Ο μηχανισμός των Αντικυθήρων

Μεγάλος ενθουσιασμός επικράτησε το απόγευμα του Σαββάτου 24 Μαρτίου στο Κολλέγιο Ρόδου από 600 περίπου μαθητές, γονείς και φίλους οι οποίοι θαύμασαν το μεγαλείο του ελληνικού πολιτισμού, την προηγμένη σκέψη, τις τεχνικές δεξιότητες, το ερευνητικό επίπεδο και τα επιτεύγματα των αρχαίων προγόνων μας, των Ροδίων: Ιππάρχου και Ποσειδωνίου και του Αρχιμήδη. Οι διακεκριμένοι καθηγητές: Ξενοφών Μουσάς Καθηγητής Παν /μίου Αθηνών, Δ/ντής Εργαστηρίου Αστροφυσικής και Σειραδάκης Ιωάννης Καθηγητής Ραδιοαστρονομίας Α.Π.Θ. μέλη της Διεθνούς Διεπιστημονικής ομάδας που ασχολούνται με τον μηχανισμό των Αντικυθήρων, εντυπωσιάστηκαν από τις διαδραστικές εργασίες των μαθητών και των εκπαιδευτικών. Συγκεκριμένα ο κος Σειραδάκης δήλωσε εντυπωσιασμένος από τα εργαστήρια του Κολλεγίου για τα οποία είπε ότι παρόμοια δεν υπάρχουν σε πολλά στα Πανεπιστήμια και ειδικότερα για το μοντέλο-προσομείωση του Μηχανισμού, που είδε στην αίθουσα πολυμεσικών παρουσιάσεων και δραστηριοτήτων iPoint ανέφερε ότι παρόμοιο δεν έχει δει πουθενά σε άλλο εργαστήριο. Πριν την έναρξη της ημερίδας, το κοινό είχε την ευκαιρία να θαυμάσει και να συμμετάσχει σε διαδραστικές δημιουργίες των μαθητών και των εκπαιδευτικών, με κατασκευές, μαθηματικά, παιχνίδια, μοντέλα, που βασίζονται σε θεωρίες διάσημων Μαθηματικών(Mobius), που επιμελήθηκαν οι καθηγητές: Διαμαντής Δασκαλάκης, Παναγιώτης Παπάς, Γεωργαλλίδη Ελένη, Ορφανός Στάθης, Γιάννης Παπαοικονόμου, οι Δάσκαλοι: Σπύρου Σπύρος, Χατζημάρκου ʼννα και οι Νηπιαγωγοί: Κέππα Μαρία, Τσιακαρδώνη Μαίρη και Στέλλα Κουφομνώλη. Επίσης στην αίθουσα iPoint ο Καθηγητής Θανάσης Χατζηγεωργίου παρουσίασε ένα πρόγραμμα μοντέλο- προσομοίωση του Μηχανισμού των Ατικυθήρων, για το οποίο έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον οι καθηγητές οι οποίοι δεν το είχαν δει άλλοτε. Στη συνέχεια, στο Αμφιθέατρο η θεατρική ομάδα του Λυκείου παρουσίασε ένα δρώμενο, υπό την καθοδήγηση της θεατρικού Μαρίας Μανιώτη, και σε κείμενο που έγραψε η ίδια, βασιζόμενο στη «θεωρία του Σπηλαίου» του Πλάτωνα και στο μεγάλο ποιητή Καβάφη. Τα παιδιά απέδωσαν με μοναδικό εκφραστικό τρόπο την ιδέα του αγαθού, της παιδείας, της αλήθειας την γνώση που αποτελεί το εργαλείο για να φτάσει ο άνθρωπος στη μάθηση, τη μετάβαση από το φως στο σκοτάδι και από το σκοτάδι στο φως. Στη συνέχεια πήρε το λόγο ο Δρ Ιωάννης Κρικώνης ο οποίος αναφερόμενος στην εκδήλωση για το Μηχανισμό των Αντικυθήρων και την Εθνική Επέτειο, είπε ένα περιστατικό από τη ζωή του Στρατηγού Μακρυγιάννη : όταν κάποτε είδε δύο Έλληνες να προσπαθούν να πουλήσουν αρχαία αγάλματα σε ξένους, αμέσως τους φώναξε: «Τι κάνετε ωρέ; Εμείς γι’αυτά πολεμήσαμε ...». Ακολούθως τους καθηγητές προλόγισε ο συνεργάτης τους, και φίλος, καθηγητής Μαθηματικών και Αστρονομίας, κος Ιωάννης Φόστερ, ο οποίος μετέφερε στο Αμφιθέατρο μοντέλο του Μηχανισμού, ενώ ο πρόεδρος του Συλλόγου Γονέων και κηδεμόνων ιατρός Δρ Παύλος Μπακίρης εξέφρασε τις θερμές ευχαριστίες του προς του εκλεκτούς ομιλητές. -Ο Καθηγητής κος Μουσάς ευχαρίστησε θερμά τον Δ/ντα Σύμβουλο του Κολλεγίου κο Αντωνιάδη για την πρόσκληση και ανέφερε ότι : «Σήμερα διαπιστώσαμε γιατί τα Ελληνικά σχολεία κάνουν θαύματα και τα Ελληνόπουλα βρίσκονται στην πιο υψηλή κλίμακα διεθνώς». Ο κος Σειραδάκης αρχίζοντας την θαυμάσια ομιλία του είπε ότι ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων ήταν ο αρχαιότερος υπολογιστής με γρανάζια, είχε οδοντωτούς τροχούς κινούσε επτά δείκτες και μπορούσε να υπολογίσει: -Τη θέση του Ηλίου -Τη