Ο Σέρβος που καθαρίζει με τα χέρια του την Παλιά Πόλη της Ρόδου!

Pοδούλα Λουλουδάκη

Στον πάγκο του πουλάει μικροπράγματα, να βγάζει λεφτά για να φωτογραφίζει το νησί και τη φύση

Ο Σέρβος στην Παλιά Πόλη, που πουλάει στους τουρίστες και στα παιδιά τις λαλίτσες, τα μικροσκοπικά πουλάκια που κελαηδάνε, μόλις δει ασχήμια στην οδό Ιπποτών και την πλατεία Μουσείου τρέχει και την εξαφανίζει. Κι είναι ένας γίγαντας που έχει καρδιά μικρού παιδιού που το μόνο που θέλει είναι να ταξιδεύει και να φωτογραφίζει!

Ο Ris Rad, που τις υπέροχες φωτογραφίες του από την άγνωστη Ρόδο, τις υπογράφει ως Rista – δεν ξέρω τ’ όνομά του ακριβώς στα σέρβικα, κι ούτε έχει τόσο μεγάλη σημασία άλλωστε- μιλάει καλά τα ελληνικά, αλλά με τα σχεδόν 25 χρόνια που βρίσκεται εδώ θα έπρεπε να τα μιλάει καλύτερα όπως παρατηρεί ο ίδιος. Είναι που δεν έχει μεγάλη συναναστροφή, γιατί τρέχει στη φύση, να τη μυρίσει, να τη φωτογραφίσει, να τη δει να ξυπνά το πρωί.

«Δεν ξέρετε σε τι τόπο ζείτε», μου λέει κι είναι βαριά αυτή η κουβέντα γιατί είναι αληθινή και το διαπιστώνω ακόμα μια φορά τώρα που βλέπω τοπία πανέμορφα από τις αμέτρητες φωτογραφίες του ανθρώπου αυτού που εδώ στη Ρόδο του έκλεψαν δυο φορές τις φωτογραφικές του μηχανές και κατάφερε μαζεύοντας σιγά- σιγά χρήματα από τις λαλίτσες και τις δύο φορές να τις ξαναγοράσει. Οι λαλίτσες, είναι το μέσον για την ευτυχία του!

Τι πουλάτε στην Παλιά Πόλη;
Τη λαλίτσα, ένα βαζάκι που όταν του βάλεις μέσα νερό και φυσήξεις, κάνει τον ήχο του πουλιού.

Κι από πάνω βάζετε λουλουδάκια φρέσκα που μοσχομυρίζουν, πού τα βρίσκετε αυτά;
Παντού. Εδώ από κάτω, λίγο πιο πέρα. Η λαλίτσα, είναι ένα από τα παλαιότερα παιχνίδια, οι άνθρωποι έκαναν αυτή την πρακτική για να τους πλησιάζουν τα πουλιά. Τη συναντούσες από τους αρχαίους Έλληνες, την έχουμε και στη Σερβία.

Είστε χρόνια στη Ρόδο, από πότε είστε;
Ού… χρόνια. Το 1995 ήρθα πρώτη φορά και ζω μόνιμα από το 1998.

Θα έχετε δει από τότε πολλές αλλαγές να γίνονται και καλές και κακές. Τι έχετε δει;
‘Ω… προσέχω τι γίνεται. Είδα πολλά και καλά και κακά. Αυτό είναι η ζωή, έτσι είναι. Από τα χειρότερα που βλέπω είναι τα περιττώματα των σκύλων, στην οδό Ιπποτών και στην πλατεία Μουσείου. Και όταν μπαίνουν με τ’ αυτοκίνητο για την Εθνική Τράπεζα το χειμώνα, ενώ εγώ περιμένω να έρθουν τα κρουαζιερόπλοια. Τους βλέπω, αν μπορούσαν θα μπαίνανε με το αυτοκίνητο μέσα στην Τράπεζα. Και το τρίτο όταν βγαίνουν τα βότσαλα και δημιουργείται λακκούβα και τουρίστες, κυρίως ηλικιωμένοι, πέφτουν κάτω.

Μου έχουν πει ότι τρέχετε και μαζεύετε ό,τι ασχήμια βλέπετε κάτω, κι εσείς δεν είστε καν από εδώ!
Δεν μπορώ να τα βλέπω γύρω μου. Εγώ ζω εδώ, μένω εδώ και νιώθω χάλια. Στα μάτια των άλλων, κι εγώ είμαι Έλληνας. Το πρόβλημα θα ήταν να ζεις εδώ, να δουλεύεις εδώ και να μη σε νοιάζει. Εγώ είμαι ξένος δεν μπορώ να μιλήσω, πολλές φορές νιώθω χάλια γιατί δεν μπορώ να εκφραστώ. Προσπαθώ να βοηθήσω χωρίς να μιλώ.

