Απουσία «συνεννόησης»

Rodiaki NewsRoom

Γράφει η
Μαρία Καρίκη
Ψυχολόγος, Msc

Πόσες φορές έχουμε νιώσει ότι αυτά που λέμε δεν γίνονται αντιληπτά σωστά;

Ή και διαστρεβλώνονται, παραφράζονται; Πόσες φορές ένας συνομιλητής μας μπορεί να βγάζει τις δικές του ερμηνείες και τα δικά του συμπεράσματα, που όμως έχουν την ελάχιστη σχέση με αυτά που εμείς εκφράσαμε; Κάπως έτσι, αναγνωρίζουμε ότι υπάρχει έλλειμμα στην επικοινωνία μας με συγκεκριμένα άτομα. Πρόκειται για τα άτομα με τα οποία προφανώς υπάρχει ένα χάσμα ως προς τη συμβατότητά μας ως χαρακτήρες.

Είναι στενάχωρο και εκνευριστικό ταυτόχρονα να διαπιστώνεις ότι, ενώ το θες πάρα πολύ, δεν μπορείς να περάσεις στο άτομο που σε ενδιαφέρει το «μήνυμα» που επιθυμείς. Άλλα καταλαβαίνει από αυτά που λες…παρεξηγείται…επιμένει στο δικό του μονόλογο… Έχεις μονίμως την αίσθηση ότι δεν σε ακούει πραγματικά. Δεν δέχεται τη δική σου άποψη και θέση επικρίνοντάς τη συνήθως. Ξέρει σχεδόν πάντα καλύτερα από εσένα τον ίδιο τι ακριβώς σκέφτεσαι και νιώθεις. Οι δικές σου εξηγήσεις, αιτιολογήσεις, ερμηνείες είναι ανεπαρκείς, άστοχες και αβάσιμες. Πώς, λοιπόν, να συνεννοηθείς με έναν τέτοιο συνομιλητή; Πόσο κουραστικό και εξαντλητικό είναι να μπαίνεις στη διαδικασία να επικοινωνήσεις με ένα τέτοιο άτομο;

Μετά από πολλές κρούσεις και πολλές απογοητεύσεις αναρωτιέσαι αν αξίζει τον κόπο. Αν αξίζει να κοπιάζεις και να εισπράττεις ειρωνείες, υποτιμήσεις και άστοχα σχόλια. Νιώθεις πως ήρθε η ώρα να αποδεχτείς ότι ένας τέτοιος άνθρωπος δεν σου ταιριάζει καθόλου ή ότι και εσύ δεν του ταιριάζεις. Όπως και να έχει, τέτοιου είδους σχέσεις από ένα σημείο και μετά γίνονται τοξικές. Η συνεχής σύγκρουση, οι παρεξηγήσεις, η επανάληψη φθείρουν τη σχέση και την κακοποιούν.

Αναζητώντας τους λόγους πίσω από την έλλειψη συνεννόησης βρίσκει κανείς έντονες διαφορές ως προς την προσωπικότητα δύο ανθρώπων, ως προς τη δεξιότητα της ενσυναίσθησης, ως προς τη γενικότερη κοσμοθεωρία τους, ως προς τα βιώματά τους, αλλά και ως προς τον τρόπο που έχουν μάθει να επικοινωνούν πριν από εσένα. Τα προβλήματα γίνονται πιο έντονα όταν ο άλλος δεν μπορεί να δεχτεί και να σεβαστεί τη διαφορετικότητά σου: τη διαφορετική σου άποψη, τη διαφορετική σου ματιά στον κόσμο, τις διαφορετικές σου προτιμήσεις, επιθυμίες, επιλογές και στόχους. Ειδικότερα, όταν υπάρχει μια «έτοιμη» κριτική γα όλα όσα είσαι και πρεσβεύεις, τότε συνειδητοποιείς ακόμα πιο ξεκάθαρα την ασυμβατότητά σου με αυτό τον άνθρωπο.

Στη ζωή σου μπορεί να συναντήσεις και εκείνους που όχι μόνο δεν σε ακούν και σε καταλαβαίνουν, αλλά και εκείνους που φαίνεται να απολαμβάνουν να σου πετούν απαξιωτικά υπονοούμενα. Προσβάλλουν, γίνονται καυστικοί, ωμοί, ψάχνουν με έντεχνο τρόπο και σχεδόν χαιρέκακα να σου κατονομάσουν με την πρώτη ευκαιρία όλα σου τα «τρωτά» σημεία… Για κάποιο «συμπλεγματικό» προφανώς λόγο θέλουν να σου υπενθυμίζουν συχνά πόσο «λίγος» είσαι εδώ, πόσο απέτυχες εκεί, πόσο ανεπαρκής είσαι σε κάτι άλλο κ.ο.κ. Σπάνια ακούς μια καλή κουβέντα, μια αναγνώριση, ένα ευχαριστώ, ένα μπράβο. Τις περισσότερες φορές μπορεί να δέχεσαι παράπονα για όλα… για ό,τι είσαι και δεν είσαι…

Φτάνοντας, λοιπόν, σε ένα σημείο συνειδητοποίησης ότι η έλλειψη επικοινωνίας και συνεννόησης ανάμεσα σε δύο ανθρώπους παρά τις όποιες προθέσεις και προσπάθειες παραμένει ως έχει -χωρίς περιθώρια βελτίωσης (αν δεν το θέλουν και οι δύο)- καλούμαστε να πάρουμε κάποιες αποφάσεις. Καλούμαστε να επιλέξουμε με ποιους θα συναναστραφόμαστε και με ποιους όχι καλύτερα. Στις όποιες σχέσεις μας αν δεν νιώθεις αποδεκτός, σεβαστός και κατανοητός δεν ξέρεις αν μπορείς ή και αν θες να παραμείνεις. Εκεί που δεν μπορείς να είσαι ο εαυτός σου, χωρίς να επικρίνεσαι συνεχώς, δεν μένεις για πολύ. Οι ουσιαστικές σχέσεις οφείλουν να είναι το «καταφύγιό» σου, το υποστηρικτικό σου πλαίσιο. Εκεί που νιώθεις ότι σε αγαπούν και σε δέχονται για αυτό που είσαι.

Όχι, δεν έχεις ανάγκη να σου λένε σε όλα ναι. Έχεις ανάγκη, όμως, να μπορεί κάποιος να σε ακούσει κι ας διαφωνήσει στο τέλος… Να σε ακούει χωρίς κριτική, ειρωνείες και σχόλια απαξίωσης. Να διαφωνεί, χωρίς να σε ακυρώνει…Δεν χρειάζεται πάντα να έχει κάποιος δίκιο και κάποιος άδικο…Χρειάζεται απλά ο καθένας να έχει το ισότιμο δικαίωμα να εκφράζει αυτό που σκέφτεται και που νιώθει… Πόσο δύσκολο είναι τελικά να βρει κανείς έναν ώριμο -με ενσυναίσθηση- συνομιλητή χωρίς συμπλέγματα, προβολές και «παρωπίδες»;