Εκτίθεται ξανά στη Χάλκη το γλυπτό «η δική μας νίκη»

Rodiaki NewsRoom

Συντηρήθηκε και εγκαταστάθηκε ξανά

Ένα ολόκληρο χρόνο παρέμεινε εγκαταλελειμμένο και… εκτεθειμένο δίπλα στη θάλασσα η γλυπτική σύνθεση «Η Δική μας Νίκη» που είχε δωρίσει ο εικαστικός Στυλιανός Χριστοφυλάκης στο Δήμο Χάλκης, η οποία συμβολίζει τους αγώνες των Δωδεκανήσων την περίοδο της Ιταλοκρατίας.

Το συγκεκριμένο γλυπτό το είχε παραχωρήσει το 2005 για να εκτίθεται στο Δημαρχείο του νησιού, ωστόσο πριν από λίγο καιρό όταν επισκέφθηκε ξανά τη Χάλκη, διαπίστωσε ότι είχε μεταφερθεί στον ξενώνα της περιοχής, ο οποίος στη συνέχεια παραχωρήθηκε σε ιδιώτη, ενώ το έργο του βρισκόταν εντελώς εγκαταλελειμμένο.

Με δικιά του πρωτοβουλία η γλυπτική σύνθεση συντηρήθηκε και εγκαταστάθηκε και πάλι στο Δημαρχείο της Χάλκης, για να εκτίθεται στο κοινό.

Το ιστορικό
Το Νημποριό δημιουργήθηκε το 1850-1870 όταν οι κάτοικοι της Χάλκης ξεπερνώντας τον φόβο και τον κίνδυνο των πειρατικών επιδρομών άρχισαν να εγκαταλείπουν τον μεσόγειο οικισμό Χωριό και να εγκαθίστανται στο επίνειό του, το οποίο σιγά-σιγά αναδείχθηκε σε νέα πρωτεύουσα.

Ένα από τα σημαντικότερα κτήρια του οικισμού είναι το σημερινό δημαρχείο με τον πετρόκτιστο πύργο του ρολογιού, το οποίο αρχικά λειτούργησε ως Αρρεναγωγείο και οικοδομήθηκε με δωρεά του συλλόγου Χαλκιτών της Αμερικής.

Χτισμένο σε περίοπτη θέση δεσπόζει με την επιβλητική του όψη σε ένα από τα ψηλότερα σημεία του οικισμού. Εκτός από το σύμβολο πολιτισμού και ανάπτυξης του νησιού αποτέλεσε και σύμβολο πολιτισμικής αντίστασης κατά την περίοδο της Ιταλοκρατίας (1912-1945).

Αυτό το δεύτερο σκέλος του συμβολισμού ενισχύθηκε από την τοποθέτηση της γλυπτικής σύνθεσης «Η Δική μας Νίκη» στην αίθουσα υποδοχής του ιστορικού κτιρίου. Αρχικά εκτέθηκε στην είσοδο του κατά τη διάρκεια του ΙΔ’ συμποσίου της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών Δωδεκανήσου τον Ιούλιο του 2005, οπότε και παραδόθηκε στον Δήμο.

Η γλυπτική σύνθεση η οποία ολοκληρώθηκε το 2005, έχει διαστάσεις 60x90x280 εκατοστά και είναι κατασκευασμένη από ανοξείδωτο σκελετό τετραγωνικής διατομής (30x30 χιλιοστά) πάνω στον οποίο συναρμολογήθηκαν τα κομμάτια από φύλλα ορείχαλκου πάχους 1,2 χιλιοστών.
Στην συνέχεια έγινε επεξεργασία πατίνας (οξείδωσης χαλκού).

