης Ιωσήφ Στάλιν και ο πρόεδρος Φραγκλίνος Ρούζβελτ σε κάποιο διάλειμμα της Συνόδου

Από τις εκδηλώσεις κατά την ημέρα, 7-3-1948, που κηρύχτηκε επίσημα η Ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου με τη Μητέρα Πατρίδα.

Οι τρεις «μεγάλοι» (από αριστερά προς δεξιά): Ουίνστον Τσώρτσιλ, Φραγκλίνος Ρούζβελτ και Ιωσήφ Στάλιν, στην περίφημη «οικογενειακή» φωτογραφία τους στο ρωσικό θέρετρο της Γιάλτας.