Βιολογικός Καθαρισμός Ρόδου: ʼλλο η μπόχα, άλλο η αναβάθμιση

Από τα Οικολογικά-Ροδιακά Στις 9 Μαρτίου 2011 είχαμε αναφερθεί στην αναγκαιότητα για την αναβάθμιση των εγκαταστάσεων του ΒΙΟΚΑ Ρόδου αλλά και στην εγκατάλειψη των ίδιων των εγκαταστάσεων. Στα προβλήματα εκείνα ήρθε να προστεθεί ακόμα ένα που πλέον κάνει αισθητή την παρουσία του σε δύο κυρίως περιοχές του νησιού μας, στην ευρύτερη περιοχή Καλλιθέας – Φαληρακίου και στην τουριστική περιοχή Ιαλυσού. Και βέβαια δε μιλάμε για τίποτε άλλο από την έντονη δυσοσμία που παρατηρείται στις περιοχές αυτές. Οι περιοχές αυτές εκτός του ότι είναι από τις πιο τουριστικές στο νησί αποτελούν εισόδους στην πόλη και από εκεί διέρχονται καθημερινά χιλιάδες επισκεπτών και κατοίκων. Σύμφωνα με παράγοντες της ΔΕΥΑ Ρόδου, τόσο διοικητικούς όσο και υπηρεσιακούς, με τους οποίους μιλήσαμε, η δυσοσμία αυτή οφείλεται σε κακή λειτουργία των αντλιοστασίων τα οποία τοποθετήθηκαν λανθασμένα στα πιο καίρια σημεία του νησιού από τουριστικής άποψης. Ενδεικτικά αναφέρθηκε ότι στο αντλιοστάσιο απέναντι από το πρώην ξενοδοχείο «Ποσειδών» από τις 7 αντλίες οι τέσσερις είναι καμένες ενώ έχει σπάσει ο αγωγός απόσμησης! Στα υπόλοιπα αντλιοστάσια δεν προβλέφτηκε να υπάρχουν φίλτρα ενεργού άνθρακα που θα βελτίωναν την κατάσταση και τα οποία τώρα έχουν ήδη παραγγελθεί. Σε κάθε περίπτωση πάντως, φαίνεται ότι το καλύτερο που έχουμε να ελπίζουμε είναι η βελτίωση της κατάστασης και όχι η οριστική και τέλεια εξάλειψη του φαινομένου. Ένα άλλο δυσεπίλυτο πρόβλημα είναι αυτό του καταθλιπτικού αγωγού πίσω από τo κτήριο της Περιφέρειας, μπροστά από το «Έλλη». Εκεί ο αγωγός για λόγους οι οποίοι δεν έχουν εξηγηθεί δημόσια συχνά πυκνά σπάει δημιουργώντας αφόρητη κατάσταση στο κέντρο της πόλης. Το χειρότερο είναι ότι η κατάσταση αυτή δε φαίνεται να μπορεί να διορθωθεί εύκολα και άμεσα. Η αναβάθμιση του ΒΙΟΚΑ Ρόδου Η αναβάθμιση του ΒΙΟΚΑ Ρόδου είναι εκ των ουκ άνευ. Όπως σημειώναμε στο προηγούμενο άρθρο μας το Εργαστήριο Υγειονομικής Τεχνολογίας (ΕΥΤ) του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου σε μελέτη που υποβλήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2008 διαπιστώνει τα ακόλουθα: 1. Η επέκταση των εγκαταστάσεων πρέπει να γίνει είτε συνδεθούν τα Αφάντου και ο Αρχάγγελος είτε όχι. 2. Η επέκταση έπρεπε να έχει αρχίσει για να μπορεί να ολοκληρωθεί μέχρι το 2013 με δεδομένο ότι ένα τέτοιο έργο δεν μπορεί να απαιτήσει λιγότερο από 4 έως 5 χρόνια, εφόσον βέβαια υπάρχει χρηματοδότηση. 3. Σε περίπτωση που συνδεθούν και οι πέντε δήμοι, θα χρειαστεί και δεύτερη επέκταση έως το έτος 2035 για να μπορεί να γίνει επεξεργασία των ρυπαντικών φορτίων 300.000 ισοδύναμων κατοίκων. 