Μέσα από την μορφή εκφράσθηκαν η δυναμική του αγώνα, η στατικότητα της θέλησης και η κίνηση της δράσης. Στην πλακέτα που τοποθετήθηκε στην βάση της γλυπτικής σύνθεσης, αναφέρεται ότι αφιερώνεται: «Στους Δωδεκανήσιους που αντιστάθηκαν στον ολοκληρωτισμό στις λογικές της αποικιοκρατίας και τις θελήσεις των ισχυρών με όλα τα μέσα, αλλά κυρίως με την Δύναμη της Ψυχής τους.
Ο δημόσιος χώρος θα πρέπει να λειτουργεί ως χώρος προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς και ταυτόχρονα προώθησης της ιστορικής μνήμης».

Η αφορμή για την δημιουργία του
Στο συμπόσιο της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών Δωδεκανήσου που πραγματοποιήθηκε στην Αστυπάλαια το 1999, έγινε αποδεκτή πρόταση της Εταιρείας Κασιακών Μελετών για την δημιουργία μνημείων σε όλα τα Δωδεκάνησα, αφιερωμένων στους αγώνες των Δωδεκανήσων την περίοδο της Ιταλοκρατίας, για ελευθερία και ανθρώπινη αξιοπρέπεια, στα πλαίσια διατήρησης της ιστορικής μνήμης.

Στο συμπόσιο της Τήλου το 2001 έγινε αποδεκτή η πρόταση δωρεάς γλυπτικής σύνθεσης αφιερωμένης στον αγώνα των Δωδεκανήσιων ενάντια στην αποικιοκρατία (1912-1947) από τον αρχιτέκτονα-εικαστικό Στυλιανό Χριστοφυλάκη με σκοπό την προώθηση της ιστορικής μνήμης.

Στο συμπόσιο στους Λειψούς το 2003 παρουσιάστηκε φωτογραφικό υλικό του προπλάσματος της σύνθεσης από μέταλλο στο Δ.Σ. της Σ.Γ.Τ.Δ ώστε να γίνουν σαφείς τόσο η μορφή όσο και οι διαστάσεις της σύνθεσης.
Στο συμπόσιο της Χάλκης το 2005 παραδόθηκε υλοποιημένη η γλυπτική σύνθεση στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, που μετά το ενδιαφέρον της Δημοτικής αρχής της Χάλκης για την αξιοποίησή της, παρέμεινε στο νησί. Αρχικά εκτέθηκε στην είσοδο του Δημαρχιακού Μεγάρου και στην συνέχεια στο χώρο υποδοχής του.

Στόχος της Δημοτικής αρχής ήταν όπως είχε δηλωθεί η διατήρηση και προώθησή της ιστορικής μας μνήμης.
Για την γλυπτική σύνθεση «Η Δική μας Νίκη» ο εκπαιδευτικός και ζωγράφος Μάνος Αναστασιάδης έγραψε: «Στο γλυπτό αυτό κυριαρχούν τα αιχμηρά τριγωνικά σχήματα. Οι συμπληρωματικές επαναλήψεις της τριγωνικής φόρμας σε όλο το μήκος και το πλάτος του γλυπτού, που είναι φτιαγμένο από συναρμολογημένα ελάσματα χαλκού οξειδωμένα, δημιουργεί αντηχήσεις της βασικής ιδέας. Ο κεντρικός κορμός του γλυπτού παρουσιάζεται σταθερός, μια σταθερότητα που παραπέμπει στην αποφασιστικότητα της αντίστασης.

Τα τριγωνικά σχήματα γύρω-γύρω από τον κύριο όγκο του γλυπτού, γύρω από τα αρνητικά στοιχεία της φόρμας, τις εσοχές και τις προεξοχές αυτής της φαγωμένης φόρμας, παραπέμπουν στην οξύτητα και τις απώλειες της μάχης, που δεν μπορούν όμως να συντρίψουν την εσωτερική θέληση, την αλύγιστη απόφαση των αγωνιστών».