Και το πιο ωραίο που συμβαίνει στην Παλιά Πόλη, ποιο είναι;
Δυο-τρεις φορές όταν κάποιοι ηλικιωμένοι άνθρωποι έπεσαν κάτω και όλοι έτρεξαν να τους βοηθήσουν. Μου άρεσε που το είδα αυτό.

Είχε πόλεμο στη Σερβία όταν φύγατε, γι’ αυτό φύγατε;
Ήμουνα στο Ντουμπρόβνικ της Κροατίας τότε. Έχασα τα πάντα, είχα και λεφτά και καλή ζωή. Ήθελα να αλλάξω χώρα και πήγα στη Θάσο και στη Χαλκιδική, να φωτογραφίσω. Στη Σερβία σπούδασα πολιτικός μηχανικός, αλλά η φωτογραφία μου άρεσε πάντα. Εδώ στην Ελλάδα γνώρισα τότε μια όμορφη Βραζιλιάνα, μοντέλο και της πρότεινα να έρθουμε στη Ρόδο να τη φωτογραφίσω, είχα μάθει ότι ενώ η τουριστική σεζόν στα άλλα μέρη είχε τελειώσει, στη Ρόδο συνεχιζόταν.

Μ’ ένα μοντέλο ήρθατε λοιπόν πρώτη φορά στη Ρόδο;
Ναι, έμεινε δέκα μέρες, τη φωτογράφησα στα τοπία, την πλήρωσα, κι έφυγε. Εκείνες τις μέρες έβρεχε πολύ στη Ρόδο και πνίγηκαν άνθρωποι. Νόμιζα ότι αυτή η βροχή δεν θα σταματήσει ποτέ, ότι είναι μια κόλαση. Μετά είδα ήλιο, πράσινο… Από τότε έγινα ο άνθρωπος που ξέρει πάρα πολύ καλά φανερά και κρυφά μέρη στο νησί αυτό. Ξέρεις ποιοι γνωρίζουν πάντα πάρα πολύ καλά τον τόπο; Οι κυνηγοί! Αυτοί περπατάνε όπως κι εγώ περπατώ, εκείνοι έχουν όπλο, κι εγώ έχω τρίποντο, με φωτογραφική μηχανή. Θέλω να φωτογραφίζω και να δείχνω την ομορφιά της Ρόδου.

Τις πουλάτε αυτές τις υπέροχες φωτογραφίες;
Δεν με νοιάζουν τα λεφτά, θέλω μόνο να έχω να ζήσω. Ζω στη φύση και είμαι ευχαριστημένος. Κάποτε στη Σερβία είχα λεφτά και καλή ζωή. Πώς χάθηκαν όλα… Έχασα ό,τι είχα στο Ντουμπρόβνικ όπου ζούσα εκείνη την εποχή. Από τους ανθρώπους έχασα την εμπιστοσύνη μου, αλλά η φύση δεν θα με προδώσει ποτέ, δεν θα με απογοητεύσει. Και η κακοκαιρία δεν είναι κακό πράγμα. Πολλές φορές πάω και φωτογραφίζω μέσα στη βροχή και τον αέρα. Δίνει ενέργεια, είναι ομορφιά.

Πώς σας φαίνεται η φύση της Ρόδου;
Καταπληκτική, δεν ξέρετε πού ζείτε! Εδώ έχει ό,τι θέλω εκτός από κοράλλια, που έχει στην Ταϋλάνδη που πάω για να φωτογραφίσω. Όμως βλέπω μέσα στη θάλασσα όταν κάνω υποβρύχιες φωτογραφίες ότι μέσα σε 15 χρόνια θα έχουμε κι εμείς κοράλλια. Αλλάζει το κλίμα, γίνεται πιο τροπικό, αλλάζει κι ο θαλάσσιος πληθυσμός και ψάρι λεοντόκαρδος ήρθε από την Κόκκινη Θάλασσα, από την Αίγυπτο. Ξέρεις πού είναι η Κόκκινη Άμμος, πού είναι η Σουλουντράνια; Είναι στη Ρόδο και είναι παραλίες πανέμορφες. Χάλια δρόμος, αφήνεις το αυτοκίνητο και πρέπει να περπατήσεις μέσα στις πέτρες για πολύ για να φτάσεις, αλλά όταν φτάσεις…

