Οι καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής

Φίλιππος Ζάχαρης

H κλιματική αλλαγή έχει κάνει την εμφάνισή της με χαρακτηριστικό τρόπο τα τελευταία χρόνια και τα αποτελέσματα είναι ήδη ορατά.

Καταστροφικές πλημμύρες και σαρωτικές πυρκαγιές, παρατεταμένη ξηρασία αλλά και θεαματική αλλαγή της θερμοκρασίας έχουν προκαλέσει αλυσιδωτές ανακατατάξεις και αντιδράσεις στη χλωρίδα και πανίδα. Αποτέλεσμα, η εξαφάνιση πολλών ειδών και η δύσκολη επιβίωση των εναπομεινάντων. Για να μην μιλήσουμε για τη ραγδαία αύξηση των περιβαλλοντικών προσφύγων.

Η ευρωπαϊκή υπηρεσία για την κλιματική αλλαγή «Κοπέρνικος» επιβεβαιώνει πως τα πέντε πιο ζεστά χρόνια που έχουν καταγραφεί ποτέ είναι τα πέντε τελευταία χρόνια καθώς ο υδράργυρος ανέβηκε από 1,1 έως 1,2 βαθμούς Κελσίου πάνω από τη θερμοκρασία της προβιομηχανικής εποχής.

Επίσης η δεκαετία 2010-2019 υπήρξε η πιο ζεστή από τότε που άρχισαν οι μετρήσεις. Ποια είναι όμως τα μέτρα που λαμβάνονται για αν θα αποτραπεί η περαιτέρω επιδείνωση των κλιματικών αλλαγών;

Οι ενέργειες της ΕΕ
Η Κομισιόν παρουσίασε πριν από λίγες ημέρες την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία — έναν οδικό χάρτη για να καταστεί η οικονομία της ΕΕ βιώσιμη, ο οποίος μετατρέπει τις κλιματικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις σε ευκαιρίες σε όλους τους τομείς πολιτικής και εξασφαλίζει μια δίκαιη και χωρίς αποκλεισμούς μετάβαση.

Η ΕE έχει ήδη σημαντικό ιστορικό όσον αφορά τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου με παράλληλη διατήρηση της οικονομικής ανάπτυξης. Οι εκπομπές το 2018 ήταν κατά 23% χαμηλότερες σε σχέση με το 1990, ενώ το ΑΕΠ της ΕΕ αυξήθηκε κατά 61% κατά την ίδια περίοδο.

Εκτιμάται ότι για την επίτευξη των σημερινών στόχων για το κλίμα και την ενέργεια μέχρι το 2030 θα απαιτηθούν πρόσθετες ετήσιες επενδύσεις ύψους 260 δισ. ευρώ, οι οποίες αντιστοιχούν περίπου στο 1,5% του ΑΕΠ του 2018. Για την επένδυση αυτή θα χρειαστεί κινητοποίηση του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα. Η Κομισιόν αναμένεται να παρουσιάσει αυτό ή τον επόμενο μήνα ένα επενδυτικό σχέδιο για μια βιώσιμη Ευρώπη, το οποίο θα συμβάλει στην κάλυψη των επενδυτικών αναγκών.

Τουλάχιστον το 25% του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ θα πρέπει να αφιερωθεί στη δράση για το κλίμα και περαιτέρω στήριξη θα παράσχει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, η ευρωπαϊκή τράπεζα για το κλίμα. Για να συμβάλει ο ιδιωτικός τομέας στη χρηματοδότηση της πράσινης μετάβασης, η Κομισιόν θα παρουσιάσει το 2020 μια στρατηγική πράσινης χρηματοδότησης.

Η πύρινη λαίλαπα στην Αυστραλία
Την ίδια στιγμή που στην Ευρώπη λαμβάνουν χώρα μέτρα προστασίας, σε μια άλλη ήπειρο οι πυρκαγιές καταστρέφουν τα πάντα. Η κλιματική αλλαγή έχει κάνει ήδη την εμφάνισή της και στην Αυστραλία. Ο απολογισμός είναι τραγικός.

Το WWF Αυστραλίας υπολογίζει ότι περίπου 1,25 δισεκατομμύρια ζώα έχουν χάσει τη ζωή τους άμεσα ή έμμεσα από τις πυρκαγιές που έχουν κάψει 84 εκατομμύρια στρέμματα σε ολόκληρη τη χώρα (έκταση που ισοδυναμεί με το εμβαδόν της Αυστρίας).

Τα νούμερα αυτά έχουν υπολογιστεί χρησιμοποιώντας τη μεθοδολογία που υπολογίζει τις επιπτώσεις της αποψίλωσης των δασικών εκτάσεων, στην άγρια πανίδα της Αυστραλίας κάνοντας αναγωγή στα επιστημονικά δεδομένα του Καθηγητή Κρις Ντίκμαν από το Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ.

Αυτή η θλιβερή απώλεια περιλαμβάνει χιλιάδες κοάλα της ακτής της Nέας Νότιας Ουαλίας, όπως επίσης και άλλα εμβληματικά είδη όπως τα καγκουρό, οι νυχτερίδες, καθώς και μικρά θηλαστικά και πτηνά.

Πολλά δάση θα χρειαστούν δεκαετίες να ανακάμψουν στην Αυστραλία ενώ κάποια είδη μπορεί να βρίσκονται πλέον ενώπιον οριστικής εξαφάνισης. Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε την πλήρη έκταση της καταστροφής μέχρι να καταλαγιάσουν οι πυρκαγιές.

Το WWF Αυστραλίας έχει συγκλονιστεί με το μέγεθος της καταστροφής που όμως δεν εκπλήσσει αφού οι επιστήμονες προειδοποιούν εδώ και μία δεκαετία ότι θα συνέβαινε κάτι τέτοιο.

Το τροπικό δάσος του Αμαζονίου στις φλόγες
Τέλος, ο αριθμός των πυρκαγιών στο τμήμα του τροπικού δάσους του Αμαζονίου που εκτείνεται στη βραζιλιάνικη επικράτεια αυξήθηκε κατά 30,5% το 2019 σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, ανακοίνωσε την Τετάρτη 8/1 το βραζιλιάνικο Εθνικό Ινστιτούτο Διαστημικών Ερευνών (INPE).

Στην πολιτεία Παντανάλ, τον μεγαλύτερο υγρότοπο του πλανήτη, καταφύγιο πολλών ειδών, οικοσύστημα μεγάλης βιοποικιλότητας, η αύξηση ήταν η πιο θεαματική: οι πυρκαγιές εξαπλασιάστηκαν το 2019.

Συνολικά, καταγράφηκαν 89.178 εστίες φωτιάς στο βραζιλιάνικο τμήμα του Αμαζονίου το 2019 από 68.345 το 2018, σύμφωνα με τα δεδομένα του ινστιτούτου. Μόνο τον Αύγουστο, καταγράφηκαν 30.901 πυρκαγιές. Ο αριθμός ήταν κατώτερος του ιστορικού ετήσιου μέσου όρου (109.630).

Και έπεται συνέχεια με τη ραγδαία επιδείνωση της κλιματικής αλλαγής. Οι προειδοποιήσεις κρατούν από δεκαετίες πριν και ίσως να είναι πια πολύ αργά για την αντιμετώπιση των αποτελεσμάτων της.