Μανώλης Κασσώτης: Η Δωδεκανησιακή Νεολαία Αμερικής πρωτοπόρος για την απελευθέρωση της Δωδεκανήσου

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο
Mανώλης Κασσώτης
στο anamniseis.net

Από το 1918 μέχρι το 1929, έγιναν ορισμένες δυναμικές προσπάθειες στην Αμερική για την απελευθέρωση της Δωδεκανήσου, όμως από το 1929, λόγω της οικονομικής κρίσης που ενέσκηψε, ο αγώνας είχε σχεδόν νεκρωθεί. Αλλά στις αρχές του 1934, ενώ τα πάντα ησύχαζαν, στον δημοσιογραφικό στίβο εμφανίζεται ο εκ Ρόδου φοιτητής του Columbia University και αργότερα καθηγητής στο ίδιο Πανεπιστήμιο Μανώλης Σ. Αθανασιάδης.

Με σειρά άρθρων στην «Ατλαντίδα» και «Εθνικό Κήρυκα» τέθηκαν τα θεμέλια μιας νέας οργάνωσης που ήταν αποφασισμένη να αγωνιστεί μέχρι την πραγματοποίηση του τελικού σκοπού. Σε προκαταρκτική σύσκεψη οι Αθανασιάδης, Νικόλαος Μανούσης και Δημ. Στρίκης συζήτησαν την ίδρυση Παν-δωδεκανησιακής οργάνωσης, και προσκάλεσαν Δωδεκανησιακούς παράγοντες σε συνεδρίαση στις 29 Μαρτίου.

Ατλαντίδα και Εθνικός Κήρυκας
Δύο μήνες πριν, ο Αθανασιάδης συναντήθηκε με τους διευθυντές του «Εθνικού Κήρυκα», Δημήτριο Καλλίμαχο, και της «Ατλαντίδας», Βλαδίμηρο Κωνσταντινίδη, και παρότρυναν τον Αθανασιάδη ν’ αναλάβει μία συντονισμένη δημοσιογραφική εκστρατεία για την ίδρυση εθνικής Δωδεκανησιακής οργάνωσης και την συνεχή διαφώτιση επειδή η Ελληνική κυβέρνηση δυσκολευόταν να το πράξει για διπλωματικούς λόγους. Επειδή ο Καλλίμαχος ήταν φανατικός «Βενιζελικός» και ο Κωνσταντινίδης «Βασιλικός», ο Καλλίμαχος, μεγαλόκαρδα, δέχθηκε πρόταση του Κωνσταντινίδη να διεξαχθεί η εκστρατεία μέσω της «Ατλαντίδας», διότι οι Δωδεκανήσιοι είχαν την εσφαλμένη εντύπωση ότι μόνο ο Βενιζέλος και οι οπαδοί του ενδιαφέρονταν για τα νησιά.

Ο Αθανασιάδης υπέβαλε στον γενικό πρόξενο της Ελλάδας, Νικόλαο Τσεπέρη προφορική έκθεση της συνομιλίας και των σχεδίων. Κατόπιν σχετικής αναφοράς στον πρεσβευτή Χαράλαμπο Σιμόπουλο, ο Τσεπέρης σύστησε στον Αθανασιάδη, στη δημοσιογραφική εκστρατεία και γενικά σε οποιαδήποτε άλλη εκδήλωση, να αποφευχθεί κάθε αναφορά στις ελληνικές Αρχές.

Δημοσιογραφική εκστρατεία
Το πρώτο άρθρο δημοσιεύθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 1934 και αναφερόταν στο ιστορικό της κατάληψης των νησιών, στο διάγγελμα του στρατηγού Αμέλιο και στις υποσχέσεις του, και στις διάφορες συνθήκες. Κατέληγε με τον βασικό σκοπό την επείγουσα ανάγκη συσπείρωσης των Δωδεκανησιακών οργανώσεων σε Συνομοσπονδία για συστηματικό αγώνα.

Το δεύτερο άρθρο, της 23ης Φεβρουαρίου, είχε συναισθηματικό χαρακτήρα. Όλοι οι Δωδεκανήσιοι νιώθουν τον ίδιο πόνο, έχουν την ίδια λαχτάρα, τις ίδιες σκέψεις για τη σκλαβωμένη τους πατρίδα. Μιλούσε για τον κίνδυνο του εξιταλισμού της Δωδεκανήσου και κατέληγε: «…το όνειρο θα σβήσει, οι ελπίδες θα χαθούν ενόσω αδρανούμε, ενόσω δεν προθυμοποιούμεθα να εξυπηρετήσουμε τον σκοπό μας ουσιαστικά και συστηματικά με έργα».

