Καταπολέμηση δασικών πυρκαγιών στην Ευρώπη

Φίλιππος Ζάχαρης

Βρισκόμαστε περίπου στο μέσον του καλοκαιριού και ο κίνδυνος δασικών πυρκαγιών στην χώρα μας αυξάνεται σημαντικά, με την βοήθεια βέβαια της ζέστης και των ακραίων καιρικών φαινομένων. Η κλιματική αλλαγή έχει προκαλέσει ραγδαία αλλαγή της θερμοκρασίας σε όλοκληρη την ΕΕ.

Αποτέλεσμα αυτού, τη θερινή περίοδο να εκδηλώνονται σε πολλές χώρες της ΕΕ καταστροφικές πυρκαγιές με πολλά ανθρώπινα θύματα. Το ζήσαμε αυτό στη χώρα μας πέρυσι με τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι. Η Ε.Ε λαμβάνει μέτρα για την παροχή βοήθειας στις χώρες που πλήττονται από καταστροφικές πυρκαγιές.

Όταν λοιπόν οι εθνικές ικανότητες αντιμετώπισης δασικών πυρκαγιών δεν αρκούν, οι ευρωπαϊκές χώρες επιδεικνύουν αλληλεγγύη αποστέλλοντας βοήθεια υπό μορφή πυροσβεστικών αεροσκαφών, ελικοπτέρων, πυροσβεστικού εξοπλισμού και προσωπικού. Υπάρχει ένας δομημένος τρόπος για να γίνεται αυτό σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Το Κέντρο Συντονισμού Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών (ΚΣΑΕΑ) αποτελεί τον κόμβο αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Μόλις ο μηχανισμός πολιτικής προστασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενεργοποιηθεί από πληγείσα χώρα, το ΚΣΑΕΑ συντονίζει τη συνδρομή σε ευρωπαϊκό επίπεδο και διασφαλίζει την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα της παρεχόμενης βοήθειας.

Ενεργοποίηση μηχανισμού το 2017 και 2018

Το 2017, ο μηχανισμός ενεργοποιήθηκε 18 φορές για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης που αφορούσαν δασικές πυρκαγιές στην Ευρώπη. Η Πορτογαλία, η Ιταλία, το Μαυροβούνιο, η Γαλλία και η Αλβανία έλαβαν συνδρομή μέσω του μηχανισμού για την αντιμετώπιση δασικών πυρκαγιών.

Ο μηχανισμός πολιτικής προστασίας της ΕΕ ενεργοποιήθηκε επίσης κατόπιν αιτήματος της κυβέρνησης της Χιλής. Έτσι, η ΕΕ μπόρεσε να βοηθήσει τη Χιλή να καταπολεμήσει τις χειρότερες δασικές πυρκαγιές στην ιστορία της με τη στήριξη της Πορτογαλίας, της Ισπανίας και της Γαλλίας, καθώς και εννεαμελούς ομάδας εμπειρογνωμόνων πολιτικής προστασίας της ΕΕ.

Το 2018 ο μηχανισμός ενεργοποιήθηκε 5 φορές για δασικές πυρκαγιές στην Ευρώπη — 2 φορές για τη Σουηδία και από μία φορά για την Πορτογαλία, την Ελλάδα και τη Λετονία. Συνολικά, στην ανταπόκριση της ΕΕ συμμετείχαν 15 αεροσκάφη, 6 ελικόπτερα, πάνω από 400 πυροσβέστες και πληρώματα, και 69 οχήματα.

Η δορυφορική υπηρεσία χαρτογράφησης της υπηρεσίας διαχείρισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης Copernicus της ΕΕ ενεργοποιήθηκε επανειλημμένα για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης που αφορούσαν δασικές πυρκαγιές.

Μόνο το 2018, 139 δορυφορικοί χάρτες βοήθησαν τις αρχές της ΕΕ και των κρατών μελών να εντοπίσουν και να αξιολογήσουν τις περιοχές που επλήγησαν περισσότερο, να εκτιμήσουν τη γεωγραφική έκταση των πυρκαγιών και να αξιολογήσουν τη σοβαρότητα και την έκταση των ζημιών.

Προπαρασκευαστικά μέτρα και μέτρα παρακολούθησης για την περίοδο δασικών πυρκαγιών του 2019
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενισχύει τις ικανότητες παρακολούθησης και συντονισμού της για να προετοιμαστεί για την περίοδο δασικών πυρκαγιών.

• Το Κέντρο Συντονισμού Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών (ΚΣΑΕΑ) της ΕΕ με επιχειρησιακή ικανότητα 24 ώρες το εικοσιτετράωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα, θα ενισχυθεί, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, με ομάδα υποστήριξης για τις δασικές πυρκαγιές, η οποία θα αποτελείται από εμπειρογνώμονες από τα κράτη μέλη.

• Εθνικές και ευρωπαϊκές υπηρεσίες και μέσα παρακολούθησης, όπως το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφόρησης για τις Δασικές Πυρκαγιές (EFFIS), το οποίο παρέχει επισκόπηση των δεδομένων που συγκεντρώνουν οι ευρωπαϊκές χώρες μέσω των εθνικών τους προγραμμάτων για τις δασικές πυρκαγιές.

• Τακτικές συνεδριάσεις με όλα τα συμμετέχοντα κράτη στον μηχανισμό πολιτικής προστασίας της ΕΕ πριν από την έναρξη της περιόδου δασικών πυρκαγιών, προκειμένου να ανταλλάξουν πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση ετοιμότητάς τους.

• Το δορυφορικό σύστημα Copernicus της ΕΕ θα χρησιμοποιηθεί για τη χαρτογράφηση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης που αφορούν δασικές πυρκαγιές.

Τους προηγούμενους μήνες πραγματοποιήθηκαν αρκετές επιτόπιες ασκήσεις για την αντιμετώπιση δασικών πυρκαγιών.

Μεταξύ αυτών πραγματοποιήθηκαν επιτόπιες ασκήσεις MODEX για την πολιτική προστασία σε δασικές πυρκαγιές, με την παρουσία εμπειρογνωμόνων και ομάδων διάσωσης από διάφορες χώρες της ΕΕ, καθώς και ασκήσεις επί χάρτου.

Επιπλέον, τακτικές συνεδριάσεις με όλα τα συμμετέχοντα κράτη στον μηχανισμό πολιτικής προστασίας της ΕΕ πριν και κατά τη διάρκεια της περιόδου δασικών πυρκαγιών. Με αυτόν τον τρόπο διευκολύνεται η ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με την κατάσταση ετοιμότητας και τους κινδύνους πυρκαγιάς.

Επίσης, εμπειρογνώμονες από τα κράτη που συμμετέχουν στον μηχανισμό πολιτικής προστασίας της ΕΕ αποσπώνται στο ΚΣΑΕΑ κάθε καλοκαίρι.