Τί καθεστώς ισχύει στην παραλία Τραουνού

Δικαιολογημένες οι αντιδράσεις των πολιτών Φως στο καθεστώς που υπάρχει με τη λειτουργία του Κέντρου Αποκατάστασης Απωλειών Υγείας ( ΚΑΑΥ ) στην παραλία «Τραουνού», επιχειρεί να ρίξει με επιστολή του στη «Ροδιακή» ένας ανώτατος αξιωματικός που υπηρετεί στη Ρόδο. Συγκεκριμένα ο αντισυνταγματάρχης Πεζικού κ. Γιάννης Μυρωνάκης, απόφοιτος της Σχολής Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αιγαίου, με αφορμή τα ρεπορτάζ της εφημερίδας μας γύρω από το γνωστό θέμα, αναφέρεται στο γενικότερο φαινόμενο καταπάτησης των παραλιών, επισημαίνοντας ότι, η επίμαχη πινακίδα, στην «Τραουνού» δικαιολογημένα προκάλεσε τις αντιδράσεις των πολιτών. Όμως σύμφωνα με όσα τονίζει, σκοπός της πινακίδας αυτής ήταν να ενημερώσει τους επισκέπτες που κατευθύνονται στις εγκαταστάσεις των ΚΑΑΥ και όχι εκείνους που κατευθύνονται στην παραλία, γιατί όπως εξηγεί ούτως ή άλλως ο κοινόχρηστος χαρακτήρας της κατοχυρώνεται από τους νόμους του Ελληνικού Κράτους. Πάντως αξίζει να σημειώσουμε ότι, όπως μας πληροφορεί, η λειτουργία του κέντρου στην εν λόγω περιοχή, είναι κάτι που μπορεί να πληροφορηθεί ο οποιοσδήποτε αφού οι ένοπλες δυνάμεις το παρουσιάζουν στην επίσημη ιστοσελίδα τους και μάλιστα αναφέρουν ότι «για την είσοδο και άλλων προσώπων, απαιτείται έγκριση της ΑΔΤΕ κατόπιν αίτησης». Φυσικά τα αρχικά δε σημαίνουν Κέντρο Αναψυχής Αξιωματικών όπως κυκλοφόρησε, αλλά όπως μαθαίνουμε Κέντρο Αποκατάστασης Απωλειών Υγείας, και δεν είναι άλλο από τις στρατιωτικές εγκαταστάσεις που λειτουργούν κατά τη διάρκεια και μετά τον πόλεμο για την ανάρρωση των τραυματιών. Στόχος της επιστολής του, όπως αναφέρει, είναι να αναπτυχθεί ένας κριτικός προβληματισμός γύρω από τα ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι των παράκτιων δήμων και έχουν να κάνουν με την ανάπτυξη και χρήση του παράκτιου χώρου, καθώς σύμφωνα με όσα υπογραμμίζει, υπάρχουν πολύ πιο σοβαρές υποθέσεις με καταπατήσεις ακτών, όπως για παράδειγμα στη Νότια Ρόδο. Εκεί μετά από επιτόπια επίσκεψη μπορεί κάποιος να διαπιστώσει ότι η πρόσβαση σε συγκεκριμένη παραλία έχει αποκοπεί με την τοποθέτηση μπαζών και μάλιστα έχει αφαιρεθεί και η πινακίδα που ενημέρωνε το κοινό για την παραλία! Στην περιοχή και μάλιστα σε σημείο ιδιαίτερης οικολογικής αξίας, κατασκευάζεται ξενοδοχείο, ενώ ο αιγιαλός και η παραλία έχουν γίνει αποδέκτες λυμάτων και σκουπιδιών. Η επιστολή που στάλθηκε στην εφημερίδα μας έχει ως εξής: Κύριοι, Σε συνέχεια της δημοσίευσης της εφημερίδας σας της 13 Αυγούστου 2007 σχετικά με το θέμα καταπάτησης της ακτής στο δήμο Καλλιθέας, θα ήθελα να σας γνωρίσω κάποιες βασικές