4. Υπάρχει έλλειψη αξιόπιστων δεδομένων συμπεριλαμβανομένων και συστηματικών και αντιπροσωπευτικών δεδομένων δειγματοληψιών και αναλύσεων. Τα σημερινά δεδομένα Το έργο της αναβάθμισης του ΒΙΟΚΑ και της σύνδεσης των δύο πρώην Δήμων έχει υποβληθεί στη Διαχειριστική Αρχή του ΕΠΕΕΡΑΑ (Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη). Ο συνολικός προϋπολογισμός είναι περίπου 35 εκατομμύρια ευρώ ενώ ήδη έχουν ήδη εγκριθεί πέντε έργα για το Νότιο Αιγαίο μεταξύ των οποίων και το έργο του ΒΙΟΚΑ και δικτύων πρώην Δήμου Δικαίου προϋπολογισμού €25 εκ. Βέβαια εάν το έργο ενταχθεί αυτό σημαίνει ότι η Ρόδου Λίνδου από τον Αρχάγγελο έως την περιοχή Τραουνού θα ξανασκαφτεί! Δηλαδή μόλις τελειώσουν τα έργα για την επέκταση της οδού και τη μεταφορά του νερού από το Γαδουρά, θα ξαναρχίσουμε να σκάβουμε. Βέβαια υπάρχει και το θέμα των καταληκτικών ημερομηνιών. Τα έργα του ΕΣΠΑ θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι 31/12/2015. Ακόμα λοιπόν και εάν το έργο ενταχθεί άμεσα, με τις γνωστές καθυστερήσεις που σημειώνονται σε τέτοια έργα, είναι αμφίβολο εάν μπορέσει να ολοκληρωθεί στην ώρα του. Βέβαια κανείς δε θέλει να σκέπτεται τι θα γίνει εάν το έργο δεν ενταχθεί. Να σημειώσουμε ότι το συγκεκριμένο έργο δεν ανήκει στην αρμοδιότητα της Ενδιάμεσης Διαχειριστικής Αρχής της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, αλλά υποβλήθηκε απευθείας λόγω αρμοδιότητας στη Διαχειριστική Αρχή του ΕΠΕΕΡΑΑ στο υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ). Ένα τέτοιο ενδεχόμενο μη ένταξης του έργου αφήνει πολλά ερωτηματικά για την τύχη της αποχέτευσης όλου του Βόρειου Τριγώνου και των πρώην Δήμων Αφάντου και Αρχαγγέλου. Οι αντιρρήσεις Όπως γράψαμε και την προηγούμενη φορά υπάρχουν αρκετές αντιρρήσεις για τη σύνδεση των πρώην Δήμων Αρχαγγέλου και Αφάντου με τις εγκαταστάσεις του ΒΙΟΚΑ στην περιοχή «ΒΟΔΙ». Οι αντιρρήσεις αυτές προέρχονται από τους ξενοδόχους αλλά και τους κατοίκους του πρώην Δήμου Καλλιθέας και συνοψίζονται στα εξής: 1. Η δαπάνη κατασκευής τριών ξεχωριστών βιολογικών σε Αρχάγγελο, Κολύμπια και Αφάντου θα κοστίσει σαφώς λιγότερο από την κατασκευή του ίδιου του αγωγού 2. Ο μεγάλος χρόνος παραμονής των λυμάτων εντός του αγωγού θα έχει ως συνέπεια την έναρξη αναερόβιων ζυμώσεων και την επακόλουθη έκλυση οσμών κατά μήκος του αγωγού 3. Η πιθανότητα βλαβών και αστοχιών που μπορεί να σημειωθούν είναι μεγαλύτερη αφού μεγαλύτερο είναι το δίκτυο, όταν μάλιστα δεν έχουν ληφθεί όλα τα ενδεδειγμένα μέτρα όπως φάνηκε σε περιπτώσεις των σημερινών υποδομών, π.χ στα Κρητικά και στο Φαληράκι όπου υπάρχει μεγάλη δυσοσμία 4. Η παγκόσμια εμπειρία από την εγκατάσταση βιολογικών μονάδων επεξεργασίας λυμάτων ισχυρίζονται ότι δεν πρέπει να έχουμε υπερσυγκεντρώσεις λυμάτων, δηλαδή δεν είναι συνετό να μετατρέπουμε τις τοπικές μονάδες επεξεργασίας σε διατοπικές. Οι υπερσυγκεντρώσεις προκαλούν υπερτροφισμό της θαλάσσιας περιοχής όπου διοχετεύονται τα επεξεργασμένα λύματα και μετατρέπονται σε παράγοντες ανισορροπίας ή ακόμη και πιθανές εστίες μετάδοσης βακτηριακών παθογόνων* 5. Η κάθε κοινωνία θα πρέπει να αναλαμβάνει τα απόβλητα της και να μην τα φορτώνει στο γείτονα, η λεγόμενη όχι στην αυλή μου λογική (NIMBY – not in my back yard) Η σημερινή κατάσταση Η κατάσταση που αντικρίσαμε σήμερα στο ΒΙΟΚΑ Ρόδου είναι ίδια με εκείνη του Μαρτίου και ίσως ακόμη χειρότερη. Η εγκατάλειψη των πάντων είναι προφανής και το ερώτημα που μπαίνει αμέσως είναι πώς είναι δυνατόν αυτές οι εγκαταστάσεις να λειτουργούν ικανοποιητικά. Οι φωτογραφίες που (ξανα)δημοσιεύουμε είναι αδιάψευστος μάρτυρας. Αυτό που συμβαίνει, απ’ ότι καταλάβαμε, είναι ότι εκτός της εγκατάλειψης όλες οι βλάβες επιδιορθώνονται από υλικά της δεύτερης γραμμής που δεν χρησιμοποιείται. Εξάλλου ενώ τα ξενοδοχεία της πόλης Ρόδου έχουν συνδεθεί κατά 100%, δεν ισχύει το ίδιο για τα ξενοδοχεία της περιοχής Φαληρακίου και Ιαλυσού, ιδίως της δεύτερης περιοχής. Είναι ενδεικτικό ότι η ΔΕΥΑΡ έχει συστήσει συνεργεία για να καταγράψει την κατάσταση των αποχετευτικών δικτύων ξενοδοχείων και επιχειρήσεων, αφού η σύνδεση με το δημοτικό δίκτυο αποχέτευσης είναι υποχρεωτική, αλλά και για να ξεκαθαρίσει ποια ξενοδοχεία δίνουν νερό στους πελάτες τους από δικές τους γεωτρήσεις, πράγμα που δεν επιτρέπεται και μπορεί να είναι επικίνδυνο για την υγεία τους, ενώ βέβαια την ίδια ώρα δηλώνουν ότι παίρνουν νερό από το δίκτυο. Να σημειώσουμε ότι τα ξενοδοχεία είναι υποχρεωμένα να είναι συνδεδεμένα με τα δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης όπου τα δεύτερα υπάρχουν, σε διαφορετική περίπτωση η ΔΕΥΑΡ δεν θα πρέπει να δίνει τις ανάλογες βεβαιώσεις για να χορηγούνται ή να ανανεώνονται οι άδειες λειτουργίας των μονάδων. Κανένας από την άλλη πλευρά δεν μπορεί να είναι σίγουρος για το τι μπορεί να συμβαίνει στη θάλασσα αφού η ΔΕΥΑΡ δεν διενεργεί μετρήσεις εκεί αλλά μόνο στις εξόδους των βιολογικών της σταθμών. Οι μετρήσεις είναι ελάχιστες και πλημμελείς και δεν μπορούμε να ξέρουμε την ποιότητα των νερών κολύμβησης σε σημεία μάλιστα που δέχονται χιλιάδες λουόμενους. Για το λόγο αυτό σχεδιάζεται από τη ΔΕΥΑΡ η κατάρτιση σχεδίου για την παρακολούθηση της ποιότητας του επεξεργασμένου νερού από τους βιολογικούς αλλά και η επαναχρησιμοποίηση του νερού αυτού που είναι πλέον και επίσημη πολιτική του ελληνικού κράτους. Δεν γνωρίζουμε πότε θα υλοποιηθεί αυτό το σχέδιο, πάντως εάν συνδεθούν και οι υπόλοιπες ξενοδοχειακές μονάδες που τώρα χρησιμοποιούν το νερό των βιολογικών για πότισμα των κήπων τους, θα ενταθεί το φαινόμενο της υπερκατανάλωσης νερού, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες. Η εντύπωση που αποκομίσαμε εμείς δεν μας επιτρέπει πάντως ανάλογη αισιοδοξία με αυτή των υπευθύνων της ΔΕΥΑΡ. Οι εικόνες από το ΒΙΟΚΑ στο ΒΟΔΙ αλλά και η αδυναμία των πρώην ΔΕΥΑ του νησιού να συγχωνευτούν σε μία ενιαία πλέον ΔΕΥΑ Ρόδου, πράγμα που είναι εμφανές στις υπηρεσίες της, μας κάνει να αμφιβάλλουμε για το πόσο γρήγορα μπορούν να προχωρήσουν όλα αυτά τα πράγματα. Η ύπαρξη ανθρώπινου δυναμικού και μάλιστα επιστημονικού είναι πέρα από κάθε αμφισβήτηση. Αυτό που αυτή τη στιγμή λείπει είναι η πολιτική ηγεσία που θα οργανώσει και θα ενεργοποιήσει όλο αυτό το δυναμικό ώστε να είναι αποδοτικό και παραγωγικό. *Επιστημονική ομάδα του Υδροβιολογικού Σταθμού Ρόδου έχει επισημάνει τις υψηλές μέσες τιμές θρεπτικών (κυρίως ΝΟ3 και ΝΗ4) στο Βόδι και στο Φαληράκι στο 6ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας που έγινε στη Χίο στις 23-26 Μαΐου 2000 υπό την αιγίδα του Εθνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών. Οι νιτρικές ενώσεις θεωρούνται υπεύθυνες για καρκινογενέσεις και τερατογενέσεις.