Επενδύσεις, χρηματοδότηση και στο βάθος ανάπτυξη;

Φίλιππος Ζάχαρης

Επενδυτικός σχεδιασμός στην Ευρώπη. Παρά την μεγάλη φτώχεια, παρά το γεγονός ότι σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και ειδικά στον ευρωπαϊκό Νότο, τα οικονομικά δεδομένα δεν είναι και τόσο ευοίωνα, εντούτοις οι χρηματοδοτήσεις αυξάνονται με στόχο την επενδυτική ανάκαμψη.

Σύμφωνα με στοιχεία του Ιουνίου 2019, οι συμφωνίες που εγκρίθηκαν στο πλαίσιο του Σχεδίου Γιούνκερ ανέρχονται σε χρηματοδότηση ύψους 75 δισεκ. ευρώ και στα 28 κράτη - μέλη. Περίπου 952.000 νεοσύστατες επιχειρήσεις και μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) αναμένεται να επωφεληθούν από τη βελτιωμένη πρόσβαση στη χρηματοδότηση.

Επί του παρόντος, οι πέντε πρώτες χώρες με σειρά κατάταξης των επενδύσεων σε σχέση με το ΑΕΠ τους είναι η Ελλάδα, η Εσθονία, η Βουλγαρία, η Πορτογαλία και η Λετονία.

Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων - ΕΤΕπ έχει εγκρίνει χρηματοδότηση ύψους 55,2 δισ. ευρώ για έργα υποδομής και καινοτομίας, τα οποία θα οδηγήσουν σε πρόσθετες επενδύσεις ύψους 252,5 δισ. ευρώ, ενώ το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (ΕΤΕ), το οποίο αποτελεί μέρος του Ομίλου ΕΤΕπ, έχει εγκρίνει συμφωνίες ύψους 19,8 δισ. ευρώ με ενδιάμεσες τράπεζες και ταμεία για τη χρηματοδότηση ΜμΕ, οι οποίες αναμένεται να δημιουργήσουν πρόσθετες επενδύσεις ύψους 155,9 δισ. ευρώ.

Πέρα από αυτό και σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία της Κομισιόν, περίπου τα δύο τρίτα της οικονομικής ανάπτυξης της Ευρώπης κατά τις τελευταίες δεκαετίες είχαν ως κινητήρια δύναμη την καινοτομία. Κάθε ευρώ που επενδύεται από το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας «Ορίζων Ευρώπη» μπορεί δυνητικά να αποφέρει απόδοση έως και 11 ευρώ του ΑΕΠ σε περίοδο 25 ετών.

Οι επενδύσεις στην έρευνα και την καινοτομία αναμένεται να δημιουργήσουν έως και 100.000 νέες θέσεις εργασίας σε δραστηριότητες έρευνας και καινοτομίας μεταξύ του 2021 και του 2027.

Επενδύσεις λοιπόν σε όλους τους τομείς, χρηματοδότηση σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, επενδύσεις στην έρευνα και την καινοτομία. Ποιοι θα είναι το τελικό αποτέλεσμα. Θα αποροφηθούν τα χρήματα συνολικά;

Ορισμένα κράτη μέλη πάντως, σύμφωνα πάντα με τις διαπιστώσεις της Κομισιόν, εξακολουθούν να εμφανίζουν πρωτοφανή υψηλά επίπεδα ιδιωτικού και δημόσιου χρέους, γεγονός που μειώνει το περιθώριο ελιγμών για την αντιμετώπιση των αρνητικών κλυδωνισμών.
Άλλα κράτη - μέλη βλέπουν ενδείξεις πιθανής υπερθέρμανσης, οι οποίες συνδέονται με τη δυναμική αύξηση των τιμών των κατοικιών και το αυξανόμενο κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος. Όλα τα κράτη - μέλη χρειάζονται περαιτέρω μέτρα για την αύξηση της παραγωγικότητας, την τόνωση των επενδύσεων και την προώθηση της δυνητικής ανάπτυξης.

Τον Φεβρουάριο η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι 13 κράτη - μέλη αντιμετωπίζουν ανισορροπίες (Βουλγαρία, Κροατία, Γαλλία, Γερμανία, Ιρλανδία, Πορτογαλία, Ισπανία, Κάτω Χώρες, Ρουμανία και Σουηδία) και ότι τρία εξ αυτών αντιμετωπίζουν υπερβολικές ανισορροπίες (Κύπρος, Ελλάδα και Ιταλία). Όπως και κατά τα προηγούμενα έτη, οι εν λόγω ανισορροπίες απαιτούν συνεχή ειδική παρακολούθηση στο πλαίσιο της διαδικασίας μακροοικονομικών ανισορροπιών (ΔΜΑ).

Όπως βλέπουμε παρά τα χρήματα που δαπανώνται και τις επενδύσεις που σχεδιάζονται, οι οικονομικές ανισορροπίες είναι σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες ορατές. Θα χρειαστεί να δοθούν περαιτέρω κίνητρα για την αναπτυξιακή διαδικασία αλλά πάνω απ΄όλα για την επενδυτική δυνατότητα.

Τα στοιχεία πάντως της Κομισιόν για την ανεργία είναι ενθαρρυντικά: Σύμφωνα με την εαρινή πρόβλεψη 2019 , η ανεργία στην ΕΕ - 6,4 % στα τέλη Μαρτίου 2019 -, αν και εξακολουθεί να είναι υπερβολικά υψηλή σε ορισμένα κράτη μέλη, έχει μειωθεί στο χαμηλότερο ποσοστό που έχει καταγραφεί από την έναρξη της μηνιαίας σειράς δεδομένων τον Ιανουάριο του 2000. Η ανεργία στη ζώνη του ευρώ βρίσκεται σήμερα στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2008.

Κατά την επόμενη διετία, ο ρυθμός αύξησης της απασχόλησης αναμένεται να επιβραδυνθεί, καθώς θα γίνονται αισθητές οι επιπτώσεις της επιβραδυνόμενης ανάπτυξης και τα προσωρινά δημοσιονομικά μέτρα που λαμβάνονται σε ορισμένα κράτη μέλη θα εξασθενούν.

Το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να συνεχίσει να μειώνεται στην ΕΕ το 2019 και να φθάσει το 6,2 % το 2020. Το ποσοστό ανεργίας στη ζώνη του ευρώ προβλέπεται να μειωθεί σε 7,7 % το 2019 και σε 7,3 % το 2020, ποσοστό χαμηλότερο από ό, τι πριν από την έναρξη της κρίσης το 2007.

Επαρκούν όμως όλα αυτά για να θεωρήσει κανείς πως υπάρχει ανάπτυξη; Δεν είναι επιβραδυμένα τα θετικά ποσοστά στην ανεργία και την απασχόληση; Την στιγμή μάλιστα που πλέον υπάρχουν νέες «ευέλικτες» μορφές απασχόλησης;

Χρηματοδοτήσεις μπορεί να υπάρχουν, το ίδιο όπως και επενδύσεις. Οι οικονομικές ανισορροπίες όμως πολλών χωρών θα συνεχίζουν να αποτελούν σημαντικό πρόβλημα. Απομένει να δούμε αν τα στοιχεία της Κομισιόν θα αλλάξουν και κατά πόσο. Αν οι αναπτυξιακοί δείκτες θα έχουν ανοδική πορεία, με δεδομένο ότι η Ευρώπη στο σύνολό της δεν ευημερεί.