Τήλος: To «πράσινο» νησί
ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΚΕ 1394 ΦΟΡΕΣ
Γράφει ο Πάνος Βενέρης
Το κουκούλι, δημιουργείται από μονοκόμματο μεταξόνημα, υφαινόμενο από έξω προς τα μέσα προκειμένου να «στεγάσει» το μεταξοσκώληκα, το δημιουργό του, έτσι ώστε μέσα του, σε ασφαλές περιβάλλον, αυτός να μετατραπεί σε πεταλούδα που στη συνέχεια ξετρυπώντας το μεταξωτό περίβλημα, απελευθερώνεται, ζευγαρώνει, γεννά και χάνεται!
Είναι ο κύκλος μιας σύντομης – ούτε δυο μηνών – ζωής, που όμως αφήνει πίσω μια ολόκληρη περιουσία! Αν ξετυλίξεις το μεταξόνημα ενός μόνο κουκουλιού, θα εκπλαγείς. Μπορεί να φτάσει και το χιλιόμετρο! Αρκεί να βρεις την άκρη και να μην το καταστρέψεις!
Γι’ αυτό και η πεταλουδίτσα κατά τη διαδικασία της επεξεργασίας του κουκουλιού από τον άνθρωπο, θανατώνεται πριν «ξεπορτίσει» και το θρυμματίσει!
Ο θρύλος, είναι σαν το κουκούλι πριν αυτό μετατραπεί σε μετάξι. Το βλέπεις, νιώθεις ότι μπορεί να ενέχει ή να εξελιχθεί σε κάτι εξαίσιο, ωστόσο δεν μπορείς να το προσδιορίσεις επακριβώς. Και αυτή η αίσθηση περνά από γενιά σε γενιά, διογκώνεται, μεταλλάσσεται, χρωματίζεται και αιωρείται στην ατμόσφαιρα. Αν κάποια στιγμή με κάποιο τρόπο μαγικό, μετατραπεί σε απόσταγμα παίρνοντας «σάρκα και οστά», τότε βρήκες την άκρη του μεταξονήματος και της «δαντέλας» που αυτό μπορεί να υφάνει. Αν όχι, υπερίπταται παρεισφρέοντας στο χώρο του …συνειδητού υποσυνείδητου!
Η Τήλος, είναι ένα νησί των Δωδεκανήσων, μια πέρλα που αναβλύζει από τη θάλασσα όπως και τα υπόλοιπα του αρχιπελάγους. Με ιστορία χιλιάδων ετών, μένει εκεί για να μας θυμίζει ότι το Αιγαίο είναι κοιτίδα πολισμού. Είναι η Ελλάδα.
Η Ήριννα, ήταν ποιήτρια της Τήλου τον 4ο αιώνα π.Χ. Μια μορφή, που στο σύντομο βίο της και παρότι τα ίχνη του έργου της είναι λιγοστά, άφησε τεράστιο αποτύπωμα. 300 στίχοι συνθέτουν το μοναδικό, εν μέρει σωζόμενο ποίημά της σε πάπυρο, εκ των οποίων αναγνώσιμοι μόνο οι 20 και κάπως οι 60! Και όμως το έργο αυτό παραλληλίζεται με αυτά του Ομήρου και της Σαπφούς. Τέτοια δύναμη! Δεκαεννέα μόλις Μαΐων, η Ήριννα αναλήφθηκε στους ουρανούς και έκτοτε κινείται στα όρια του θρύλου. Φαντάζομαι τι θα σημάνει αν και όποτε το μεταξόνημα του έργου της ξετυλιχτεί!
Η Τήλος λοιπόν της Ήριννας, μιας ποιήτριας στα όρια του θρύλου. Κάνοντας ένα χρονικό άλμα 24ών αιώνων μεταφερόμενοι στη σύγχρονη πλέον εποχή, έχω την αίσθηση ότι κάποια στιγμή θα προστεθεί στο πάνθεον των θρύλων του νησιού και ο πρώην Δήμαρχος Τάσος Αλιφέρης που και αυτός αναλήφθηκε πρόωρα στους ουρανούς, αφήνοντας πίσω του ένα τεράστιο έργο, βάζοντας το νησί στο χάρτη, αναδεικνύοντάς το ως «πράσινο νησί» και εισάγοντας την έννοια του «μεταφορικού ισοδύναμου», την απαρχή των νησιωτικών πολιτικών στις μεταφορές, που μόλις πρόσφατα έγιναν τα πρώτα βήματα για την υλοποίησή του και ίσως κάποια στιγμή να ξεδιπλωθεί σε όλη του την έκταση για τους νησιώτες αυτό το μεταξόνημα… Θυμάμαι ακόμη τις αντιδράσεις όταν αρχές της δεκαετίας του ’90 απαγόρευσε το κυνήγι στο νησί! Και πόσες άλλες δράσεις προσανατολισμένες σ’ αυτό που αργότερα ονομάστηκε «βιώσιμη ανάπτυξη».
Μέσα από αυτά τα ριζώματα αρχίζουν ένα - ένα να ξεπετάγονται τα δέντρα της «αυτάρκειας» του νησιού σε αρκετούς τομείς. Ένας από αυτούς είναι ο τομέας της ενέργειας. Μόλις πρόσφατα ολοκληρώθηκε μια «υβριδική» εγκατάσταση παραγωγής και αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.