Η κατασκευή της γλυπτικής σύνθεσης χρηματοδοτήθηκε με την αποζημίωση που δόθηκε στον αρχιτέκτονα - εικαστικό Στυλιανό Χριστοφυλάκη το 1998, μετά από δικαστική απόφαση που δικαίωνε την προσφυγή του στην Ελληνική Δικαιοσύνη ενάντια στον κ. Νείλο Πιτσινό και την Ιταλική Αρχαιολογική Σχολή της Αθήνας.

Η συγκεκριμένη διάθεση των χρημάτων αποτέλεσε δέσμευση του Στυλιανού Χριστοφυλάκη που διατυπώθηκε με την έναρξη της ακροαματικής διαδικασίας μια και ο μοναδικός σκοπός της προσφυγής του ήταν η ηθική του δικαίωση. Η αντιδικία είχε προκύψει την δεκαετία του '90 με αφορμή την έκθεση “η Ιταλική παρουσία στα Δωδεκάνησα 1912-1945” που οργανώθηκε από την εν λόγω Αρχαιολογική Σχολή και παρουσιάστηκε στην Ρόδο, την Ρώμη, την Αθήνα, εκδίδοντας και ένα πολυσέλιδο κατάλογο στα Ιταλικά.

Μέσα από τον κατάλογο αυτό προωθήθηκαν τόσο η Ιταλική κατοχή ως “Ιταλική παρουσία” όσο και η διάρκεια της ως το 1948, αγνοώντας την Ιταλογερμανική κατοχή 1943-1945 και την Αγγλική από το 1945 ως την ενσωμάτωση. Υπάρχουν σχετικές δημοσιεύσεις στον δωδεκανησιακό τύπο «Ροδιακή» και «Πρόοδος» καθώς και στην εφημερίδα «Λιμπρέτο» που εκδιδόταν από την Λέσχη των Ελλήνων που έζησαν και σπούδασαν στην Ιταλία (το κόστος κατασκευής και μεταφοράς της γλυπτικής σύνθεσης «Η Δική μας Νίκη» είχε στοιχήσει.1.000.000 δραχμές).

Βρέθηκε εγκαταλελειμμένο
Τον Οκτώβριο του 2015 ο Αρχιτέκτων – Εικαστικός Στυλιανός Χριστοφυλάκης, μετά την συμμετοχή του στο ΙΘ’ πολιτιστικό συμπόσιο της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών Δωδεκανήσου που φιλοξενήθηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων στο «Ακταίο» της Ρόδου, επισκέφθηκε και τη Χάλκη. Το γλυπτό «Η Δική Μας Νίκη» βρέθηκε σε αποθηκευτικό χώρο, του υπό νέα διεύθυνση συνεδριακού κέντρου, σε κατάσταση εγκατάλειψης και με σοβαρά σημάδια καταστροφών.

Είχε εγκαταλειφθεί για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα σε εξωτερικό χώρο δίπλα στη θάλασσα, με αποτέλεσμα να υποστεί πολλές φθορές στην πατίνα των μεταλλικών στοιχείων του, να υποστεί πτώση από τον άνεμο με αποτέλεσμα την παραμόρφωση κάποιων μεταλλικών στοιχείων του ( είχαν χαθεί ακόμα επτά βίδες που συγκρατούσαν τα μεταλλικά στοιχεία στον κορμό της σύνθεσης) και τέλος είχε πολλές αλλοιώσεις και η πατίνα του μεταλλικού βάθρου με έντονα ίχνη από απόθεση αντικειμένων όπως ποτήρια ή μπουκάλια.

