Ο δάσκαλος Κανέλλος Αρ. Ηρακλείδης και η επί 16ετία προσφορά του στη Λίνδο

Rodiaki NewsRoom

O αλησμόνητος εκπαιδευτικός

Γράφει ο Κυριάκος Ι. Φίνας

“Το οποιοδήποτε επάγγελμα, όταν ασκείται με επίγνωση, φορτώνει στους ώμους του ανθρώπου ευθύνες, άλλοτε μεγαλύτερες και άλλοτε μικρότερες. Ανεύθυνο δεν είναι κανένα... Κανένα, όμως, δεν είναι φορτωμένο με βαριές, βαρύτατες ευθύνες, όσο το παιδευτικό, το έργο του δασκάλου...”.
Ε.Π. Παπανούτσος

Συμπληρώνονται δεκαέξι χρόνια από τότε, που άφησε τα εγκώσμια ένας παλαίμαχος εκπαιδευτικός, ο Κανέλλος Αρ. Ηρακλείδης.

Κανέλλος Ηρακλείδης: Ο δάσκαλος, που με τη σοφία, το ζήλο και την καλοσύνη του γαλούχισε πολλές εκατοντάδες νέους Δωδεκανήσιους στα νάματα της Ελληνικής Παιδείας, εγκατέλειπε την πρόσχαρη ζωή. Προικισμένος από τη Θεία Πρόνοια με τη σφραγίδα της δωρεάς και με εργατικότητα ασυνήθη, δικαίωσε το περάσμά του από τον πρόσκαιρο τούτο κόσμο.

Όπου κι αν υπηρέτησε στα 40, περίπου, χρόνια της εκπαιδευτικής σταδιοδρομίας, άφησε τα ευεργετικά του ίχνη. Χωρίς κομπασμούς, αλλά με ταπεινοφροσύνη και αξιοπρέπεια πρόσφερε τις υπηρεσίες του, εκτός από τα διδακτικά σχολικά πλαίσια και στην κοινωνική κονίστρα γενικότερα.

Γόνος μιας εκ των καλύτερων οικογενειών της νήσου Χάλκη, τίμησε την καταγωγή του και φάνηκε αντάξιος των προσδοκιών των γονιών του και γενικότερα της οικογένειάς του.

Με την αποφοίτησή του από το Βενετόκλειο Γυμνάσιο, έφηβος, με “τα κοντά παντελονάκια” καθώς τακτικά μού έλεγε, υπηρέτησε ως εκπαιδευτικός αρχικά για λίγο χρονικό διάστημα στη γενέτειρά του, ακολούθως στ’ Απόλλωνα και ύστερα για 16 ολόκληρα χρόνια στη Λίνδο. Και από το 1947 μέχρι τη συνταξιοδότησή του σε δημοτικά σχολεία της πόλης Ρόδου. Παντού ακούραστος και αποδοτικός δάσκαλος.

Τα περισσότερα χρόνια της σταδιοδρομίας του τα πέρασε κάτω από το απάνθρωπο και πιεστικό καθεστώς της ιταλικής-φασιστικής τυραννίας. Ειδικότερα στη Λίνδο, από το 1932 μέχρι το 1947, πρόσφερε πολυποίκιλες και καθοριστικές υπηρεσίες στη μαθητιούσα νεολαία της εκεί κωμόπολης.

Έτσι, παρά τη φασιστική εκπαιδευτική του περιβόητου Ντε Βέκκι που αντιμετώπισε η Δωδεκάνησος στον τομέα της Παιδείας το 1937 και η Ελληνική Γλώσσα εξοστρακίστηκε από τα Σχολεία, ο Κανέλλος Ηρακλείδης, έβρισκε τον τρόπο, που αυτός ήξερε, να μιλά στα αγνά παιδιά και να τούς μεταδίδει τα της Ελληνικής Παιδείας.

Και όταν με τη Φαναριώτικη Πολιτική της Εκκλησίας της Επαρχίας Ρόδου άρχισαν να λειτουργούν από το 1938, μια φορά την εβδομάδα, κάθε Κυριακή μέσα στις Εκκλησίες τα Κατηχητικά, αυτός μαζί με τον μακαριστό Αρχιμανδρίτη Θεοδόσιο Αναστασιάδη -Τσούκο, υπό το πρόσχημα των Θρησκευτικών, μάθαιναν τα νεαρά βλαστάρια της Λίνδου “γράμματα σπουδάγματα του Θεού τα πράγματα”.