Μια ανεμογεννήτρια εγκατεστημένη σε σημείο που δεν βλάπτει το τοπίο και την αντίστοιχη πανίδα, παράγει ηλεκτρική ενέργεια ισχύος 800 ΚW η οποία αποθηκεύεται σε σύστημα συσσωρευτών έτσι ώστε το ρεύμα να χρησιμοποιείται όταν υπάρχει ανάγκη τροφοδοτώντας μέσω της υποθαλάσσιας καλωδίωσης το σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της Κω απ΄όπου εν τέλει και διανέμεται.
Μαζί με ένα σύστημα φωτοβολταϊκών πάνελ ισχύος 200 ΚW παράγεται ρεύμα από «καθαρή» πηγή συνολικής ισχύος 1 ΜW ικανό να καλύψει ένα μεγάλο ποσοστό των ενεργειακών αναγκών του νησιού. Το έργο είναι συγχρηματοδοτούμενο από την Ε.Ε και ιδιώτη επενδυτή, με την αρωγή βέβαια του Δήμου και αποτελεί τον πρώτο «υβριδικό» σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ της χώρας.
Μόλις πρόσφατα ολοκληρώθηκε και το κέντρο παλαιοντολογικών ανασκαφών (Μουσείο Ελεφάντων) του σπηλαίου «Χαρκαδιού» στο οποίο ανευρέθησαν οστά από τους ελέφαντες «νάνους» του νησιού και εκτίθενται στον κατάλληλο πλέον χώρο.
Οι ελέφαντες «νάνοι» της Τήλου εγκαταστάθηκαν στο νησί πριν 50.000 χρόνια όταν η πρόσβαση σε αυτό ήταν σχετικά εύκολη κατά τη διάρκεια υποχώρησης της στάθμης της θάλασσας λόγω αύξησης των πάγων στους πόλους και έχουν μέσο ύψος 1,80 περίπου μ. προσαρμοζόμενοι στις τοπικές συνθήκες.
Εξαφανίστηκαν πριν 4.500 – 3.500 (ενδεχομένως λόγω της ηφαιστειακής δραστηριότητας της Σαντορίνης), ήταν οι τελευταίοι επιζήσαντες στον Ευρωπαϊκό χώρο και αποτελούν ιδιαίτερο είδος επονομαζόμενο elephas tiliensis. Και βέβαια μαζί με τους ελέφαντες έζησαν στο νησί ελάφια, ιπποπόταμοι κλπ.
Η ανασκαφή του σπηλαίου που ξεκίνησε το 1971 ο καθηγητής Γεωλογίας και Παλαιοντολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Ν. Συμεωνίδης, συνεχίζεται από νεότερους ερευνητές. Δείτε στην αντίστοιχη φωτό το αυτοκίνητο του καθηγητή «αποβιβαζόμενο» το 1971. Ήταν το πρώτο αυτοκίνητο που κυκλοφόρησε στο νησί!
Στην Τήλο, υπάρχει και ένας εγκαταλειμμένος αγροτικός οικισμός του 15ου αιώνα, ονομαζόμενος «Γερά». Ο οικισμός αυτός έχει πρόσβαση από μονοπάτι και θα μπορούσε να αναπτυχθεί ως εναλλακτική τουριστική εγκατάσταση για … «ψαγμένους»!. αφού βέβαια αναστηλωθεί κατάλληλα όπως συνέβη και σε άλλα μέρη της χώρας και ιδίως στην Κρήτη..
Πρόταση αναστήλωσης – επανάχρησης όπως επίσης πρόταση ανάπτυξης – ανάπλασης άλλων περιοχών – οικισμών του νησιού (Λιβάδια κ.λπ.) έγινε με τη μορφή workshop κατά τη 12η συνάντηση του ΤΕΕ Δωδ/σου με το Επιμελητήριο Αρχιτεκτόνων Μούγλων Τουρκίας που πραγματοποιήθηκε 4-6 Οκτ. στο νησί.
Κλείνοντας πρέπει να πω ότι η Τήλος πήρε το δρόμο της «αειφορίας» που έχει σταδιακά ριζωθεί και στη συνείδηση των κατοίκων.
Η κατεύθυνση αυτή πρέπει να πάρει και θεσμικό χαρακτήρα μέσω θεσμοθέτησης των αντίστοιχων χρήσεων γης με τα πολεοδομικά εργαλεία που διαθέτει η χώρα. Παράλληλα μπορούν να προσδιοριστούν και οι «αναπτυξιακές» ζώνες πάντοτε εναρμονισμένες με το χαρακτήρα του νησιού.
Με τον τρόπο αυτό μια «μαντεψιά» που είχε ο Τάσος Αλιφέρης πριν τρεις περίπου δεκαετίες για τον τρόπο ανάπτυξης του νησιού, θα αποκτήσει πλέον και θεσμικό χαρακτήρα και ίσως αποτελέσει πρότυπο για άλλες αντίστοιχες περιοχές της χώρας.
Παρουσιάζω ορισμένες φωτό από τον υβριδικό σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, από το μουσείο του σπηλαίου Χαρκαδιού (Μουσείο Ελεφάντων) και μια πανοραμική του οικισμού «Λιβάδια» και τον αντίστοιχο παραλιακό πεζόδρομο που πήρε το όνομα του Τάσου Αλιφέρη. Τέλος, θα ήταν χρήσιμο να αναφέρω ότι πολλά στοιχεία για το νησί θα βρείτε στο πολύ όμορφο πόνημα του συντοπίτη μας Κώστα Σκανδαλίδη «Η Τήλος της Ήριννας».
Ακολουθήστε τη Ροδιακή στο Google News