παραμέτρους σχετικά με τα προβλήματα στον παράκτιο χώρο. Το φυσικό και κατ`επέκταση το πολιτισμικό περιβάλλον αποτελούν εκ φύσεως προστατευόμενα έννομα αγαθά και έχουν λάβει στις σύγχρονες βιομηχανοποιημένες κοινωνίες, τον χαρακτήρα ενός «υπερατομικού κοινωνικού δικαιώματος». Στην Ελλάδα η συνταγματική μεταμόρφωση του δικαιώματος αυτού από κοινωνικό σε «υπέρ» ατομικό είναι αποτέλεσμα των κοινωνικών εξελίξεων, και κυρίως της κοινωνικής θέλησης για μια ανθρωποκεντρική περιβαλλοντική οργανωμένη «κοινωνία των πολιτών». Οι πολίτες που διαμαρτυρήθηκαν για τη τοποθέτηση της πινακίδας βεβαιώνουν πρακτικά ότι τη στιγμή που κάποια τμήματα της κοινωνίας στρέφονται προς τη συγκέντρωση δύναμης και τον ατομισμό, κάποια άλλα δυναμικά τμήματα της διεκδικούν τη συμμετοχική δημοκρατία, και την εσωτερική κοινωνική ενδυνάμωση μέσα από ενέργειες άμεσης αντίδρασης και διαμαρτυρίας. Παρ`όλα αυτά όμως πιστεύω ότι η έκταση της παρουσίασης των προβλημάτων πρέπει να είναι ανάλογη του μεγέθους των επιπτώσεων που επιφέρει κάθε αντικοινωνική αυθαίρετη δράση. Το κείμενο που ακολουθεί περιέχει προσωπικές απόψεις τόσο ως απλού πολίτη, αλλά και ως αποτέλεσμα 2ετούς εμπειρίας στο ΠΜΣ / Ολοκληρωμένη Διαχείριση Παράκτιων Περιοχών της Σχολής Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Στόχο έχει να συμβάλλει στο διάλογο γύρω από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι των παράκτιων δήμων, και αναφέρονται στη σχέση μεταξύ της αναπτυξιακής πολιτικής και της προστασίας του πολιτισμικού και φυσικού περιβάλλοντος, και να αναπτύξει μέσω της παρουσίασης δυο χαρακτηριστικών προβλημάτων ένα στο δήμο Καλλιθέας και ένα στο Δήμο Νότιας Ρόδου ένα κριτικό προβληματισμό προς την κατεύθυνση της κοινωνικής απαίτησης για συναινετικές διαδικασίες στο σύνθετο πλέγμα των αποφάσεων και δράσεων που αφορούν την ανάπτυξη και χρήση του παράκτιου χώρου. Ασήμαντα και σημαντικά προβλήματα στις παραλίες: Δήμος Καλλιθέας Δήμος Νότιας Ρόδου Ασήμαντα προβλήματα….. Δήμος Καλλιθέας: Επισκέπτες της παραλίας αντέδρασαν στη θέα πινακίδας με προειδοποιητικήρυθμιστική οδηγία που δεν τοποθετήθηκε από το διαχειριστή της παραλίας, ο οποίος είναι ο Δήμος Καλλιθέας. Η αντίδραση των επισκεπτών είναι δικαιολογημένη, και πιθανόν να είναι αποτέλεσμα εσφαλμένης ερμηνείας της πινακίδας που αναγράφει: «ΜΟΝΟ ΜΕΛΗ members only» η οποία αν και στη φωτογραφία φαίνεται ότι είναι τοποθετημένη στην παραλία, σκοπό έχει την ενημέρωση των επισκεπτών που κατευθύνονται στις εγκαταστάσεις των ΚΑΑΥ και όχι στην παραλία. ΚΑΑΥ είναι τα αρχικά των λέξεων Κέντρα Αποκατάστασης Απωλειών Υγείας και προσδιορίζει αυτές τις στρατιωτικές εγκαταστάσεις