Το τρίτο άρθρο, της 23ης Φεβρουαρίου, εξέφραζε την ακράδαντη πίστη ότι μόνο με μία ισχυρή οργάνωση θα μπορούσαμε να ενεργήσουμε τελεσφόρα στη διεθνή κοινή γνώμη.

Το τέταρτο άρθρο, της 4ης Μαρτίου, μιλούσε για την ιταλική προπαγάνδα και υπέβαλλε σειρά από ερωτήματα και υποδείξεις για την αντιμετώπισή της.
Τα δύο τελευταία άρθρα, της 10ης και 16ης Μαρτίου εκφράζαν την πεποίθηση ότι οι Δωδεκανήσιοι ήταν σε θέση να δημιουργήσουν πανίσχυρη οργάνωση που θα ηγείτο του αγώνα για την απελευθέρωση των νησιών.

Το τελευταίο άρθρο έλεγε πως «αν μπορούν οι αδελφοί που ζουν στα νησιά υπό τον βαρύ ζυγό της σκλαβιάς να αψηφούν τις απειλές και να εκδηλώνουν την αγανάκτησή των, πώς μπορούμε εμείς που ζούμε σε μία ελεύθερη χώρα ν’ αδρανούμε και αφήνουμε να πιστευτεί ότι η ελληνική μας ψυχή αρνείται να συμπονήσει και να βοηθήσει τους πάσχοντας αδελφούς μας;».

Όπως είπε ο Καλλίμαχος, «Το σίδερο άρχισε να κοκκινίζει στη φωτιά. Σε λίγο θα ’ναι έτοιμο να φορμαριστεί. Χρειάζεται τον μάστορά του, τον σιδηρουργό, τη Δωδεκανησιακή οργάνωση».

Η πρώτη συνεδρίαση
Η πρώτη συνεδρίαση έγινε στις 29 Μαρτίου στο υπόγειο ενός εστιατορίου της 8ης Λεωφόρου της Νέας Υόρκης υπό την προεδρία του Αθανασιάδη. Παρέστησαν: Δημήτρης Πολυχρονιάδης (Νίσυρος), Δημήτρης Στρίκης (Νίσυρος), Ιωάννης Οικονομίδης (Νίσυρος), Ιωάννης Κοριτσίδης (Νίσυρος), Νικόλαος Μανούσης (Κως), Νικήτας Χατζηνικήτας (Κως), Μιχαήλ Μακρής (Κάρπαθος), Νίκος Καπετανάκης (Κάρπαθος), Νικόλαος Ιωαννίδης (Ρόδος), Μανώλης Αθανασιάδης (Ρόδος), Σωτήρης Σωτηράκης (Καστελλόριζο), Γεώργιος Σκυλάς και Γεώργιος Περίδης.

Εκτός αυτών, στις επόμενες συνεδριάσεις παρευρέθηκαν μεταξύ άλλων και οι εξής: Αθανάσιος Ξυνιδής (Σύμη), αδελφοί Νικόλαος και Δημήτριος Παναγιώτου (Κάρπαθος), Δημήτρης Παύλου (Ρόδος), Ευάγγελος Κωνσταντινίδης (Κως), Κώστας Πασαρής (Καστελλόριζο), Γεώργιος Κοντεμανώλης (Νίσυρος), Γεώργιος Καζαβής (Νίσυρος), Σταθάκος, Παναγίδης, Νικόλαος Διακανδρέας, Γεργατσούλης (Κάρπαθος) και Πολυχρόνης Παπαδάκης (Κάρπαθος).

