Ένα σαββατιάτικο βράδυ ο χρόνος επέστρεψε στην Κάλυμνο του 1964

Rodiaki NewsRoom

Πραγματοποιήθηκε από το Αναγνωστήριο Καλύμνου «ΑΙ ΜΟΥΣΑΙ», το Σάββατο 8 Ιουνίου 2019 και ώρα 8:00 μ.μ., στο ισόγειο του Πνευματικού Κέντρου, η προγραμματισμένη εκδήλωσή του, κατά την οποία προβλήθηκε φιλμ με πρωτογενές λαογραφικό υλικό, διάρκειας 40 λεπτών, που γράφτηκε στην Κάλυμνο το 1964, με ευθύνη του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών.

Προσκεκλημένοι του Αναγνωστηρίου ήταν οι κ.κ.: Ευάγγελος Καραμανές, Διευθυντής Ερευνών, Διευθύνων το Κέντρο Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, Παναγιώτης Καμηλάκης, Εντεταλμένος Ερευνητής (τ.) του ίδιου Κέντρου και Ανθούλα Μπάκολη, συνεργάτιδα και των δύο.

Μετά το καλωσόρισμα και τη συνήθη εισαγωγή επί του θέματος από τον πρόεδρο του Αναγνωστηρίου κ. Παναγιώτη Γιαμαίο και το χαιρετισμό εκ μέρους του Δημάρχου Καλύμνου κ. Γιάννη Γαλουζή από τον πρόεδρο της ΑΝΕΚ κ. Γιάννη Διαμαντή, στο βήμα ανέβηκε ο κ. Παναγιώτης Καμηλάκης, ο οποίος αναφέρθηκε σε Συλλογές λαογραφικού υλικού από την Κάλυμνο, που βρίσκονται στο Αρχείο του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών.

Ακολούθησε προβολή βίντεο, διάρκειας 15 λεπτών, από πρόσφατη εκπομπή της κρατικής τηλεόρασης, στην οποία μιλούσε ο Γεώργιος Αικατερινίδης, αυτός που μαζί με τον Γεώργιο Σπυριδάκη αποτελούσαν την κινηματογραφική αποστολή του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών στην Κάλυμνο το 1964. Ο κ. Αικατερινίδης εξήγησε με γλαφυρότητα τις δυσκολίες, τους τρόπους και τα μέσα κινηματογράφησης εκείνη την εποχή. Αξίζει να σημειώσουμε ότι τα φιλμ εκείνη τη δεκαετία ήταν τρίλεπτα και είχαν μήκος τριάντα μέτρων. Το φιλμ στα τρία λεπτά λήψης έβγαινε και έμπαινε καινούριο.

Τα βράδια οι λήψεις γίνονταν με τη βοήθεια του «λουξ» και μεγάλου ταψιού για την απαραίτητη εστίαση του φωτός στα δρώμενα. Στη συνέχεια προβλήθηκε το σαραντάλεπτο πρωτογενές υλικό, το οποίο, όπως είπαμε, γυρίστηκε στην Κάλυμνο, στο πλαίσιο των επιτόπιων ερευνών του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών. Ο κ. Καραμανές, παράλληλα, εξηγούσε κατά την προβολή, τα προβαλλόμενα, γιατί το φιλμ δε συνοδεύεται από ήχο.

Ήταν, πράγματι, ένα ενδιαφέρον φιλμ – συρραφή ουσιαστικά τρίλεπτων ενοτήτων- χωρίς τεχνικές παρεμβάσεις και επεξεργασία, εξ ου και ο όρος «πρωτογενές υλικό».
Επιθυμία του Κέντρου και των επιστημόνων του σήμερα είναι η τεκμηρίωση αυτού του υλικού και στη συνέχεια η ταυτόχρονη πλαισίωση της εικόνας με ήχο, δηλαδή από επιλεγμένο αφηγητή αλλά και παραδοσιακή μουσική του νησιού.

Αξίζει να σημειωθεί ότι σ’ αυτό το φιλμ το κοινό είδε το λιμάνι της Καλύμνου όπως ήταν το 1964, με τον στενό λιμενοβραχίονα και τον φάρο στην κορυφή, την ετοιμασία των σφουγγαράδικων για την αναχώρηση (Απρίλιος του 1964), τον Αγιασμό, το Δείπνο της Αγάπης στο θερινό του Μπιλλήρη, το ποκίνημα, εικόνες από αποθήκες σφουγγαριών, κλα(δ)οφόρες, έθιμα του Χωριού, όπως τα «κανίσσα», δηλαδή το «ξύσμα», παλιό γαμήλιο έθιμο, το ψήσιμο στον παραδοσιακό σπιτικό φούρνο του «μου(ου)ριού», κοπέλες με λαγήνες στον ώμο στη βρύση για νερό, τοπικούς χορούς κ.λπ.

Ο διευθυντής του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας, ο κ. Καραμανές, ζήτησε τη βοήθεια του Αναγνωστηρίου και των ανθρώπων που συμμετείχαν σ’ εκείνες τις λήψεις και είναι σήμερα πάνω από εβδομήντα χρόνων- και ήταν παρόντες στην εκδήλωση- για την τεκμηρίωση αυτού του υλικού για την περαιτέρω επεξεργασία του.

Η εκδήλωση έκλεισε με ερωτήσεις και τοποθετήσεις και, φυσικά, με την προσφορά δώρων στους προσκεκλημένους Ερευνητές.

Ήταν μια εκδήλωση που συγκίνησε τους παρισταμένους και τους αποζημίωσε πλήρως για τη δίωρη υπομονή τους.