«Ό,τι θυμάμαι είμαι»

Rodiaki NewsRoom

Αποχαιρετισμός στον Μανώλη Φουρτούνη - "Δεν πρόφτασε να προσθέσει τίποτ’ άλλο / γιατί είχε χάσει τη γλώσσα του"2

Της Ελένης Χοντολίδου, ΑΠΘ, στην “Αυγή”

Σιγά - σιγά μάς αφήνουν οι ποιητές μας, αυτοί με το ηθικό πλεονέκτημα και τις συχνές γνωστές «διακοπές» στα νησιά, αυτοί για τους οποίους ισχύει ο όρος του Μαρωνίτη «Ποιητική και Πολιτική Ηθική».

Ο Μανώλης Φουρτούνης ανήκει στους ελάσσονες ποιητές μας και στους αισθαντικούς μας μεταφραστές. Χαμηλότονος και σεμνός όπως ήταν παλιά οι αγωνιστές της Αριστεράς, με αγάπη για τον τόπο του και για τους ανθρώπους. «Εργάτης» της δημοσιογραφίας σε περιοδικά και εφημερίδες. Μακριά από τον έπαινο του δήμου και των σοφιστών.

Θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό που τον γνώρισα έστω και λίγο, ένα καλοκαίρι στη φιλόξενη Κω, φιλοξενούμενη του γιου του και καλού μου φίλου Γιώργου. Ο Μανώλης Φουρτούνης γεννήθηκε στο χωριό Κέφαλος της Κω το 1926.

Μετά την απελευθέρωση, το 1946 εγγράφεται στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών και αμέσως ξεκινά μια πολύχρονη περίοδος δοκιμασίας με συνεχείς εξορίες ως το 1958 (Άι Στράτης, Μακρόνησος, Άη Στράτης). Η πρώτη του εμφάνιση στη λογοτεχνική στήλη της εφημερίδας «Ο Δημοκρατικός» (1950) και, στη συνέχεια, με την ποιητική συλλογή Εγγραφές και προσωπεία (1962).

Στη συντακτική επιτροπή της «Επιθεώρησης Τέχνης». Η μετάφραση του διηγήματος «Η σιωπή», του Ντανιήλ Γκράνιν (ψευδ. του Ντανιήλ Αλεξάντροβιτς Γκέρμαν), στο τεύχος 50-51/1959, προκάλεσε τον παραγκωνισμό του από τη συντακτική στη «συμβουλευτική» επιτροπή του περιοδικού. Εργάστηκε σε περιοδικά ποικίλης ύλης (Ντομινό, Πάνθεον, Ρομάντσο).

Στη χούντα, παντρεμένος και με δύο παιδιά, εξορίστηκε στη Γυάρο, τη Λέρο και τον Ωρωπό (1967-1971). Μετά τη δικτατορία εργάστηκε στο περιοδικό Η Γυναίκα και στο εξωτερικό δελτίο της Ελευθεροτυπίας. Παράλληλα με την ποίηση, ασχολήθηκε και με τη μετάφραση.

Τον Αύγουστο του 2006 οργανώθηκε στη γενέτειρά του ημερίδα για την λογοτεχνική, κοινωνική και πολιτική συμβολή του. Παντρεμένος με τη Στέλλα Πασβάνη, απέκτησαν δύο παιδιά. Υπήρξε μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων.

Εργογραφία

Ποίηση:
- Εγγραφές και προσωπεία, Τυπογραφείο Κουλουφάκου, Αθήνα 1962,
- Βιογραφίες, Αθήνα: Διογένης 1972.
- Τοπία του χρόνου, εκδ. Ανθολογία, Αθήνα 1978
- Η πληγή και το αλάτι, Θεμέλιο, Αθήνα 1985
- Διαδρομές, Εκδόσεις Γαβριηλίδη, 2010.

Μεταφράσεις
- P. Togliatti, Με δημοκρατία και ειρήνη στον σοσιαλισμό, Αθήνα: εκδόσεις Παπακώστα, 1964.
- Ντίνο Μπουτσάτι, Η έρημος των Ταρτάρων, Διογένης 1971
- Ζακ Λορύ, Οδηγός δίσκων κλασικής μουσικής, Λέσχη του Δίσκου 1972
- Παγκόσμια Ανθολογία Παραμυθιού (τόμοι 5), Παιδική Βιβλιοθήκη, Αθήνα

Αντί για Επίλογο
Μια κοίτη απορροφάει τις φλέβες μας
ώς τις πιο σίγουρες ρίζες των ονείρων
και των πραγμάτων.

Πολλά πρέπει να γίνουν ακόμα.
Είμαστε αγωνιστές
κάποτε απλοϊκοί σαν παιδιά
πάντα αδιάλλαχτοι, σαν έφηβοι.
«Επιθεώρηση Τέχνης», τ. 42, Ιούνης 1958, 390

Του γιου μου
Κοιμάται, μικρή ανύποπτη ρίζα
ενός δέντρου.

Τι έχω να σπείρω μέσα στον ύπνο μου;
Ένα κλειστό αγκυροβολημένο παράθυρο
κρατάει την καλημέρα των ανθρώπων
που κοιτάζονται ύποπτα
μέσα στους μεγάλους σχιζοφρενικούς
δρόμους
με τις επιγραφές
και τα ληθαργικά οράματα.

Είναι ένα πικρό ξεχειλισμένο ποτήρι.
Τι έχω να σπείρω μέσα στον ύπνο σου;
«Επιθεώρηση Τέχνης», τ. 111-112, Μάρτης-Απρίλης 1964, 286)
1 Η πληγή και το αλάτι, σ. 104.
2 Εγγραφές και προσωπεία, σ. 30.
3 Εγγραφές και προσωπεία, σ. 39.