Τι δεν ξέρουμε λοιπόν και τα ξέρετε εσείς και τα έχετε ψάξει, τα έχετε ανακαλύψει;
Η ομορφότερη σπηλιά βρίσκεται στον Αρχάγγελο! Το 1970 τη βρήκαν, η είσοδος είναι πολύ μικρή έχει τέσσερις χώρους μέσα, σταλακτίτες και σταλαγμίτες. Κρίμα που δεν ξέρετε πού ζείτε. Ο Ατάβυρος! Δεν ξέρεις πότε είναι πιο ωραίος ο Ατάβυρος όταν έχει χιόνια ή όταν είναι καλοκαίρι. Φέτος έριξε πολύ χιόνι εκεί. Η Μονόλιθος, έχει τρεις παραλίες και ο κόσμος ξέρει μόνο τους Φούρνους. Πρέπει να περπατήσεις για να ανακαλύψεις τη Ρόδο. Στην κακοκαιρία, πάω κάθομαι στο αυτοκίνητο και περιμένω και τέσσερις και πέντε ώρες ν’ ανοίξει ο καιρός, και να φωτογραφίσω μετά από κακοκαιρία. Ο μεγάλος καταρράκτης στη Ρόδο βρίσκεται στον Άγιο Θωμά, μετά τη Λαχανιά και είναι ύψους 25 μέτρων. Βρήκα μία σειρά μήκους 30 μέτρων από κάκτους, πίσω από τα Απόλλωνα, να κοίτα εδώ, στα 100 χιλιόμετρα τι μπορείς να βρεις από τη Ρόδο μέχρι Πρασονήσι… Σήμερα, όλοι νομίζουν ότι φωτογραφίζουν, μ’ ένα κινητό.

Ενώ εσείς το τρίποδο, η μηχανή, πετρέλαιο στο αυτοκίνητο…
Ο πάγκος μου στην Παλιά Πόλη, πληρώνει γι’ αυτό. Η καρδιά μου και το μυαλό μου και όλα είναι στη φύση. Δύο φορές μου έκλεψαν τις μηχανές, μία από το σπίτι και μία μέσα από το αυτοκίνητο. Ήταν μεγάλο χτύπημα για εμένα γιατί έπρεπε να μαζέψω πάλι χρήματα να τις αγοράσω, κι αυτό το έκανα δύο φορές. Εγώ μπορώ να πάω με αυτοκίνητο, με ποδήλατο… Όλη η ζωή μου είναι γεμάτη ομορφιά και ηρεμία. Πάντα ήθελα να γνωρίσω τον κόσμο και να φωτογραφίσω τόπους και ομορφιές. Θέλω να πιάσω λεφτά, να κάνω ένα καλό βιβλίο με όλα τα τοπία. Αν έχω πετρέλαιο στο αυτοκίνητο, αν κάνω βουτιά στη θάλασσα αν είμαι εγώ κι η φύση, δεν θέλω τίποτα άλλο. Αυτό είπα κάποτε στο δήμαρχο Γιαννόπουλο ότι θέλω να κάνω και μου έδωσε την άδεια για να μπορώ να πουλάω τις λαλίτσες, στην Παλιά Πόλη.

Σας φτάνουν αυτά για να ζήσετε, για να φωτογραφίσετε και να δηλώνετε ότι είστε ήρεμος και καλά;
Πέρασα πολλά στη ζωή, αλλά κρατάω το παιδί μέσα μου. Αν σκοτώσεις το παιδί μέσα σου, είναι σαν να έχεις πεθάνει. Εγώ είμαι ευχαριστημένος όταν βλέπω ευχαριστημένο κόσμο. Μαθαίνω από τη φύση, όλες οι απαντήσεις είναι μέσα από τη φύση. Το χειμώνα του 2019, έριξε χιόνι, δεν το είχε κάνει στα 20 χρόνια που ξέρω. Αν κοιμηθείς σε μια αιώρα και ξυπνήσεις το πρωί στη φύση, πιστέψτέ με, δεν θέλεις τίποτα άλλο, τίποτα.

Σήμερα Σάββατο έρχονται πάλι κρουαζιερόπλοια και ο Rista, θα είναι εκεί, με τις λαλίτσες στην Παλιά Πόλη, να διασκεδάζει τα παιδιά, ένα μεγάλο παιδί κι αυτός που του φτάνουν τα λίγα, ένας γίγαντας του παραμυθιού όπως τον βλέπεις, με ψυχή μικρού παιδιού. Μπορεί να μην ήταν πάντα έτσι, το είπε άλλωστε ότι τον άλλαξε η σκληράδα της ζωής.