Προοπτικές για 12μηνο θρησκευτικό τουρισμό

Του
Χρήστου Πετρέα

Η χρονική (12-μηνη) και γεωγραφική διάχυση του τουρισμού συνεπάγεται την ανάδειξη και νέων τουριστικών πόρων και την αντίστοιχη εκμετάλλευση των δυνατοτήτων να προσεγγίσουμε τουριστικά τμήματα αγοράς που είναι ανθεκτικά σε εποχιακές διακυμάνσεις και δεν έχουν άμεση εξάρτηση από κλιματολογικές συνθήκες.



Σε αυτά τα σημεία ο «τουρισμός θρησκευτικών ενδιαφερόντων» είναι κατ’ εξοχήν αναδεικνυόμενη μορφή, γιατί συνδυάζει και το γεγονός ότι μπορεί να πραγματοποιείται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, και σε όλη την επικράτεια, δεδομένου ότι ιερά προσκυνήματα και θρησκευτικά μνημεία βρίσκονται διεσπαρμένα σε όλες τις περιοχές της χώρας.



Άλλωστε και σε κυβερνητικό επίπεδο στη χώρα μας, ιδίως τα τελευταία χρόνια, αλλά και στην πρόσφατη ομιλία της Κας Υπουργού Τουρισμού στις Προγραμματικές Δηλώσεις της Κυβέρνησης στην Βουλή, έγινε αναφορά, ως στρατηγικές κατευθύνσεις, στην πρόθεση «αναδιαμόρφωσης του τουριστικού πακέτου» και στην έμφαση στον «πολυθεματικό τουρισμό», μεταξύ των οποίων και τον «θρησκευτικό».



Οι κύριες διαστάσεις της προσέλκυσης επισκεπτών στα θρησκευτικά μνημεία και χώρους, είναι δύο:
• Η προσκυνηματική διάσταση, που συνδυάζεται με εκφράσεις λατρευτικής συμπεριφοράς, με την ευλάβεια των πιστών, με την προσκύνηση σε Ιερά Λείψανα και Εικόνες, και
• Η πολιτιστική διάσταση, που βασίζεται στην ιστορία, αρχιτεκτονική, τέχνες, περιβάλλοντα χώρο, και λοιπά χαρακτηριστικά του θρησκευτικού μνημείου



Όμως ο «τουρισμός θρησκευτικών ενδιαφερόντων» μπορεί να συνδυαστεί με συνέδρια και συναντήσεις, θρησκευτικού αντικειμένου αλλά και με επιστημονική, ιστορική, αρχαιολογική, αναφορά (πραγματοποιούνται πάρα πολλά διεθνώς), με κρουαζιέρες και γιώτινγκ (η χώρα μας έχει πολλά ενδιαφέροντα και σημαντικά από θρησκευτικής και λατρευτικής πλευράς παράκτια μνημεία), με τους θρησκευτικούς εορτασμούς και επετείους, και ακόμη με εκπαιδευτικό ενδιαφέρον, κατασκηνώσεις και (λιγώτερης σημασίας για την Ελλάδα) ιεραποστολικές δράσεις.



Επίσης, από πλευράς υποψηφίων προσκυνητών – επισκεπτών, καλύπτει όλες τις ηλικίες και τις εθνικότητες (για διαφορετικούς ίσως λόγους) και προσφέρεται και ως δραστηριότητα ατόμων τρίτης ηλικίας και συνταξιούχων, που έχουν μεγαλύτερη χρονική διαθεσιμότητα για το ταξίδι τους, και που είναι μία τουριστική αγορά που πληθυσμιακά μεγαλώνει, λόγω της επιμήκυνσης του χρόνου διαβίωσης.



Τα τελευταία χρόνια η διεύρυνση των τουριστικών αγορών, και η αύξηση των επισκεπτών από ομόθρησκες χώρες και δή χώρες χριστιανικής ορθοδοξίας, όπως η Ρωσία και οι χώρες ΚΑΚ. Το Γραφείο του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού – ΕΟΤ Ρωσίας και χωρών ΚΑΚ (Μόσχα), δραστηριοποιείται σε αυτό, και παράδειγμα είναι η οργάνωση επίσκεψης αντιπροσωπείας υψηλόβαθμων Ρώσων κληρικών και λαϊκών, στην Ελλάδα, από άλλες, λιγότερο γνωστές σε μας, περιοχές της Ρωσίας.



