Βουτιά 88 μέτρα μόνο με μιά πέτρα και την αναπνοή του!

Η Σύμη τιμά τα 100 χρόνια από το μεγάλο κατόρθωμα

Γράφει ο δημοσιογράφος Γιώργος Ζαχαριάδης Εκατό χρόνια συμπληρώνονται από την ημέρα που ένας δύτης από τη Σύμη κατόρθωσε να καταδυθεί σε βάθος 88 μέτρων, κρατώντας την αναπνοή του και με τη βοήθεια μόνο μιας μαρμάρινης πέτρας βάρους 15 κιλών! Πρόκειται για τον Στάθη Χατζή που στις 16 Ιουλίου 1913 πέτυχε το απίστευτο αυτό επίτευγμα, αφήνοντας άφωνο όλο τον κόσμο, αφού μπόρεσε να καταδυθεί σε τόσο μεγάλο βάθος και να δέσει την σπασμένη καδένα στην άγκυρα ενός ιταλικού θωρηκτού στο λιμάνι της Καρπάθου. Η ιδιαιτέρα του πατρίδα, η Σύμη, θα τιμήσει φέτος το γεγονός αυτό με μια σειρά εκδηλώσεων από τις 15 μέχρι 17 Ιουλίου, τις οποίες θα τιμήσουν αθλητές ελευθέρας κατάδυσης από πολλές χώρες, μεταξύ των οποίων και ο σημερινός παγκόσμιος πρωταθλητής Χέρμπερτ Νιτς από την Αυστρία, όπως επίσης και γνωστοί Έλληνες και ξένοι επιστήμονες , ειδικευμένοι στα θέματα των καταδύσεων. Ο Στάθης Χατζής γεννημένος το 1878 ήταν από μικρό παιδί ένας «γυμνός βουτηχτής» που έβγαζε σφουγγάρια και παράλληλα ασχολιόταν και με το ψάρεμα. Και όταν το ιταλικό θωρηκτό Regina Margarita έχανε την άγκυρα του στο λιμάνι της Καρπάθου, ο ναύαρχος που επέβαινε σ΄αυτό, αναζήτησε έναν καταδύτη που θα μπορούσε να κατέβει στο βυθό και να την δέσει στην καδένα. Η φήμη του Στάθη Χατζή ήταν διαδεδομένη σε όλα τα νησιά και ο Ιταλός ναύαρχος έσπευσε να τον αναζητήσει στη Σύμη και να τον μεταφέρει στην Κάρπαθο. Και όταν οι Ιταλοί έφτασαν στη Σύμη δεν τον βρήκαν στο νησί, γιατί ο Χατζής έριχνε δυναμίτες στα απέναντι τουρκικά παράλια και μάλιστα όταν αργότερα αντελήφθη ότι τον είχαν εντοπίσει, νόμιζε ότι το ιταλικό σκάφος ήταν τούρκικο και φρόντισε να βυθίσει την βάρκα του για να μην συλληφθεί.!.. Τελικά, ο Συμιακός δύτης οδηγήθηκε στην Κάρπαθο, συνοδεύομενος από τον φίλο του Λια (Ηλία) Πάχο, που τον βοήθησε στο εγχείρημα του. Μπροστά στον Ιταλό ναύαρχο ο Στάθης Χατζής έδωσε υπόσχεση ότι θα τα καταφέρει και μάλιστα υπέγραψε και σχετικό συμβόλαιο που η αμοιβή του θα ήταν μια χρυσή λίρα!.. Έτσι, με τη βοήθεια πάντα του φίλου του Λια Πάχου που βρισκόταν πάνω σε μια βάρκα, ο θαρραλέος δύτης έκανε μια δοκιμαστική κατάδυση στα 63 μέτρα κρατώντας μια καμπανελόπετρα (όπως τη λένε στη Σύμη) και στη συνέχεια, αφού προηγουμένως ξεκουράστηκε μερικά λεπτά, έκανε τη μεγάλη βουτιά. Έχοντας στο χέρι του ένα συρματόσχοινο ο Στάθης Χατζής με την καμπανελόπετρα πάντα, κατέβηκε στο βυθό σαν