Στην συνεδρίαση της 17ης Απριλίου εξελέγη το Διοικητικό Συμβούλιο της Δωδεκανησιακής Νεολαίας Αμερικής: Μανώλης Αθανασιάδης πρόεδρος, Μιχαήλ Μακρής και Νικήτας Χατζηνικήτας αντιπρόεδροι, Πολυχρόνης Παπαδάκης ταμίας, Δημήτρης Στρίκης γραμματέας και σύμβουλοι Νικόλαος Μανούσης, Δημήτρης Πολυχρονιάδης, Νικόλαος Ιωαννίδης, Γεώργιος Σκυλάς, Ιωάννης Κοριτσίδης, Γεώργιος Κοντεμανώλης, Νικόλαος Διακανδρέου και Ιωάννης Οικονομίδης, με Εκτελεστική Επιτροπή τους Μανώλη Αθανασιάδη, Μιχαήλ Μακρή και Νικόλαο Μανούση.

Στις 19 Απριλίου, η Γ.Σ. αποφάσισε την οργάνωση συλλαλητηρίου και ψήφισε καταστατικό με Ύπατη Στοά και Τμήματα σε άλλες πόλεις, με μια σημαντική διαφορά:

η ΔΝΑ εθεωρείτο οργάνωση μυστική, όπως η Φιλική Εταιρεία, με όρκους, συνθήματα, ψευδώνυμα, κ.λπ. Δεν άργησε όμως να τα καταργήσει όταν έγινε γνωστό ότι το ιταλικό προξενείο στη Νέα Υόρκη είχε πλήρη κατάλογο των μελών της και απειλούσε αντίποινα εναντίον των συγγενών που έμειναν στα νησιά.

Με αυτές τις συνθήκες και παρά τη νομική της υπόσταση η ΔΝΑ μετετράπη σε επαναστατικό κομιτάτο και σύνταξε νέο καταστατικό μιας σελίδα. Σύμφωνα με το οποίο: «Σκοπός της ΔΝΑ είναι η απελευθερωτική προπαγάνδα υπέρ της Δωδεκανήσου, δια της εκδόσεως μηνιαίου Δελτίου προς διαφώτιση του Αμερικανικού κοινού, δια των δημοσιευμάτων στο Ελληνόφωνο και Αμερικανικό Τύπο ή δια κάθε άλλου μέσου ….». Με τη ΔΝΑ συνεργάζονταν κι άλλοι Δωδεκανήσιοι που έμεναν και σε άλλες πόλεις της Αμερικής.

Ο «Δωδεκανήσιος»
Με την νέα σύνθεση η ΔΝΑ έπαψε να είναι πολυφωνική, αλλά διατήρησε τις δημοκρατικές διαδικασίες και προχώρησε ένθερμα και αποφασιστικά στην πραγματοποίηση του σκοπού: να διαφωτίσει την αμερικανική κοινή γνώμη με κάθε μέσο και ιδιαίτερα με το μηνιαίο Δελτίο «Δωδεκανήσιος», που έκαμε την πρώτη του εμφάνιση τον Οκτώβριο του 1934 με τον ακόλουθο χαιρετισμό:

«Κατερχόμενος ο “Δωδεκανήσιος” στην κονίστρα του Δωδεκανησιακού αγώνα, απευθύνει αδελφικό χαιρετισμό προς τους απανταχού αγωνιστές του Δωδεκανησιακού αγώνα. Ελπίζει, ότι θα έχει παρά το πλευρό του όλους τους Δωδεκανησίους πατριώτες στις προσπάθειές του δια την ανατολή μιας καλλίτερης αύριο εις την δυστυχή πατρίδα μας και συμπαραστάτες όλους τους Πανέλληνες οι οποίοι πιστεύουν ότι η Δωδεκάνησος ήταν, είναι και πρέπει να παραμείνει Ελληνική».

Ο «Δωδεκανήσιος» εκδιδόταν στα Ελληνικά και Αγγλικά για μία δεκαετία, παρά τις δύσκολες οικονομικές συνθήκες που αντιμετώπιζε.

Εκδιδόταν με μεγάλες θυσίες των μελών της Διοικητικής Επιτροπής, που ήταν βιοπαλαιστές, μέχρι που ήλθαν να βοηθήσουν οικονομικά οι Δωδεκανησιακοί σύλλογοι και ιδιώτες. Ο «Δωδεκανήσιος» κράτησε αταλάντευτη γραμμή και ουδέποτε μείωσε την μαχητικότητά του. Εξέθετε, επέκρινε, κατέκρινε και στιγμάτιζε τη φασιστική πολιτική και αδιάλειπτα διακήρυττε την ελληνικότητα των νησιών.

Με τη βελτίωση των οικονομικών της η ΔΝΑ διεύρυνε περισσότερο τη δράση της με Public relations. Με φυλλάδια στην αγγλική γλώσσα, επιστολές, υπομνήματα και προσωπικές επαφές, η ΔΝΑ κατόρθωσε να δημιουργήσει φιλοδωδεκανησιακό ρεύμα ανάμεσα στο αμερικανικό κοινό και ιδιαίτερα στο Κογκρέσο. Φιλοδωδεκανήσιοι αμερικανοί διανοούμενοι και πολιτικοί δημοσίευσαν άρθρα ή πραγματοποιούσαν ραδιοφωνικές ομιλίες υποστηρίζοντας την αδιαπραγμάτευτη ελληνικότητα των νησιών και την ένωσής τους με την Ελλάδα.

Το Συλλαλητήριο
Στις 3 Φεβρουαρίου 1935 η ΔΝΑ οργάνωσε στο Palm Gardens της Νέας Υόρκης ογκώδες συλλαλητήριο με τη συνεργασία πολλών ελληνοαμερικανικών, αλλά και δεκάδων ξένων αντιφασιστικών οργανώσεων καθώς και τη συμμετοχή διακεκριμένων Αμερικανών διανοουμένων.

Ο αμερικανικός Τύπος ασχολήθηκε με το συλλαλητήριο κι έδωσε μεγάλη δημοσιότητα στις αγριότητες των φασιστών στα Δωδεκάνησα. Στο συλλαλητήριο πήραν μέρος πάνω από 5.000 άτομα, υιοθετήθηκε ψήφισμα το οποίο στάλθηκε στο Κογκρέσο, στην Κοινωνία των Εθνών, στους ηγέτες Αμερικής, Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας και στις εφημερίδες.

Μεγαλύτερο αντίκτυπο ακόμη είχε εκδήλωση της 30ης Νοεμβρίου 1940 στο ξενοδοχείο Great Northern Hotel της Νέας Υόρκης, με τη συμπαράσταση ελληνοαμερικανών, αμερικανικών και αντιφασιστικών οργανώσεων, καθώς και την υλική συμβολή των Κασίων εφοπλιστών Μανώλη Κουλουκουντή, Αντώνη Παπαδάκη και Νικολάου Μαυρή. Στην συνεστίαση προσήλθαν 600 Δωδεκανήσιοι, άλλοι ομογενείς και αρκετοί βουλευτές, γερουσιαστές, καθηγητές πανεπιστημίων και άλλοι διανοούμενοι. Επίσης παραβρέθηκαν εκπρόσωποι γαλλικών, τσεχοσλοβακικών, πολωνικών, ιταλικών, όπως η οργάνωσης Mazzini Society, και άλλων αντιφασιστικών οργανώσεων.

Επειδή η ΔΝΑ ιδρύθηκε με μοναδικό σκοπό, την απελευθέρωση της Δωδεκανήσου και την ενσωμάτωσή της στην Ελλάδα, το λάβαρό της ήταν μαύρο και συμβόλιζε τη σκλαβιά των νησιών. Έτσι, μετά την απελευθέρωση και την ενσωμάτωση, οι τότε διοικούντες έκριναν ότι έπρεπε να υποσταλεί το μαύρο λάβαρο και, η οργάνωση με τους αγώνες και την δράση της, να περάσει στην Ιστορία, η οποία –στο μέλλον- θα της απέδιδε τα εύσημα που της αναλογούσαν.

Αναδιοργάνωση
Όμως, το 1972, μετά την αναδιοργάνωση της Δωδεκανησιακής Ομοσπονδίας, «ξεφύτρωσε» και επανιδρύθηκε η Δωδεκανησιακή Νεολαία που συνεργάζεται με την Ομοσπονδία και ασχολείται με πολιτιστικά θέματα και εθνικά προβλήματα. Η Δωδεκανησιακή Νεολαία αποτελεί το «φυτώριο» των αυριανών στελεχών της Ομοσπονδίας και των τοπικών Δωδεκανησιακών συλλόγων. Σημείωση: Πριν ιδρυθεί η Δωδεκανησιακή Νεολαία Αμερικής ιδρύθηκαν οι Δωδεκανησιακές Νεολαίες Αθηνών και Αιγύπτου, που όλες μαζί έγιναν γνωστές ως τα τρία ΑΑΑ (Αθηνών, Αιγύπτου, Αμερικής).