που λειτουργούν κατά τη διάρκεια πολέμου, και μετά τον πόλεμο, με σκοπό την ανάρρωση των τραυματιών. Στο νησί της Ρόδου σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα: www.army.gr λειτουργεί για τις οικογένειες των ασφαλισμένων στα ταμεία των τριών κλάδων των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας, το ΚΑΑΥ ΕΡΗΜΟΚΑΣΤΡΟΥ το οποίο στην ιστοσελίδα καταχωρείται κατά λέξη όπως παρακάτω: ΚΑΑΥ της Περιοχής «ΑΦΑΝΤΟΥ»: ΚΑΑΥ ΕΡΗΜΟΚΑΣΤΡΟΥ Τοποθεσία: ΑΦΑΝΤΟΥ Περίοδος λειτουργίας: 01 ΙΟΥΝΙΟΥ ΕΩΣ 30 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ, τηλ: 2241087723 , Όνομα επικοινωνίας: Ο ΕΚΑΣΤΟΤΕ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΤΩΝ ΚΑΑΥ , δραστηριότητες: ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ ΩΣ ΑΝΑΨΥΚΤΗΡΙΟ ΑΠΟ 09:00 ΜΕΧΡΙ 19:30 ΚΑΙ ΩΣ ΤΑΒΕΡΝΑ ΑΠΟ 12:30 ΜΕΧΡΙ 19:30 ΕΠΙΣΗΣ ΔΙΟΡΓΑΝΩΝΟΝΤΑΙ ΨΥΧΑΓΩΓΙΚΕΣ ΒΡΑΔΙΕΣ ΚΑΘΕ ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΑΒΒΑΤΟ ΜΕ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΤΗΣ 95ΑΔΤΕ. ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΣΟΔΟ ΚΑΙ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ ΑΛΛΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΕΓΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΑΔΤΕ ΚΑΤΟΠΙΝ ΑΙΤΗΣΕΩΣ ΣΤΗΝ 95ΑΔΤΕ/2ο ΕΓ , διευκολύνσεις: ΔΙΑΘΕΣΗ ΛΕΩΦΟΡΕΙΟΥ ΓΙΑ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΩΝ ΑΠΟ ΡΟΔΟ ΠΡΟΣ ΕΡΗΜΟΚΑΣΤΡΟ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΑ, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ ΠΛΗΝ ΣΑΒΒΑΤΟΥ, ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΚΑΙ ΑΡΓΙΩΝ ΚΑΤΟΠΙΝ ΑΙΤΗΣΕΩΣ ΣΤΗΝ 95ΑΔΤΕ/4ο ΕΓ Οι επισκέπτες της παραλίας που διαμαρτυρήθηκαν έχουν απόλυτο δίκαιο αφού: 1. Σύμφωνα με το άρθρο 14 του 2971/19122001/ΦΕΚ 285Α Περί αιγιαλού και παραλίας, με τον οποίο ρυθμίζονται τα ζητήματα κυριότητας του αιγιαλού, και της παραλίας, και της χρησιμότητας αυτών, εξασφαλίζεται και κατοχυρώνεται απολύτως ο κοινόχρηστος χαρακτήρας αυτών των περιοχών, ενώ ορίζεται ότι αυτές προστατεύονται από το Δημόσιο, το οποίο τις διαχειρίζεται και τις αξιοποιεί. Στην παράγραφο 2 αναφέρεται ότι ο αιγιαλός και η παραλία μπορούν να αξιοποιηθούν για την εξυπηρέτηση εθνικών, κοινωφελών, αναπτυξιακών, περιβαλλοντικών, πολιτιστικών, προστασίας και ανάδειξης μνημείων και αρχαιολογικών χώρων, εξωραϊστικών, συγκοινωνιακών και γενικά σκοπών δημοσίου συμφέροντος. Ακόμη, ενώ κατά τα άλλα απαγορεύεται η κατασκευή κτισμάτων και εν γένει κατασκευασμάτων στις εν λόγω περιοχές, αυτή επιτρέπεται για την επιδίωξη των ανωτέρω σκοπών. 