τορπίλη!.. Κατόρθωσε να εντοπίσει την άγκυρα και αφού πέρασε το συρματόσχοινο στην καδένα, έδωσε το σινιάλο για να τον τραβήξουν στην επιφάνεια της θάλασσας! Οι αξιωματικοί και το πλήρωμα του θωρηκτού, όπως και οι κάτοικοι της Καρπάθου που είχαν συγκεντρωθεί εκεί, παρακολουθούσαν με αγωνία την προσπάθεια του Έλληνα δύτη και όταν βγήκε από το νερό και πετάχτηκε αμέσως πάνω στη βάρκα, το πλήθος ξέσπασε σε ζητωκραυγές. Το απίστευτο αυτό εγχείρημα του Σταθη Χατζή μέσα στο νερό και σε βάθος 88 μέτρων κράτησε 3 λεπτά και 58 δευτερόλεπτα!.. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Χατζής είπε στον Ιταλό ναύαρχο ότι σε βάθος 40 μέτρων μπορεί να κρατηθεί με την αναπνοή του μέχρι και 7 λεπτά, αλλά στην επιφάνεια ελάχιστα μόνο λεπτά! Σαν αντάλλαγμα για το κατόρθωμα του, ο Χατζής ζήτησε από τον Ιταλό ναύαρχο να μπορεί να ταξιδεύει παντού ελεύθερα. Και όταν εξασφάλισε την άδεια αυτή, έφυγε για την Αμερική, όπου εκεί έκανε διάφορες δουλειές, βοηθώντας οικονομικά την οικογένεια του στη Σύμη. Μάλιστα το 1918 είχε μπαρκάρει σε ένα αγγλικό πλοίο που στον Ατλαντικό τορπιλίστηκε από γερμανικό υποβρύχιο. Ήταν ο μοναδικός επιζών από το ναυάγιο και για τρεις μέρες περιπλανιόταν πάνω σε μια σχεδία, μέχρι να τον εντοπίσει ένα αγγλικό υποβρύχιο. Οι ʼγγλοι δεν μπορούσαν να πιστέψουν πώς κρατήθηκε στη ζωή τόσες μέρες. Ο Στάθης Χατζής ενώ βρισκόταν στην Αμερική χτυπήθηκε από τον καρκίνο και αναγκάστηκε να επιστρέψει στη Σύμη, όπου πέθανε σε ηλικία 58 χρονών. Όμως στην ιστορία παρέμεινε ο άνθρωπος που με την τεχνική του άνοιξε το δρόμο στις ελεύθερες καταδύσεις και αποτελεί μέχρι σήμερα το ίνδαλμα όλων αυτών που ασχολούνται με το άθλημα Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για να τιμηθεί η μνήμη του Στάθη Χατζή θα γίνουν και τα εγκαίνια του ανακαινισμένου Ναυτικού Μουσείου της Σύμης, την εκμετάλλευση του οποίου ανέλαβαν συγγενείς του φημισμένου καταδύτη. Στο Μουσείο εκτίθενται πολλά ιστορικά αντικείμενα από τη ζωή των ναυτικών της Σύμης, μεταξύ των οποίων και των σφουγγαράδων που ανέσυραν τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων, όπως επίσης και της θρυλικής Βγενιώς (Ευγενίας) Μαστορίδη, η οποία το 1863 ήταν η πρώτη γυναίκα στον κόσμο που έπεσε στη θάλασσα με σκάφανδρο, που είχε φέρει ο σύζυγος της από τη Γαλλία. Επειδή τότε οι σφουγγαράδες είχαν ενδοιασμούς για να το δοκιμάσουν, το σκάφανδρο, το φόρεσε η γυναίκα του Μαστορίδη και βούτηξε στο λιμάνι της Σύμης. Μάλιστα η Βγενιώ Μαστορίδη όταν βούτηξε, ήταν έγκυος!..