Την περασμένη εβδομάδα ολοκληρώθηκε μία ολιγοήμερη επίσημη επίσκεψη υψηλόβαθμων Ρώσων κληρικών και λαϊκών, στην Ελλάδα, που έγινε δεκτή και από τον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος. Η αντιπροσωπεία, με την οργάνωση από το Συνοδικό Γραφείο Προσκυνηματικών Περιηγήσεων της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, περιηγήθηκε, με την φιλοξενία Ιερών Μητροπόλεων, σε διάφορες περιοχές με σημαντικές Ιερές Μονές, Ιερά Προσκυνήματα και άλλα θρησκευτικού ενδιαφέροντος μνημεία, όπως την Πνύκα, την Κόρινθο και την Βέροια (Βήματα Αποστόλου Παύλου), τις Ιερές Μονές Αγίου Εφραίμ, Παντοκράτορος και άλλες στην Αττική, τις Ιερές Μονές των Μετεώρων, την Παναγία Σουμελά στην Ημαθία, Ιερά Λείψανα Αγίου Δημητρίου και άλλων Αγίων στην Θεσσαλονίκη, και συναντήθηκε, εκτός των Εκκλησιαστικών Αρχών και με εκπροσώπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τουριστικών επαγγελματιών.



Παρά το ότι η επίσκεψη ήταν κυρίως προσκυνηματικού χαρακτήρα, έγινε σαφές ότι μπορεί να συνδυαστεί και με γενικότερη τουριστική δραστηριότητα, ανεξάρτητα από τις καιρικές συνθήκες. Η Ρωσική Αντιπροσωπεία, με επικεφαλείς τους Σεβασμιώτατους Μητροπολίτη Orenburg & Saraktash κ. Valentin και Μητροπολίτη Perm & Tobolsk κ. Mefodiy, προέρχονται από την περιοχή των Ουραλίων, και ενώ την περασμένη εβδομάδα η Ελλάδα υπέφερε από κύμα ψύχους, οι Ρώσοι επισκέπτες επεσήμαναν ότι την ίδια περίοδο στην περιοχή τους οι θερμοκρασίες ήταν -30oC. Δηλαδή είναι σαφές ότι Ρώσοι προσκυνηματικοί επισκέπτες μπορούν να έρθουν σε όλες τις εποχές του χρόνου.

Στην περιοχή των Ουραλίων δεν είναι άγνωστος ως τουριστικός προορισμός η Ελλάδα, και από πληροφορίες του Γραφείου ΕΟΤ Ρωσίας, ενώ από τις πόλεις, περισσότερο την Perm και λιγώτερο την Orenburg, την τουριστική σαιζόν 2014, πραγματοποιήθηκαν, είτε εβδομαδιαίες είτε ανά 10ήμερο, πτήσεις charter προς Ελληνικούς προορισμούς (Θεσσαλονίκη, Κέρκυρα, Κρήτη, Ρόδο, Κώ).



Οι δύο περιοχές έχουν πληθυσμιακά περισσότερους από 4.500.000 κατοίκους, και άρα αποτελούν ενδιαφέρουσα στόχευση τουριστικής αγοράς. Είναι προφανές ότι η ανάδειξη θρησκευτικών μνημείων θα συμβάλει στην αύξηση του ενδιαφέροντος των τοπικών πληθυσμών, ιδίως των ορθοδόξων χριστιανών από αυτούς, για επισκέψεις στην Ελλάδα σε συνδυασμό με προσκυνήματα, αλλά και με άλλες θρησκευτικού ενδιαφέροντος εκδηλώσεις.

