Έτοιμο να καταρρεύσει το καμπαναριό της Φιλερήμου

Τι αναφέρεται σε ανακοίνωση της 4ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Μέτρα για την προστασία των επισκεπτών!!!

Βέβαιη θεωρείται η κατάρρευση, του καμπαναριού της Φιλερήμου, αν δεν αποκατασταθούν και μάλιστα άμεσα τα σοβαρά στατικά προβλήματα που παρουσιάζει. Το σοβαρότερο πρόβλημα εντοπίζεται στο σημείο το οποίο στηρίζει την κεντρική καμπάνα από τις έξι που υπάρχουν στο καμπαναριό, καθώς οι ρωγμές του είναι εκτεταμένες και υπάρχει κίνδυνος να πέσει συμπαρασύροντας όλο το κτίσμα που βρίσκεται ακριβώς πάνω από την είσοδο του Μεσαιωνικού ναού. Για το λόγο αυτό η 4η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, μετά από αυτοψία που έκανε στο σημείο και κατόπιν σύμφωνης γνώμης της ΚΒ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και της υπηρεσίας νεωτέρων μνημείων αποφάσισε να σφραγίσει την κύρια είσοδο του ναού καθώς υπάρχει κίνδυνος για τη ζωή των επισκεπτών του αρχαιολογικού χώρου. Στο εξής και μέχρι να γίνει η αποκατάσταση του καμπαναριού, οι επισκέπτες θα εισέρχονται στο ναό, από άλλη είσοδο. Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση της αρμόδιας υπηρεσίας, υπάρχει ήδη μελέτη για την αποκατάσταση του έργου, όμως αναζητούνται πηγές χρηματοδότησης. Θα πρέπει επίσης να τονιστεί ότι αν η ήδη σοβαρή κατάσταση του καμπαναριού επιδεινωθεί τότε το κτίσμα θα καταρρεύσει και ένα αξιόλογο δείγμα εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής θα είναι πλέον παρελθόν για τη Ρόδο! ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Σύμφωνα με έρευνα του κ. Μιχάλη Μαννάκη που δημοσιεύθηκε στη «Ρ» η οικοδόμηση του ναού χρονικά τοποθετείται στο πρώτο μισό του 14ου αιώνα. Ο ναός θεμελιώθηκε πάνω στα ερείπια αρχαίου ναού της θεάς Αθηνάς. Τόσο η πολιορκία των Τούρκων το 1480 όσο και ο σεισμός του 1481 προκάλεσαν μεγάλες ζημιές στο ναό. Εικάζεται δε ότι για κάποια χρόνια οι Τούρκοι τον χρησιμοποιούσαν ως στάβλο. Σ’ αυτή την κατάσταση τον παρέλαβαν οι Ιταλοί οι οποίοι γύρω στο 1918 με 1920 άρχισαν τις πρώτες ανακατασκευαστικές επεμβάσεις με την καθοδήγηση του Ιταλού μηχανικού Petracio. Έτσι ο ναός πήρε τη σημερινή του μορφή. Τότε προστέθηκε και το τετραγωνικής κάτοψης καμπαναριό σε μορφή πύργου με κυκλικούς πυργίσκους-εξώστες στις τέσσερις γωνίες και ένα μεγάλο ανάγλυφο σταυρό των Ιωαννιτών Ιπποτών. Το όλο οικοδόμημα καταλήγει σε τρούλο. Το καμπαναριό είναι ενσωματωμένο στο ναό στην Ν.Δ. πλευρά. Η βάση του καμπαναριού χρησιμοποιείται ως αποθηκευτικός χώρος με ξεχωριστή είσοδο από το εσωτερικό του ναού. Εξωτερική πέτρινη σκάλα οδηγεί στη θέση πάνω από τον πύργο βάσης και από εκεί με εσωτερική σκάλα οδηγεί στη θέση που βρίσκονται οι καμπάνες. Εκεί βρίσκονται: επτά καμπάνες ρωσικής κατασκευής. Οι καμπάνες είναι συνδεδεμένες μεταξύ τους ώστε να χτυπούν όλες μαζί με μηχανικό τρόπο ή μέσω γεννήτριας η οποία σήμερα δεν λειτουργεί και η κωδωνοκρουσία γίνεται χειροκίνητα. Τόσο ο ναός όσο και το καμπαναριό είναι 15 μέτρα.» ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα σοβαρά προβλήματα στο καμπαναριό από τις πολλές ρωγμές, έχουν επισημανθεί εδώ και πολλά χρόνια, τόσο από τους τοπικούς φορείς όσο και από τους ειδικούς όμως δυστυχώς, η πολιτεία έχει οδηγήσει στις… καλένδες το θέμα της αποκατάστασής του. Ένας τόπος όπως η Ρόδος και ένας αρχαιολογικός χώρος όπως αυτός της Φιλερήμου που δέχεται κάθε χρόνο χιλιάδες επισκέπτες οι οποίοι με τη σειρά τους προσφέρουν χιλιάδες ευρώ στα κρατικά ταμεία, καταδικάζεται στην καταστροφή! Φαίνεται ότι δεν αποτελεί προτεραιότητα των υπουργείων ούτε η ασφάλεια των επισκεπτών ούτε και η αποκατάσταση του μνημείου, και δυστυχώς επιβεβαιώνεται και στη συγκεκριμένη περίπτωση ότι το κεντρικό κράτος ενδιαφέρεται μόνο να εισπράττει, χωρίς να υπολογίζει ότι θα πρέπει να φροντίσει και για την αποκατάσταση των μνημείων της πολιτιστικής μας κληρονομιάς! Η ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ Η ανακοίνωση από την 4η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων αναφέρει τα εξής: «Ανακοινώνεται στους επισκέπτες του αρχαιολογικού χώρου Φιλερήμου Ρόδου και στους ενδιαφερόμενους φορείς ότι σε πρόσφατη αυτοψία στο χώρο διαπιστώθηκε σοβαρή επιδείνωση της στατικής κατάστασης του κωδωνοστασίου του μεσαιωνικού ναού της Παναγίας της Φιλερήμου, κτίσματος περιόδου ιταλοκρατίας που παρουσιάζει σοβαρές ρωγμώσεις περιμετρικά. Στο εσωτερικό του κωδωνοστασίου διατηρείται σπάνια για την Ελλάδα καμπανοστοιχία με 6 καμπάνες, με λείψανα σύνθετου μηχανισμού καμπανοκρουσίας. Η διάβρωση σήμερα απειλεί το σύστημα ανάρτησης της μεγαλύτερης καμπάνας η οποία, αν χάσει τη στήριξή της, θα κρημνίσει το ήδη ετοιμόρροπο δυτικό άνω τμήμα του κωδωνοστασίου, του οποίου το οικοδομικό υλικό θα πέσει ακριβώς μπροστά από την κύρια είσοδο του ναού. Δεδομένου ότι η περισχοίνιση που ως τώρα όριζε μέρος της επικίνδυνης ζώνης δεν επαρκούσε για την προστασία των επισκεπτών, αποφασίσθηκε από κοινού με την αρμόδια για τον ελεγχόμενο αρχαιολογικό χώρο ΚΒ′ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και την Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Δωδεκανήσου, που συνέδραμε τον έλεγχο με ειδικευμένο προσωπικό, να σφραγισθεί αμέσως η κύρια είσοδος του ναού σε συνεννόηση με την Ι. Μητρόπολη Ρόδου και να τοποθετηθούν ικριώματα που θα καθιστούν αδύνατη την προσέγγιση των πολυάριθμων επισκεπτών του χώρου στην επικίνδυνη περιοχή. Η πρόσβαση στο ναό θα γίνεται προσωρινά από τη βόρεια θύρα, που αποσφραγίσθηκε για να εξυπηρετήσει την κατάσταση. Τα ικριώματα θα παραμείνουν στη θέση τους έως ότου καταστεί δυνατή η αντιμετώπιση του στατικού προβλήματος του κωδωνοστασίου και αρθεί η επικινδυνότητα. Τονίζεται ότι τα άμεσα μέτρα που λαμβάνει η Υπηρεσία μας δεν αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο που διατρέχει το μνημείο, αξιόλογο δείγμα εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής και τεχνολογίας, αλλά αποσκοπούν αποκλειστικά στον έλεγχο του κινδύνου για τους επισκέπτες. Eίναι προφανές ότι η προσωρινή αυτή παρέμβαση θα επιβαρύνει σημαντικά την αισθητική του αρχαιολογικού χώρου, αλλά προέχει η αξία της ανθρώπινης ζωής. Η Υπηρεσία μας και οι συναρμόδιοι φορείς θα καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για την αποκατάσταση του κωδωνοστασίου της Παναγίας της Φιλερήμου το συντομότερο. Το έργο, για το οποίο υπάρχει εγκεκριμένη μελέτη, έχει ήδη προταθεί για ένταξη σε πρόγραμμα χρηματοδότησης». Η προϊσταμένη κ.α.α. ʼννα-Μαρία Κάσδαγλη