2. Το ακίνητο που λειτουργεί το ΚΑΑΥ ΕΡΗΜΟΚΑΣΤΡΟΥ βρίσκεται εκτός του αιγιαλού και της παραλίας, σε οικόπεδο που παρακολουθείται από το Ταμείο Εθνικής Άμυνας Τ.ΕΘ.Α και περιλαμβάνει εγκαταστάσεις και υποδομές για τη λειτουργία του στην περίοδο της ειρήνης ως αναψυκτηρίου και ταβέρνας, ενώ η διαχείριση του αιγιαλού και τις παραλίας αφορά σύμφωνα και με το άρθρο 75 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων [1] το Δήμο Καλλιθέας. Ο Δήμος Καλλιθέας είναι ο μόνος αρμόδιος φορέας για την επίλυση προβλημάτων, και εφ`οσον αιτηθούν την εξέταση συγκεκριμένου προβλήματος περισσότεροι των 25 δημοτών, (για το υπόψη θέμα είναι η πλέον αρμόζουσα ενέργεια). 3. Ο μοναδικός εθνικός σκοπός και δημόσιο συμφέρον που εξυπηρετεί η συγκεκριμένη παραλία δεν μπορεί να είναι άλλος από την αναψυχή όλων των κατοίκων και κυρίως των επισκεπτών του νησιού οι οποίοι δαπανούν αρκετά χρήματα για να επισκεφθούν τη Ρόδο και να χαρούν ανεμπόδιστα τις ακτές και τη θάλασσα. Η ανεμπόδιστη χρήση του αιγιαλού και της παραλίας από τον κάθε Έλληνα η αλλοδαπό πολίτη αποτελεί δημοκρατικό δικαίωμα που κατοχυρώνεται με τα άρθρα του Συντάγματος: 4(Ισότητα των Ελλήνων), 5 (Ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας, προσωπική ελευθερία), 11(Δικαίωμα του συνέρχεσθαι), 24(Προστασία του περιβάλλοντος), και 25 (Αρχή του κοινωνικού κράτους δικαίου, προστασία θεμελιωδών δικαιωμάτων). Σημαντικά προβλήματα….Δήμος Νότιας Ρόδου: Ανεξέλεγκτη ανάπτυξη και εισβολή άγνωστων επενδυτών στις ελάχιστες ακτές ιδιαίτερης οικολογικής αξίας που έχουν απομείνει στη Νότια Ρόδο. Η περίπτωση της παραλίας Αφάντου είναι μια σταγόνα στον ωκεανό μπροστά στην δράση ορισμένων επιχειρηματιώνεπενδυτών. Αυτή τη στιγμή σε μια από τις ωραιότερες παραλίες του Νησιού, νότια της ακτής Βούτσερη επίνειο του παραδοσιακού οικισμού Λαχανιά στη Νότια Ρόδο κτίζεται ξενοδοχείο όπου κάποιοι άγνωστοι θεώρησαν χρήσιμο να απαγορεύσουν την πρόσβαση που οδηγεί στην θάλασσα που βρίσκεται μπροστά του κλείνοντας με μπάζα το δρόμο που οδηγεί στην ακτή, και αφαιρώντας πιθανόν οι ίδιοι την πινακίδα με τη παραδοσιακή τοπική ονομασία της ακτής, για να διέρχονται ανυποψίαστοι οι παραθεριστές. Κατά μήκος της παραλιακής διαδρομής προς Κατταβιά όλες οι ανάλογες πινακίδες είναι συντηρημένες, βρίσκονται στη θέση τους, και βοηθούν τους περαστικούς να προσεγγίσουν τις ακτές. (εικόνες 3.4). Aπό μελέτη του χώρου και των εργασιών προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα: 1. Η αρχιτεκτονική του κτίσματος δεν συμβαδίζει με το παράκτιο περιβάλλον, και τα υλικά που χρησιμοποιούνται δεν αντανακλούν απολύτως κανένα σεβασμό στην αισθητική του τοπίου σε σχέση με την μορφολογία και την ιστορία της Νότιας Ρόδου (παραδοσιακοί οικισμοί Κατταβιάς, Λαχανιάς κλπ με κατοικίες απλές, κτισμένες όμως με κόπο και υστέρημα ζωής για να εξυπηρετούν απλούς ανθρώπους (εικόνες 1,2) 2. Ο όγκος και οι αναλογίες του κτίσματος δηλώνουν την έλλειψη κοινωνικής ευθύνης, σε βάρος των κατοίκων της περιοχής 3. Ο αιγιαλός και η παραλία έχουν γίνει μόνιμοι αποδέκτες λυμάτων και σκουπιδιών. Ήδη οι επιπτώσεις της σκόνης τσιμέντου φαίνονται με γυμνό μάτι στο βυθό μπροστά από τα κτίρια: φύκια νεκράυποτροφικά που δεν φωτοσυνθέτουν γιατί είναι καλυμμένα με τσιμεντόσκονη και άλλα οικοδομικά προϊόντα, απουσία αχινών ενδείκτης ύπαρξης τοξικών ουσιών και μολυσμένων υδάτων, κοχύλια νεκρά που δεν άντεξαν στη τοξικότητα του τσιμέντου, κλπ. [4], [5] Τα παραπάνω συμβαίνουν λόγω της γενικότητας της νομοθεσίας περί αιγιαλού και παραλίας όπως είχε επισημάνει η ΟΚΕ στην υπ`αρ. 56 Γνώμη της, και σύμφωνα με την οποία ο όρος «ανάπτυξη» ερμηνεύεται από κρατικούς φορείς και επενδυτές κατά το δοκούν χωρίς να γίνεται καμία προσπάθεια για διατήρηση του κοινόχρηστου χαρακτήρα και των γενικών μορφολογικών στοιχείων παράκτιου χώρου.[6] Αυτού του είδους τα σοβαρά προβλήματα πρέπει να αντιμετωπίζουν δραστικά οι κάτοικοι κάθε παράκτιου δήμου και να απαιτούν το δικαίωμα στη συμμετοχική διαχείριση και στη λήψη αποφάσεων για τη διατήρηση και προστασία του πολιτισμού, των παραδόσεων, και του χώρου που θα ζήσουν αύριο τα παιδιά τους. Η ύπαρξη μιας απλής πινακίδας σε λάθος θέση, και η πιθανώς λανθασμένη ερμηνεία μιας οδηγίας από κάποιο που τοποθέτησε μια ταινία σήμανσης εκεί που δεν έπρεπε, πιστεύω ότι δεν αποτελούν απειλή για το περιβάλλον και τον πολιτισμό μας. Το προσωπικό των ενόπλων δυνάμεων αποδεικνύει καθημερινά ότι διακατέχεται συνειδητά από αισθήματα κοινωνικής προσφοράς και αλληλεγγύης, και δεν υιοθετεί καμία ιδιοκτησιακή αντίληψη για το δημόσιο πλούτο [7]. Αντίθετα η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη στον παράκτιο χώρο και ενέργειες όπως η αφαίρεση της πινακίδας στην ακτή Βούτσερη με την ονομασία που χρησιμοποιούσαν οι κάτοικοι της Νότιας Ρόδου για αιώνες, και η τοποθέτηση μεθαύριο στη θέση της μιας φανταχτερής επιγραφής που θα οδηγεί προς ακόμη ένα «Στρατόπεδο Συγκέντρωσης και Απομόνωσης Τουριστών», πιστεύω ότι πραγματικά είναι επικίνδυνες απειλές που επιβάλλουν την άμεση αντίδραση του συνόλου των πολιτών. Τελειώνοντας πρέπει να τονιστεί ότι η αντίδραση και τα δικαιώματα των πολιτών σε παρόμοια θέματα προασπίζονται θεσμικά από το Συμβούλιο της Επικρατείας [8], το οποίο χρησιμοποιώντας ως νομική βάση το άρθρο 24 του Συντάγματος για την προστασία του περιβάλλοντος, τις αρχές της Διακηρύξεως του