«Αναζητώντας τα Μυστικά της Καρδιάς»: Τι είναι η Στεφανιαία Νόσος

Rodiaki NewsRoom

Του Καθηγητή Δ. Κρεμαστινού

Η στεφανιαία νόσος δεν είναι τίποτα άλλο από την αθηροσκλήρωση των αρτηριών της ίδιας της καρδιάς που λέγονται στεφανιαίες αρτηρίες. Απεικονίζεται στη στεφανιογραφία ως στένωση (βούλωμα) ή ως ανευρυσματική διάταση των αρτηριών της καρδιάς, χωρίς ο άρρωστος να έχει συμπτώματα.

Είναι η πάθηση των ανεπτυγμένων χωρών. Η Ευρώπη και οι ΗΠΑ είναι οι κατεξοχήν πληττόμενες χώρες.

Εάν θα μπορούσε κάποιος να περιγράψει απλοϊκά αυτή την πάθηση, θα έπρεπε να πει ότι είναι η νόσος της αφθονίας και του σύγχρονου τρόπου ζωής. Η στεφανιαία νόσος είναι σχεδόν άγνωστη στις τροπικές και αναπτυσσόμενες χώρες.

Φαίνεται ότι τον σημαντικότερο ρόλο για την εκδήλωση της νόσου παίζει ο τρόπος ζωής. Αυτό προκύπτει από το γεγονός, ότι όταν μετανάστες από φτωχές χώρες μεταναστεύουν σε πλούσιες χώρες όπως η Αμερική, οι μετανάστες αυτοί έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν στεφανιαία νόσο συγκριτικά με τους συγγενείς τους που παρέμειναν στις φτωχές χώρες τους. Προσβάλλονται από στεφανιαία νόσο όπως οι Αμερικανοί.

Διαφορές όσον αφορά τη συχνότητα της νόσου, παρατηρούνται ακόμα και μεταξύ των κρατών της ίδιας ηπείρου. Στη Νότια Ευρώπη, η συχνότητα της στεφανιαίας νόσου είναι χαμηλότερη από ό,τι στη Βόρεια Ευρώπη. Αυτό οφείλεται στη διατροφή των λαών της Νότιας Ευρώπης, με τη μεσογειακή δίαιτα.

Ουσιαστικά η νόσος εμφανίσθηκε με τη μορφή επιδημίας μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο αριθμός των αρρώστων μεταξύ των νεαρών ατόμων αυξήθηκαν ανησυχητικά. Στην Αμερική, η αύξηση κορυφώθηκε τη δεκαετία του 1970. Έκτοτε όμως οι αριθμοί των αρρώστων άρχισαν να ελαττώνονται όταν εφαρμόσθηκαν συστηματικά τα προγράμματα πρόληψης.

Το ίδιο φαινόμενο παρατηρήθηκε και σε άλλες χώρες, όπως η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία και η Μεγάλη Βρετανία. Αντιθέτως, κατά την ίδια περίοδο οι άρρωστοι με στεφανιαία νόσο παρουσίασαν αύξηση στις ανατολικές ευρωπαϊκές χώρες, με ιδιαίτερη έξαρση στη Ρωσία και στις χώρες της Βαλτικής, όπου δεν εφαρμόσθηκαν ουσιαστικά προγράμματα πρόληψης.

Υπεύθυνοι αιτιολογικοί παράγοντες θεωρούνται το κάπνισμα, η παραμέληση της σωματικής άσκησης, η ανθυγιεινή διατροφή καθώς επίσης και το καθημερινό άγχος με το έντονο ψυχοσωματικό στρες. Από πλευράς παθήσεων ο σακχαρώδης διαβήτης και η υπέρταση επιταχύνουν την εξέλιξη της νόσου.

Η στεφανιαία νόσος, είναι κατά κανόνα νόσος αθόρυβη χωρίς συμπτώματα. Όμως μπορεί να εκδηλωθεί και ως έντονος πόνος στο στήθος κατά την προσπάθεια (στηθάγχη) ή την ηρεμία (ασταθής στηθάγχη), ως έμφραγμα του μυοκαρδίου ή ως αιφνίδιος θάνατος. Ο πόνος αυτός μπορεί να αντανακλά στο λαιμό, στην ωμοπλάτη, στο αριστερό χέρι και στο στομάχι.

Συνήθως, η στεφανιαία νόσος προσβάλλει τις γυναίκες περίπου δέκα χρόνια αργότερα από ό,τι τους άνδρες και συσχετίζεται με την εμμηνόπαυση.

Πολλοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η προστασία αυτή των γυναικών οφείλεται σε ειδικές ορμόνες που εκκρίνει ο οργανισμός τους και οι οποίες ελαττώνονται σημαντικά κατά την εμμηνόπαυση.

Αναμφισβήτητα, η στεφανιαία νόσος πλήττει περισσότερο τις γυναίκες απ’ ό,τι τους άνδρες μετά την ηλικία των 50 ετών.

Η εξέλιξη της νόσου είναι πιο δραματική στις γυναίκες απ΄ό,τι στους άνδρες, ιδιαίτερα στις καπνίστριες, τις διαβητικές και τις υπερτασικές, γιατί- πέραν των άλλων λόγων – οι στεφανιαίες αρτηρίες τους είναι λεπτές και οι επεμβατικοί χειρισμοί (επέμβαση bypass ή αγγειοπλαστική) παρουσιάζουν μεγαλύτερες δυσκολίες.

Ο άρρωστος συνήθως περιγράφει τον συσφιγκτικό πόνο που αισθάνεται στο κέντρο του στήθους και την αντανάκλασή του με χαρακτηριστική κίνηση του χεριού του.

Πολλές γυναίκες πιστεύουν ότι κινδυνεύουν περισσότερο από τον καρκίνο του μαστού και των γεννητικών οργάνων, εν τούτοις η αλήθεια είναι διαφορετική. Το κάπνισμα, το σάκχαρο, η παχυσαρκία και η υπέρταση θεωρούνται πιο επιβαρυντικοί παράγοντες στις γυναίκες απ’ ό,τι στους άνδρες.

Οι ψυχολογικοί παράγοντες και ιδιαίτερα η κατάθλιψη, παρατηρούνται σε υψηλότερα ποσοστά στις γυναίκες και φαίνεται ότι επηρεάζουν ουσιαστικά την εκδήλωση και την εξέλιξη της στεφανιαίας νόσου. Οι σοβαρές και επικίνδυνες καρδιακές αρρυθμίες καθώς και οι έκτακτες συστολές είναι πιο συχνές στις γυναίκες απ’ ό,τι στους άνδρες.

Όμως σήμερα η διάγνωση της στεφανιαίας νόσου είναι εύκολη με τις σύγχρονες απεικονιστικές τεχνικές όπως είναι η αναίμακτη αξονική στεφανιογραφία η οποία μπορεί να απεικονίσει τη στεφανιαία νόσο πριν να εμφανισθεί οποιοδήποτε σύμπτωμα με αποτέλεσμα να αρχίζει έγκαιρα η θεραπεία και να ανακόπτεται η εξέλιξη της νόσου.

Έτσι μπορεί πολλά εμφράγματα και οι συνέπειές τους να αποφευχθούν.