Και όταν ήλθε η Απελευθέρωση, τον Μάιο του 1945, βρήκε τη Δημοτική Εκπαίδευση της Λίνδου χωρίς κανένα εκπαιδευτικό κενό. Για να επαναληφθεί, χωρίς υπερβολή, και επί του προκειμένου, τα όσα παραστατικά ανέφερε τον Οκτώβριο του 1931 ο Γεώργιος Παπανδρέου, ως Υπουργός Παιδείας, ενώπιον του Ανώτατου Εκπαιδευτικού Συμβουλίου: “...

Η πίστη των διδασκάλων δεν επιτρέπεται να είναι μόνον παθητική. Οφείλει να είναι θετική, παλλομένη, δημιουργική. Από το περίσσευμα της καρδιάς των να μεταγγίζουν εις τας ψυχάς των μαθητών. Διότι οι διδάσκαλοι δεν είναι, όπως οι άλλοι Κρατικοί Λειτουργοί, δημιουργοί άψυχων τεχνικών έργων. Είναι πλάσται πνευμάτων και ψυχών ανθρώπων”.

***

Ο Κανέλλος Ηρακλείδης, “Ο Κανέλλος”, όπως συνηθίζεται να αποκαλείται στη Λίνδο, εκτός από τις υπηρεσίες του στο εκεί Δημοτικό Σχολείο, ήταν ταυτόχρονα και γραμματέας στην Κοινότητα, βοηθούσε, δε, και την Εκκλησιαστική Επιτροπή στη διεκπεραίωση της γραφικής διαχειριστικής εργασίας. Για ορισμένο χρονικό διάστημα, πάνω από χρόνο, χρημάτισε και Πρόεδρος της Κοινότητας, με την ασθένεια και το θάνατο του Δημάρχου, (Podestà), Δημήτρη Χατζηδημητρίου.

Και με την τριπλή αυτή ιδιότητα, χάρη στη θεληματικότητα που τον διέκρινε, φάνηκε χρήσιμος και στο σύνολο στην Κοινότητα, αλλά και στον κάθε Λινδιακό χωριστά. Δεξί χέρι κάθε Κοινοτάρχη, πρόσχαρος και εξυπηρετικός δεν υπολόγιζε χρόνο και κόπους, προκειμένου να εξυπηρετήσει. Όλοι προστρέχανε στη σοφία, την πείρα του. Δεκαέξι χρόνια στα κοινά του χωριού δεν δημιούργησε καμία παρεξήγηση, ούτε εχθρότητα.

Τους επιμελείς, δε, μαθητές, παρότρυνε να συνεχίσουν τις σπουδές τους και πολλοί σημερινοί επιστήμονες είναι πνευματικά του αναστήματα.

Έτσι, σε μια δύσκολη εποχή για τη Λίνδο και τη Ρόδο γενικότερα, πρόσφερε πολύτιμες, κατά κοινή ομολογία, και αναγνώριση, υπηρεσίες, τις οποίες ο ιστορικός που θα καταπιαστεί με το θέμα δεν είναι δυνατόν να αγνοήσει.

***

Λόγω της γλωσσομάθειάς του, μιλούσε και έγραφε την ιταλική γλώσσα, όταν το 1937 ο φασίστας διοικητής Ντε Βέκκι μετέτρεψε τα ελληνικά σχολεία σε ιταλικά. Τότε, ο Κανέλλος Ηρακλείδης, με συμβουλή και επιμονή του Έλληνα Προξένου Ρόδου παρέμεινε να διδάσκει στο Δημοτικό Σχολείο της Λίνδου, γιατί, όπως συμβούλευε και παρότρυνε ο εκπρόσωπος του Ελληνικού Υπουργείου των Εξωτερικών στη Δωδεκάνησο, δεν υπήρχε άλλος που να επιβοηθεί την παραμονή στη Δωδεκάνησο των εκπαιδευτικών στελεχών: “Να παραμείνεις, γιατί οι Ιταλοί θα σε αναπληρώσουν με Ιταλό δάσκαλο, φανατικό ανθέλληνα”.

Ωστόσο, οι Ιταλοί τον παρακολουθούσαν, όπως προκύπτει και από τον ατομικό υπηρεσιακό του φάκελο. Έτσι, παρέμεινε μεν, αλλά κάθε του κίνηση και ενέργεια καταγραφόταν.