Ρίο, των οδηγιών της Αgenda 21 και των διατάξεων της Συνθήκης του Maastrix και του Amsterdam για τη βιώσιμη ανάπτυξη, συνέταξε ένα σύστημα αρχών μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και η αρχή της ήπιας αναπτύξεως των ευπαθών οικοσυστημάτων, στα οποία το δικαστήριο ενέταξε τα δασικά οικοσυστήματα, τις ακτές, τα βουνά, τα μικρά νησιά, τις τοποθεσίες φυσικού κάλλους, και το περιεχόμενο της οποίας έχει ως εξής: Οι επεμβάσεις επί των ακτών δεν είναι επιτρεπτές παρά μόνο για λόγους δημοσίου συμφέροντος. Ο σχεδιασμός των επεμβάσεων στις ακτές πρέπει να στηρίζεται σε πλήρως τεκμηριωμένη μελέτη, που ενσωματώνει τις αρχές προστασίας των ζωνών αυτών. Στις αρχές προστασίας των παράκτιων ζωνών εντάσσεται η αρχή της διαφυλάξεως του αναγκαίου φυσικού κεφαλαίου, του σεβασμού της γεωμορφολογίας των ακτών και της μη διατάραξης των οικείων οικοσυστημάτων. Είναι ανεπίτρεπτες οι χρήσεις που δεν είναι συμβατές με τον κύριο προορισμό της ακτής ως τόπου κολύμβησης και αναψυχής. Από το παραπάνω θεσμικό πλαίσιο προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα: 1. Η πρόσβαση των πολιτών στην παραλία είναι αναφαίρετο δικαίωμα τους. 2. Η παρεμπόδιση της πρόσβασης απαγορεύεται, εκτός και αν συντρέχουν λόγοι δημοσίου συμφέροντος. 3. Όλες οι δημόσιες και ιδιωτικές εγκαταστάσεις οφείλουν να σέβονται το δικαίωμα αυτό. 4. Η κατάληψη του αιγιαλού και της παραλίας, από προσωρινές και μόνιμες κατασκευές (εξέδρες εστιατορίων, ιδιωτικά λιμανάκια, αναψυκτήρια κ.λπ.) δεν είναι νόμιμη. 5. Άδειες κατασκευής και λειτουργίας εγκαταστάσεων στον αιγιαλό και παραλία δίνονται μόνο από το υπουργείο Οικονομικών και μετά από υποβολή και έγκριση από το ΥΠΕΧΩΔΕ, Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Μ.Π.Ε.) Επομένως ο λαός μπορεί σύμφωνα με τον νόμο να κάνει τα μπάνια του σε όποια παραλία του αρέσει. Στην πράξη όμως μεταξύ του λαού και της παραλίας υπάρχουν ανυπέρβλητα εμπόδια. Για να ξεπεραστούν απαιτείται να αποκτήσουν όλοι πολιτισμική και οικολογική συνείδηση, και κοινωνική ευθύνη. Με εκτίμηση Μυρωνάκης Δ. Ιωάννης ΜSc in Marine and Coastal Resources Management Αντισυνταγματάρχης Πεζικού Ρόδος Bιβλιογραφία πηγές [1] Ν. 3463/2006 (Φ.Ε.Κ. 114/Α΄/862006) [2] www.earthsummit2002.org [3] UNEP/MAP/PAP, “Guidelines for carrying capacity assessment for tourism in Mediterranean coastal areas”. Priority Actions Programme, Regional Activity Centre, SPLIT, 1997 [4] Clark R. John, (1977), Coastal Ecosystem Management New York, [5] McKenzie H. Daniel et.al., (1992), Ecological Indicators Vol I and II ELSEVIER SCIENE PUBLISHERS LTD [6] www.oke.gr [7] www.geetha.mil.gr [8] www.ste.gr