Ποιες εντολές δεν δέχεται η Οικονομία...

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο Ηλίας Καραβόλιας

Η πανδημία δεν έχει φθάσει στην κορύφωσή της και χάνονται άδικα ανθρώπινες ζωές παντού στον πλανήτη. Είμαστε όμως αναγκασμένοι να ρίχνουμε τη ματιά μας στα οικονομικά δρώμενα και να αφήνουμε στους ειδικούς να μας αναλύουν το πρωτόγνωρο φαινόμενο του φονικού ιού.

Όλοι κατανοούμε ότι υπάρχει οικονομική ανασφάλεια: για το πώς θα πληρωθούν οι μισθωτοί μετά απο 2 ή 3 μήνες, πόσες επιχειρήσεις και ελεύθεροι επαγγελματίες θα αντέξουν αφού οι πελάτες θα λένε «αδυνατώ λόγω κορωνοιού», για το πόσο θα αντέξει ίσως και το ίδιο το Δημόσιο (είναι και αυτό ζήτημα παρά τα καλά ελληνικά δημοσιονομικά αποτελέσματα του 2019).

Και αυτή η ανασφάλεια γεννάει μια εντελώς πρωτόγνωρη «εντολή»: αφού δεν εργαζόμαστε όλοι και δεν μετακινούμαστε ελεύθερα, αναβάλλουμε τις δαπάνες, δεν καταναλώνουμε παρά μόνο τα βασικά, «μετράμε» και ξαναμετράμε τα αποθέματα. Ενίοτε δε μερικοί θα αναθεματίζουν την ώρα και τη στιγμή που ψώνισαν τόσα ρούχα, παπούτσια, έπιπλα, και τοσα gadgets, τα οποία αναγκαστικά τώρα τα βλέπουν καθηλωμένοι στο σπίτι πιθανώς ως περιττά εμπορεύματα πρόσκαιρης απόλαυσης και επιθυμίας.

Αυτή την αόρατη και κατά κάποιο τρόπο υπόρρητη εντολή («αναστολή δαπάνης») δεν μπορεί να την αντέξει καμιά φιλελεύθερη δυτική οικονομία και πλέον ούτε καν οι κλειστές ασιατικές. Είναι μια εντολή που εγγράφεται στο συλλογικό ασυνείδητο και αθροίζει υποκειμενικές αναστολές προκαλώντας το γνωστό φαινόμενο: έλλειψη ζήτησης(αλλά ας μην γινόμαστε κουραστικοί με θεωρητικά αυτονόητα...).

Η καθήλωση και ο εγκλεισμός στο σπίτι συνεπάγεται και δεύτερη σημειολογική εντολή που εκπορεύεται από το σύστημα και τον κρατικό του βραχίονα: μην παράγετε παρά μόνο με τηλεργασία και εξ αποστάσεως. Είναι δηλαδή η γνωστή κάθετη πτώση στην πλευρά της προσφοράς. Είναι πιο επικίνδυνη εντολή απο την προηγούμενη διότι περιλαμβάνει μέσα της τη μακρά αλυσίδα παγκοσμιοποιημένης προστιθέμενης αξίας, δηλαδή άπειρες αναστολές θέσεων εργασίας σε χιλιάδες κλάδους διεθνώς. Επίσης, αυτονόητο θεωρητικό αυτόματο αλλά χρήσιμο να το θυμόμαστε.

Υπάρχει όμως και μια τρίτη οικονομική εντολή, πέραν του άγραφου «κώδικα σιωπής» για την παραγωγή, την κατανάλωση, το εμπόριο, εντολή που δεν εντυπώνεται εύκολα στο ατομικό και συλλογικό ασυνείδητο. Είναι η εντολή που η κρίση γεννάει στο χρήμα( για να μην το πούμε Κεφάλαιο αφού ενοχλεί κάποιους...). Αυτή η εντολή σχετίζεται με την ανασφάλεια των κατόχων ρευστών διαθεσίμων (και κάποιων εξ αυτών εν δυνάμει επενδυτών) ειδικά τώρα που τους απειλεί το μηδενικό και αρνητικό επιτόκιο στα διαθέσιμα.

Πρόκειται για εντολή που παράγει το ισχυρό stop στην επενδυτική ροπή, παράγει την αναστολή του επιχειρείν απο μικρούς και μεγάλους κεφαλαιούχους. Κανείς δεν τολμά να αρπάξει πιθανές ευκαιρίες στην ύφεση αφού δεν ξέρει πότε θα βρεθούν οι κλάδοι στα κατώτερά τους, πόσο ακόμη θα απαξιωθούν περιουσίες, πόσο θα γίνει φθηνότερος ο ανθρώπινος μόχθος, το ενεργειακό και το μισθολογικό κόστος.

Το τελευταίο είναι ένα δεδομένο που φαίνεται να το δέχονται οι χρηματοπιστωτικές αγορές (αφού ανεβάζει τα περιθώρια κέρδους των εταιρειών) αλλά σε καμία περίπτωση δεν την αποδέχεται και δεν την αντέχει η πλειονότητα της κοινωνίας: οι απλοί εργαζόμενοι.

Και η απόσταση στο τρίγωνο κοινωνία-αγορές - οικονομία διαμεσολαβείται απο το αόρατο χέρι προσφοράς και ζήτησης του μόνου κεφαλαίου που δεν «ακούει» και δεν πειθαρχεί σε καμία εντολή, στριφογυρνάει ασταμάτητα στα ταμπλό των χρηματιστών, τζογάρει με τα επίπεδα του ιδιωτικού και κρατικού χρέους, αδιαφορεί για τη μακροχρόνια παραγωγική απόδοση με θέσεις εργασίας και συνεχίζει ακάθεκτο να φουσκώνει την πλασματική οικονομία στερώντας από την πραγματική παραγωγή και το εμπόριο τη ρευστότητα για ανάκαμψη.

Όσα δισ. και τρισ. δολαρίων/ευρώ ρίξουν οι κυβερνήσεις (με το σιδερένιο χέρι που κάποιοι λοιδωρούσαν συνέχεια), αλλά και οι κεντρικές τράπεζες, αν δεν μεταφερθεί η εντολή στο παρασιτικό/βραχυπρόθεσμο χρηματιστηριακό κεφάλαιο να μετοικήσει έστω μερικώς από το ψηφιακό υπερσυνδεδεμένο σύμπαν ταχύτατων συναλλαγών στις δραστηριότητες της απλής καθημερινής ζωής μας (εργοστάσιο, γραφείο, μισθός, πρόσοδος, παραγωγικό κέρδος, δόσεις δανείων, οφειλών) τόσο θα αυξάνονται οι υπόρρητες εντολές που δεν θα ακούει η πραγματική οικονομία.

Ειδικά τώρα που η κοινωνική μηχανική καθήλωσης των πολιτών - παραγωγών - καταναλωτών εδραιώνει τον νέο καπιταλισμό της επιτήρησης...