Ο φάκελος αυτός διασώθηκε και έφερε την υπογραφή του Διευθυντή της Σχολικής Περιφέρειας Λίνδου Γ. Κοζολίνο και με την Απελευθέρωση βρέθηκε στο Αρχείο του Δημοτικού Σχολείου Λίνδου και παραδόθηκε στον Κανέλλο Ηρακλείδη.
***

Αγάπησε τη Λίνδο και αγαπήθηκε από τους κατοίκους της. Την ένιωθε, με όλη τη σημασία της λέξης, δεύτερη Πατρίδα του και νυμφέφθηκε τη συγχωριανή μας Φαίδρα Μελένου και ήταν υπόδειγμα καλού οικογενειάρχη. Και φεύγοντας για το μακρiνό ταξίδι, το στερνό, άφησε ως συνέχεια το γιο του Αριστείδη, Πολιτικό μηχανικό.

Ο τότε Μητροπολίτης Ρόδου Απόστολος Τρύφωνος, αναφερόμενος στο χαρακτήρα του φασίστα διοικητή Ντε Βέκκι παρατηρεί στα απομνημονεύματά του: “...ο υπό την ιδιότητα του Διοικητού ελθών δεν ήτο, ει μη λύκος αιμοβόρος, όστις ήρχετο να κατασπαράξει τους πάντας και να μην αφήσει λίθον επί λίθου...”.

Ως εκ τούτου, αβίαστα βγαίνει το συμπέρασμα, χωρίς θέση υπερβολής ότι είναι γεγονός και πρέπει να διατυπωθεί απερίφραστα: εάν δεν λειτουργούσαν τα Κατηχητικά στην Εκκλησία στην Επαρχία Ρόδου την περίοδο 1928-1943, όσοι γεννήθηκαν τα χρόνια 1929-1933, η Απελευθέρωση θα τους εύρισκε αγράμματους και στα στοιχειώδη Γράμματα και στη γραφή.

Χωρίς να υποβιβάζεται και η συμβολή της μετέπειτα, επίσης, κατοχικής περιόδου, 1943-1945, τα δύσκολα χρόνια για την Εκπαίδευση στη Ρόδο, ήταν την περίοδο 1937-1943. Να σημειωθεί ότι την περίοδο εκείνη (1943), από τον Ιούνιο του 1941 στρατιωτικός διοικητής Δωδεκανήσου ανέλαβε ο Ινίγκο Καμπιόνι.

Οριστικά πλέον τα Ελληνικά Σχολεία στη Δωδεκάνησο άρχισαν να λειτουργούν ομαλότατα, με την εγκατάσταση στις 31 Μαρτίου 1947 της Ελληνικής Στρατιωτικής Διοίκησης υπό τον Αντιναύαρχο Περικλή Ιωαννίδη. Και στις 7 Μαρτίου 1948, με την παρουσία του Επίσημου Ελληνικού Κράτους, ήτοι του Ανωτάτου Άρχοντα, των Μελών της Κυβέρνησης και της Στρατιωτικής Ηγεσίας επισφραγίστηκε σε επίσημη τελετή η
Ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου με την Ελλάδα.

***

Κατά τη θητεία μας, ως αιρετού Προέδρου της Κοινότητας Λίνδου, 1995-1998, από τις πρώτες μας ενέργειες ήταν να τιμήσουμε σε ειδική εκδήλωση και συντελέσαντες δασκάλους του Δημοτικού Σχολείου Λίνδου, κατά τα δύσκολα χρόνια της ιταλικής κατοχής. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στις 7.3.1995 επέτειο της επίσης Ενσωμάτωσης της Δωδεκανήσου με τη Μητέρα Πατρίδα. Επίσης, με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου το όνομα του καθενός δόθηκε σε ορισμένο δρόμο της Κοινότητας.

Παρόλο, που εμείς οι Χριστιανοί Ορθόδοξοι πιστεύουμε, ότι θάνατος δεν υπάρχει, αλλά μετάστασις από την παρούσα στην πραγματική ζωή, εντούτοις ο θάνατός του ήταν πικρός και για τους οικείους του, αλλά και για όσους τον γνώρισαν και τον αγάπησαν ειλικρινά... Αιωνία του η μνήμη...