θέση και τις φάσεις της Σελήνης -Να προβλέψει τις εκλείψεις του Ηλίου και της Σελήνης -Πότε είχαμε Ολυμπιακούς αγώνες -στεφανίτες -Πολλά ημερολόγια, ηλιακό και σεληνοηλιακό όπως αυτό που χρησιμοποιούσε σήμερα για το Ορθόδοξο Πάσχα. - Τις Θέσεις των πλανητών -Το γεωγραφικό μήκος και το πλάτος -Ενώ βοηθούσε στην πλοήγηση. Επίσης, ανέφερε στοιχεία από τις συνθήκες ανεύρεσης του Μηχανισμού. Την Μ. Τρίτη του 1900 ο καπετάνιος από τη Σύμη Δημήτριος Κοντός, λόγω κακοκαιρίας βρισκόταν με το σφουγγαράδικο του, στο λιμάνι των Αντικυθήρων, κατευθυνόμενος προς την Αφρική. Για κάποιο λόγο βούτηξαν στη θάλασσα, μέλη του πληρώματος του και ανέσυραν πλήθος αρχαίων από ναυάγιο πλοίου, σε βάθος 50 μέτρων και 30 μέτρων από την ακτή. Προφανώς το ναυάγιο θα ήταν καράβι του Ρωμαίου στρατηγού Σύλλα ο οποίος είχε αφαιρέσει από τη Ρόδο όλα τα αρχαία. Μεταξύ των ευρημάτων ήταν ο «Εφηβος των Αντικυθήρων», και ο μηχανισμός η «Αστρολάβος » με γρανάζια. Με το Μηχανισμό ασχολήθηκαν πολλοί Έλληνες αρχαιολόγοι και ξένοι επιστήμονες οι οποίοι επιχείρησαν να φτιάξουν μοντέλα –προσομιώσεις. Μεταξύ αυτών ο ʼγγλος καθηγητής του Yale Price οποίος ασχολήθηκε με την έρευνα του Μηχανισμού πολλά χρόνια. Το 2001 δημιουργήθηκε Διεπιστημονική ομάδα, αποτελούμενη από Έλληνες και ξένους διακεκριμένους επιστήμονες, προκειμένου να εξετάσουν ενδελεχώς το μηχανισμό σε όλο το φάσμα του. Μεταξύ αυτών είναι οι: Μούσας, Σαρειδάκης, Edmunds, Μπιτσάκης, Ζαφειροπούλου, Δρούγα. Η εξέταση των γραμμάτων έγινε υπό την καθοδήγηση του καθηγητή Tom Malzbender, ενώ για την διερεύνηση όλων των τμημάτων του Μηχανισμού μεταφέρθηκε τομογράφος 12 τόνων, με πρωτοβουλία και έξοδα του καθηγητή Hudland στο Αρχαιολογικό Μουσείο, όπου βρίσκεται ο Μηχανισμός. Από την εξέταση των θραυσμάτων των επιγραφών και των γραμμάτων του Μηχανισμού συμπεραίνουν ότι ο Μηχανισμός κατασκευάστηκε το 150-100 π.Χ. στο εργαστήριο του Ιππάρχου στη Ρόδο του πρώτου Αστρονόμου. Η γραφή που υπάρχει απαντάται στο Αιγαίο και στα Δωδεκάνησα πριν το 100π.Χ. Στις μπρούτζινες πλάκες του Μηχανισμού αναγράφονται οδηγίες χρήσης με τεχνικούς και αστρονομικούς όρους. Οι πλάκες του μηχανισμού έχουν γρανάζια – δοντάκια τριγωνικά. Επίσης έχουν 365 υποδιαιρέσεις με Αιγυπτιακά γράμματα. Ο εσωτερικός δίσκος έχει τον ζωδιακό κύκλο που έδειχνε την ακριβή θέση του Ηλίου και της Σελήνης στον ουρανό. Η εξωτερική πλάκα έφερε 365 τρύπες και μπορούσαν να υπολογιστούν τα δίσεκτα έτη με βελόνη που έμπαινε στις σπείρες. Οι άξονες δεν ήταν ομοαξονικοί προκειμένου να αναπαραστήσουν την ελλειπτική τροχιά της Σελήνης. Αυτό αποτελεί και το 2ο νόμο του Κέπλερ. Ο κος Σειραδάκης ανέφερε ότι το πιο δύσκολο μέρος του Μηχανισμού ήταν οι άξονες. Για τα ημερολόγια ανέφερε ότι παρόμοια με αυτά του Μηχανισμού υπήρχαν σε διάφορες πόλεις όπως στη Δωδώνη και στην Κέρκυρα. Η σημαντική συμβολή του Μηχανισμού εκτός των άλλων, ήταν και στον υπολογισμό του Γεωγραφικού μήκους και πλάτους και αυτό βοήθησε στο σχηματισμό χαρτών και στη ναυσιπλοϊα. Το στοιχείο που έκανε εντύπωση πέραν του Μηχανισμού είναι το γεγονός ότι ο Ίππαρχος είχε σχεδιάσει χάρτη σύμφωνα με τον οποίον από τη Ρόδο και την Αλεξάνδρεια περνούσε ο 1ος Μεσημβρινός. Μετά το τέλος τη ημερίδας οι καθηγητές αφενός απάντησαν σε πλήθος ερωτήσεων που τους υποβλήθηκαν από μαθητές και το κοινό και αφετέρου επέδειξαν ένα μοντέλο – προσομείωση που έφεραν από το Πανεπιστήμιο, το οποίο περιεργάστηκαν με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον οι μαθητές με τα ανήσυχα και διψασμένα μάτια της ψυχής τους.