Μετά από ενημέρωση και συνεννόηση με την δημοτική αρχή ο Στυλιανός Χριστοφυλάκης, εθελοντικά προσφέρθηκε να εργασθεί επί δύο ημέρες για την αποκατάσταση του γλυπτού (στο μέτρο φυσικά των δυνατοτήτων του, λόγω της έλλειψης υλικών και τεχνικής υποδομής). Με προσωπική παρέμβαση του Δημάρχου Κου Πατρός Μιχαήλ, το έργο μετά την αποκατάστασή του επανατοποθετήθηκε στο Δημαρχιακό Μέγαρο όπου και θα παραμείνει εκεί, όπως δεσμεύθηκε ο Δήμαρχος, ανταποκρινόμενο στο σκοπό για τον οποίο είχε δοθεί πριν 10 χρόνια στον Δήμο Χάλκης , δηλαδή «..την διατήρηση και προώθηση της Ιστορικής Μνήμης ».

Στο πλαίσιο αυτό μπορεί να αποτελέσει και καταγεγραμμένο, ιδιοκτησιακό στοιχείο πολιτιστικής και ιστορικής μνήμης του Δήμου Χάλκης, μετά από απόφαση του δημοτικού συμβουλίου φυσικά, μια και δεν είχε προχωρήσει αυτή η διαδικασία με την προηγούμενη δημοτική αρχή.

Επιστολή προς το Δημοτικό Συμβούλιο
Μάλιστα ο κ. Χριστοφυλάκης απέστειλε επιστολή προς το Δημοτικό Συμβούλιο Χάλκης τον Δεκέμβριο του 2015 στην οποία ανέφερε:
Θα παρακαλούσα τον Δήμαρχο Κο Πατρό Μιχαήλ να ανακοινώσει το περιεχόμενο της επιστολής μου, καθώς και το ανωτέρω ενημερωτικό κείμενο στο Δημοτικό Συμβούλιο
«Παρακαλώ να γίνεται ενημέρωση για την ύπαρξη, τον σκοπό και την προστασία του έργου «Η Δική μας Νίκη» στην εκάστοτε Δημοτική Αρχή και το Δημοτικό Συμβούλιο.

Για την όποια μετακίνησή του παρακαλώ να ενημερώνομαι προσωπικά, μια και η απογοήτευση, κατά την επίσκεψη μου τον Οκτώβριο του 2015 άγγιξε τα όρια της απελπισίας, μόλις διαπίστωσα το μέγεθος της εγκατάλειψης και της καταστροφής του έργου, που πριν 10 χρόνια με μεγάλη χαρά είχα εμπιστευθεί στον Δήμο σας.

«Η Δική μας Νίκη»δεν αποτελεί μόνο μια αισθητική εκδοχή, αλλά μια βαθιά έκφραση σεβασμού στους Αγώνες Του Λαού της Δωδεκανήσου για ελευθερία και ανθρώπινη αξιοπρέπεια..
Η ιστορική Μνήμη αποτελεί παρακαταθήκη για το μέλλον, ειδικά αυτούς τους δύσκολους καιρούς.
Αν το συγκεκριμένο έργο δημιουργεί ή θα σας δημιουργήσει κάποτε πρακτικά ή λειτουργικά προβλήματα στο Δημαρχιακό Μέγαρο θα παρακαλούσα να ενημερωθώ και δεσμεύομαι με δικά μου έξοδα μεταφοράς να σας απαλλάξω από την παρουσία του.

Ένα μεγάλο ευχαριστώ στον Δήμαρχο Κο Πατρό Μιχαήλ, για την άμεση και αποτελεσματική απόφαση του τον Οκτώβριο του 2015, ώστε το έργο να φιλοξενηθεί εκ νέου στο χώρο υποδοχής του Δημαρχιακού Μεγάρου και να αποκατασταθεί η ατυχής και άδικη αντιμετώπιση του.

Θα παρακαλούσα ακόμα ,το κείμενο που αφορά στη δημιουργία και το πνεύμα του έργου καθώς και η επιστολή μου προς το Δημοτικό Συμβούλιο, να πρωτοκολλήσουν και να αποτελέσουν μέρος των πρακτικών της συνεδρίασης του Δημοτικού Συμβουλίου, κατά την οποία θα διαβαστούν από τον Δήμαρχο».