Στην Συνέντευξη Τύπου που δόθηκε, με παρουσία του κ. Κωνσταντίνου Αγοραστού, Περιφερειάρχη Θεσσαλίας, των Δημάρχων Τρικάλων κ. Δ. Παπαστεργίου και Καλαμπάκας κ. Χ. Σινάνη, και άλλων τοπικών αρχών καθώς και εκπροσώπων πολλών επαγγελματικών και τουριστικών φορέων, οι Σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες επεσήμαναν το ενδιαφέρον που υπάρχει στις περιοχές τους, τους φιλικούς δεσμούς που τρέφουν οι πολίτες προς τους Έλληνες, και το ότι η Ρωσία και Ελλάδα συνδέονται και ιστορικά και θρησκευτικά από πολλούς αιώνες.

Το δεδομένο της υποτίμησης του Ρουβλίου, και η αύξηση του κόστους για τους Ρώσους των πακέτων διακοπών στην Ελλάδα, μπορεί να αντισταθμιστεί με προσφορά πακέτων σε περιόδους εκτός υψηλής τουριστικής σαιζόν. Με το δεδομένο των τελείως διαφορετικών κλιματολογικών συνθηκών, είναι εύλογο, ότι τουριστική προσφορά στις «άκρες» της Ελληνικής καλοκαιρινής περιόδου, με χαμηλότερες τιμές, αλλά ποιοτικές υπηρεσίες, και τον συνδυασμό με επισκέψεις σε ιερά προσκυνήματα και θρησκευτικά μνημεία, μπορεί να αποτελέσει κίνητρο για να διατηρηθεί η ευρύτερη Ρωσική αγορά, σε υψηλά επίπεδα.

Ο Χρήστος Πετρέας επαγγελματικά ασχολείται με θέματα τουριστικής και περιφερειακής ανάπτυξης, μάρκετινγκ, και μικρομεσαίων επιχειρήσεων, με υπέρ 25-ετή εμπειρία στην Ελλάδα και σε ξένες χώρες (Βαλκάνια, Ευρώπη, ΗΠΑ, Αφρική, Μεσόγειο). Έχει κάνει πανεπιστημιακές σπουδές στις ΗΠΑ, έχει ζήσει και εργαστεί επί 20 χρόνια στις ΗΠΑ και στην Μεγάλη Βρετανία.

Ειδικεύεται σε θέματα επιχειρησιακής οργάνωσης, στρατηγικού σχεδιασμού περιφερειακής ανάπτυξης και τουρισμού, ανάδειξης και προβολής (marketing) προορισμών και ειδικών μορφών τουρισμού. Έχει ακαδημαϊκή και διδακτική εμπειρία και δραστηριότητα, έχει συνεργαστεί στην εκπόνηση περισσότερων από 100 μελέτες, κυρίως σε θέματα τουρισμού, ειδικών μορφών και ανάπτυξης μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

Έχει διατελέσει επιστημονικός / τουριστικός / εκπαιδευτικός σύμβουλος σε υπουργεία, φορείς δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και επιχειρήσεις, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Διατέλεσε ως Ανώτερος Εμπειρογνώμων (Senior Expert) μέλος και Επικεφαλής (Team Leader) ομάδων Ευρωπαίων εμπειρογνωμόνων σε πολύμηνης διάρκειας έργα τεχνικής βοήθειας (κυρίως περιφερειακής και τουριστικής ανάπτυξης), χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ, σε υπουργεία και κυβερνητικούς φορείς σε διάφορες χώρες (Βαλκάνια, Ανατολική Ευρώπη, Μεσογειακές χώρες) και Επιστημονικός Συνεργάτης - Σύμβουλος στο Γραφείο Υφυπουργού Πολιτισμού και Τουρισμού.

Έχει εκτεταμένο συγγραφικό και αρθρογραφικό έργο από το 1988, τόσο στην Ελληνική όσο και στην Αγγλική γλώσσα, σε θέματα μικρομεσαίων επιχειρήσεων και τουρισμού. Είναι Συνεργάτης - Μέλος του Συνοδικού Γραφείου Προσκυνηματικών Περιηγήσεων της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος.