Η κηδεμονία του ΚΕΘΕΑ

Φίλιππος Ζάχαρης

Η κυβέρνηση βαδίζει καθώς φαίνεται σταθερά τον ολισθηρό δρόμο της επαναφοράς καθεστώτων διοίκησης που πολλοί Οργανισμοί όπως το Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕΘΕΑ) έχουν αποδείξει πως στην πράξη δεν λειτουργούν, αντιπαραβάλλοντας τα μοντέλα αυτοδιοίκησης που έχουν δώσει δείγματα γραφής στην κοινωνία επί πολλά συναπτά έτη, βοηθώντας τους τοξικομανείς και το τοξικοεξαρτώμενους στον πολύχρονο αγώνα τους και αποδεικνύοντας έμπρακτα πως η βάση που εκλέγει τη διοίκηση και όχι το κόμμα ή η εκάστοτε κυβέρνηση μπορεί να δώσει τη σωστή κατεύθυνση στο κοινωνικό έργο που επιτελείται.

Η ΝΔ όμως μάλλον έχει βαλθεί να οδηγήσει στην οπισθοδρόμηση έναν Οργανισμό όπου επί τόσα χρόνια προσφέρει μεγάλη βοήθεια με την πολύ σημαντική δουλειά των εργαζομένων του. Τελικά είναι το ΚΕΘΕΑ πεδίο κομματικής αντιπαράθεσης; Πολύ πιθανόν, μιας και πολύ εσπευσμένα επιλέχθηκε ο διορισμός διοίκησης.

Οι εργαζόμενοι στο ΚΕΘΕΑ τονίζουν ότι «η κυβέρνηση στη θέση των άμισθων και επιφανών που συγκροτούσαν για 33 χρόνια τις αιρετές διοικήσεις του ΚΕΘΕΑ, επέλεξε ανθρώπους άμεσα συνδεδεμένους με τη ΝΔ, απολύτως ελεγχόμενους και ενίοτε με εξαιρετικά επιθετική ρητορική εναντίων αυτών που καλούνται να «διοικήσουν».

Ταυτόχρονα επιχειρείται με εξαιρετικά μεγάλη επικοινωνιακή προσπάθεια να παρουσιαστεί η κατάληψη ως προστασία και το πραξικόπημα ως ενίσχυση του αυτοδιοίκητου! Δύο πράγματα μπορεί να συμβαίνουν. Είτε το ΚΕΘΕΑ είναι ένα ακόμα λάφυρο που διανέμεται στο κομματικό κράτος, είτε η κατάληψή του είναι ένα πρώτο βήμα σε ανομολόγητους σχεδιασμούς για το χώρο της απεξάρτησης και της δημόσιας υγείας. Και τα δύο είναι εξαιρετικά ανησυχητικά όχι μόνο για μας αλλά για το σύνολο της κοινωνίας».

Τι λέει όμως η ηγεσία του Υπουργείου Υγείας; Πώς δικαιολογεί την απόφασή της;
«Το ΚΕΘΕΑ συνεχίζει να αποτελεί Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, που τελεί υπό την εποπτεία του Υπουργείου Υγείας, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία. Χρηματοδοτείται πλήρως από το Υπουργείο Υγείας με το ποσό των 20 εκατομμυρίων ευρώ, ετησίως. Επίσης, του έχει παραχωρηθεί ακίνητη δημόσια περιουσία του Παιδοψυχιατρικού Νοσοκομείου Αθήνας (ΠΝΑ), καθώς και του Εθνικού Οργανισμού Πρόνοιας (κατασκηνώσεις στο Στόμιο Λάρισας)».

Το Υπουργείο Υγείας σημειώνει πως:
- Με τη νέα διοίκηση προστατεύεται ο σκοπός και η αποστολή του ΚΕΘΕΑ και εξασφαλίζεται ο δημόσιος χαρακτήρας του.
- Στηρίζονται τα «στεγνά» θεραπευτικά προγράμματα απεξάρτησης του ΚΕΘΕΑ.
- Διασφαλίζονται οι θέσεις εργασίας στις δομές του ΚΕΘΕΑ.

- Ο προϋπολογισμός του ΚΕΘΕΑ ενισχύεται και διαμορφώνεται ένας αποτελεσματικός διοικητικός μηχανισμός ελέγχου και ορθολογικού προγραμματισμού της οικονομικής διαχείρισης και του τρόπου αξιοποίησης των κονδυλίων, σε δράσεις προσαρμοσμένες στην Εθνική Στρατηγική για τα ναρκωτικά, στο πλαίσιο προστασίας της Δημόσιας Υγείας.
- Εξακολουθεί να αναγνωρίζεται στο ΚΕΘΕΑ η δυνατότητα σύστασης αυτοδιαχειριζόμενων συνεταιρισμών.

- Επιχειρείται η εμπέδωση του επιστημονικού λόγου και του κλίματος αμοιβαίου διαλόγου μεταξύ των φορέων, χωρίς καμία παρέμβαση στο παραγόμενο επιστημονικό έργο του ΚΕΘΕΑ.
- Διασφαλίζεται η αυτοδιαχείριση των θεραπευτικών κοινοτήτων εσωτερικής παραμονής, διατηρώντας, κατά τον τρόπο αυτό, αναλλοίωτα και ενισχυμένα τα χαρακτηριστικά αυτοδιαχείρισης του συστήματος θεραπευτικών παρεμβάσεων του ΚΕΘΕΑ.

- Ενισχύεται ο ρόλος του ΚΕΘΕΑ για την εκπλήρωση της σημαντικής κοινωνικής του δράσης και επιλέγεται ο «από τα κάτω προς τα πάνω» τρόπος λήψης αποφάσεων, καθώς διευρύνεται η συμμετοχή και η παρέμβαση της Γενικής Συνέλευσης. Το συλλογικό αυτό όργανο, μετατρέπεται πλέον από όργανο που περιοριζόταν στην εκλογή μελών του Διοικητικού Συμβουλίου, στο κεντρικό όργανο λήψης αποφάσεων, που χαράσσει και διαμορφώνει τη στρατηγική του οργανισμού, σε ζητήματα σχεδιασμού των δράσεων, στους ειδικότερους τομείς της θεραπείας και της επιλογής προγραμμάτων απεξάρτησης.

- Επιδιώκεται η μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή χρηστών των υπηρεσιών και των οικογενειών τους, στην ανάπτυξη και εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής και του Εθνικού Σχεδίου Δράσης.

Για την κυβέρνηση λοιπόν η αυτοδιαχείρηση συνεχίζει να υφίσταται και η «από κάτω προς τα πάνω» λήψη αποφάσεων ενισχύεται. Με λίγα λόγια, το Υπουργείο υπεραμύνεται της αυτοδιοίκησης του Οργανισμού και κάνει σα να μην συμβαίνει τίποτε.
Άλλη γνώμη όμως έχουν οι εργαζόμενοι στο ΚΕΘΕΑ που επιμένουν:
«Δεν διαπραγματευόμαστε το αυτοδιοίκητο του ΚΕΘΕΑ και το δικαίωμά μας να εκλέγουμε το Διοικητικό μας Συμβούλιο από τη βάση. Oι προσπάθειές μας θα ενταθούν, η φωνή μας θα δυναμώσει».

Αυτό ήταν το μήνυμα της συνέντευξης Τύπου που παραχώρησαν πριν από λίγες ημέρες στην Αθήνα οι Σύλλογοι Οικογένειας του ΚΕΘΕΑ, με αφορμή την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου που καταργεί, το αυτοδιοίκητο του Οργανισμού. «Το επόμενο βήμα είναι να επιδιώξουμε να δούμε τον Πρωθυπουργό» δήλωσαν.

Οι εκπρόσωποι των Συλλόγων τόνισαν ότι γνωρίζουν καλύτερα από τον καθένα την αποτελεσματικότητα του μοντέλου του ΚΕΘΕΑ, που αγκαλιάζει και στηρίζει όχι μόνο τον ίδιο τον άνθρωπο που έχει πρόβλημα χρήσης αλλά ολόκληρη την οικογένειά του. Εξήγησαν ότι το αυτοδιοίκητο είναι κομμάτι της θεραπευτικής πρότασης του ΚΕΘΕΑ και ότι η παρέμβαση που σχεδιάζει η κυβέρνηση θα αλλάξει όλη τη φιλοσοφία και τον τρόπο λειτουργίας του Οργανισμού.

Οι Σύλλογοι κάλεσαν την κυβέρνηση να αφήσει το ΚΕΘΕΑ να κάνει τη δουλειά του όπως την έκανε πάντα, με διαφάνεια και λογοδοσία ωφελώντας την κοινωνία. Αλλά και να το ενισχύσει με προσωπικό, ώστε περισσότεροι άνθρωποι να έχουν πρόσβαση σε ολοκληρωμένη ψυχοκοινωνική θεραπεία που προσφέρεται δωρεάν, χωρίς διακρίσεις και χωρίς λίστες αναμονής, αποδίδοντας καθαρούς ανθρώπους στην κοινωνία.

Η συνέντευξη έγινε με πρωτοβουλία των 14 Συλλόγων Οικογένειας των θεραπευτικών προγραμμάτων του ΚΕΘΕΑ από όλη τη χώρα, οι οποίοι εκπροσωπούν χιλιάδες οικογένειες πανελλαδικά.

Τι γίνεται τελικά με το ΚΕΘΕΑ; Μάλλον καθώς φαίνεται μια προσπάθεια έλεγχου της λειτουργίας του με απευθείας εντολοδοσία από το κυβερνών κόμμα. Βέβαια στο ΚΕΘΕΑ δεν ήταν όλα πάντα καλώς καμωμένα όλα τα προηγούμενα χρόνια. Η προσπάθεια όμως που γινόταν ήταν μεγάλη. Τι κάνει τώρα η κυβέρνηση; Απλώς θέλει να ασκήσει έλεγχο, πλασάροντας μέσω ενός γνωστού φιλελευθερισμού τη «διαφάνεια» και διαρρηγνύοντας τα ιμάτιά της ότι αυτό που θα αλλάξει είναι «κάποιες σκοτεινές πτυχές της διοίκησής του», υπονοώντας την προηγούμενη ηγεσία του Υπουργείου Υγείας. Το ΚΕΘΕΑ όμως είναι οι άνθρωποί του, οι εργαζόμενοι και οι δομές του.

Ως επίλογος η άποψη στο ιστολόγιο των εργαζομένων στο ΚΕΘΕΑ: «ο ΚΕΘΕΑ, στην 37χρονη ιστορία του δεν έχει προκαλέσει ποτέ οικονομικό σκάνδαλο, δεν είχε ποτέ ανοίγματα στον προϋπολογισμό του, ούτε “έπαιξε” ποτέ στα πρωτοσέλιδα ως κακή είδηση. Ποτέ. Αντιθέτως, είναι ο μόνος οργανισμός της χώρας με διεθνή εμβέλεια και κύρος, με αποκορύφωμα την επιλογή του ως συμβούλου του ΟΗΕ για ζητήματα απεξάρτησης. Αυτά προσώρας και αναμένονται ραγδαίες εξελίξεις.