ΟΛΓΑ ΚΑΝΕΛΕΤΟΠΟΥΛΟΥ Η εθελόντρια που αλλάζει τους Λειψούς

Της ΕΥΗΣ ΣΑΛΤΟΥ από τα ΝΕΑ Η Ολγα Κανελετοπούλου σπούδασε στο Τμήμα Βιβλιοθηκονομίας του ΤΕΙ Αθηνών. Από το ίδιο τμήμα λίγα χρόνια νωρίτερα είχε αποφοιτήσει ο σύζυγός της Δημήτρης Σταματέλος. Γνωρίστηκαν το 2005 στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Κορωπίου, όπου εργάζονταν και οι δύο ως συμβασιούχοι. Τέσσερα χρόνια αργότερα το ζευγάρι μετακόμισε από την Αθήνα στη Λέρο, καθώς ο Δημήτρης είχε προσληφθεί στη Δημοτική Βιβλιοθήκη του νησιού. Η επιλογή της Λέρου, όμως, δεν ήταν εντελώς τυχαία. Η γιαγιά του είχε γεννηθεί και μεγαλώσει εκεί και η επαφή του ίδιου με το νησί ήταν οι παιδικές διακοπές 5-6 καλοκαιριών. Εφτασαν στη Λέρο καλοκαίρι, οπότε η μετάβαση δεν τους φάνηκε δύσκολη. «Δεν μπορώ να πω το ίδιο και για τον χειμώνα. Ο πρώτος χειμώνας μακριά από τους φίλους και τους γνωστούς ήταν πραγματικά πολύ δύσκολος. Ξαφνικά, από εκεί που είχαμε πολλά πράγμα να κάνουμε στην Αθήνα, προσγειωθήκαμε σε μια πιο χαλαρή καθημερινότητα. Ιδίως για μένα, που ήμουν άνεργη», θα πει. Η ίδια λίγους μήνες μετά μπήκε με κατατακτήριες στο Τμήμα Νηπιαγωγών στη Ρόδο, σπουδές που θα ολοκληρώσει σε περίπου ενάμισι χρόνο. ΧΟΡΗΓΙΑ UNESCO. Οι διακοπές σουος Λειψούς ήταν τελικά η αιτία για να “ζωντανέψει η μέχρι τότε κλειστή βιβοθήκη του νησιου”, με πρωτοβουλία κυρίως της Ολγας. «Βρήκαμε τον δήμαρχο, τον Μπενέτο Σπύρου, και καταθέσαμε μία πρόταση για να μπορέσουμε να οργανώσουμε εθελοντικά τη βιβλιοθήκη και να ανοίξει για τους κατοίκους. Ευτυχώς η ανταπόκριση από τον δήμο ήταν θετική», θυμάται η Ολγα. Αυτό, βέβαια, σήμαινε ότι θα έπρεπε η ίδια με τον σύζυγό της να περνούν τα Σαββατοκύριακά τους στο μικρό νησί των Δωδφεκανήσων, με τους περίπου 200 κατοίκους. Η Δημοτική Δανειστική Βιβλιοθήκη, στην οποία δόθηκε το όνομα Οδυσσέας Ελύτης, ιδρύθηκε το 1996 με χορηγία της UNESCO σε κτίριο που παραχώρησε ο δήμος. Ωστόσο σε αυτόν δεν δούλεψε ποτέ βιβλιοθηκονόμος και όσες προσπάθειες είχαν γίνει να οργανωθεί ήταν εθελοντικές από δασκάλους του νησιού. Οταν ανέλαβαν δράση, στην κλειστή βιβλοθήκη υπήρχαν ήδη 5.000 βιβλία, όχι όμως και θέρμανση. «Τα πρώτα Σαββατοκύριακα που πήγαμε στους Λειψούς για να ξεκινήσουμε την οργάνωση υπήρχε κόσμος που μας κοίταζε περίεργα. Αλλωστε, το θέαμα προσφερόταν: Δύο άνθρωποι έκαναν δουλειές σε έναν χώρο χωρίς θέρμανση και μαζί τους είχαν και ένα κοριτσάκι 6 μηνών σε καρότσι» Για το ζευγάρι και την κόρη τους, τη μικρή τότε Δανάη, τα Σαββατοκύριακα ήταν και είναι “κλεισμένα”. Κάθε Παρασκευή απόγευμα έπαιρναν το πλοίο της γραμμής από τη Λέρο για τους Λειψούς, απόσταση 10 ναυτικών μιλίων με διάρκεια ταξιδιού περίπου μία ώρα και επέστρεφαν την Κυριακή το βράδυ. Τη διατροφή, τη διαμονή και τα ακτοπλοϊκά εισιτήρια τους τα εξασφάλιζε ο δήμος. Η καταγραφή και η ταξινόμηση των βιβλίων δεν είναι απλή υπόθεση και τα Σαββατοκύριακα δεν ήταν ποτέ αρκετά για να ολοκληρωθεί η δουλειά. Τον πρώτο καιρό στη βιβλιθήκη υπήρχε ένα φωτοτυπικό, στο οποίο η 33χρονη έβγαζε φωτοτυπίες το εξώφυλλο των βιβλίων και μπορούσε έτσι να το πάρει μαζί της στη Λέρο και να συνεχίσει την καταγραφή. Οταν αυτή χάλασε, επιστρατεύθηκαν οι... βαλίτσες. «Σε αυτές βάζουμε ακόμη και τώρα τα βιβλία, τα παίρνουμε μαζί μας σπίτι, τα καταγράφω, τα περνάω στον κατάλογο και τα επιστρέφουμε. Μπορεί η δουλειά να είναι εθελοντική, δεν περιορίζεται, όμως, μόνο τις ημέρες που βρισκόμαστε στους Λειψούς. Απαιτείται από τη μεριά μου καθημερινή ενασχόληση που φτάνει πολλές φορές τις 8 ώρες, σαν ένα εργασιακό ωράριο» Σε όλο αυτό το εγχείρημα η Ενωση Ελλήνων Βιβλιοθηκονόμων και Επιστημόνων της Πληροφόρησης βοήθησε σημαντικά, καθώς έδινε τις απαραίτητες συμβουλές στην Ολγα. «Τις πρώτες φορές αισθανόμασταν αρκετά άβολα. Πηγαίναμε στο νησί και φεύγαμε, χωρίς κανένας να μας χτυπήσει την πόρτα της βιβλιοθήκης. Δεν υπήρξε ούτε ένας κάτοικος να μας ρωτήσει “Τι κάνετε εσείς εδώ;”. Τότε ήταν που αποφάσισαν να κάνουν οι ίδιοι γνωστή την ύπαρξη της βιβλιοθήκης. Πήραν, λοιπόν, τη μικρή Δανάη και πήγαν στην παιδική χαρά του νησιού: «Πήγαμε εμείς στα παιδιά και τους μιλήσαμε για τον χώρο με τα βιβλία και τα επιτραπέζια, που θα μπορούσαν να επισκεφθούν. Λεπτομέρεια: Τα πρώτα επιτραπέζια τα πήραμε από το σπίτι μας στη Λέρο». Η αρχική ομάδα των επισκεπτών ήταν μόλις 10 παιδιά. Σταδιακά, όμως, είδαν ανταπόκριση και ξαφνικά η Δανειστική Βιβλιοθήκη των Λειψών, έγιναν σημείο συνάντησης για παιδιά, γονείς και νέους. «Εγινε στην πραγματικότητα ένας χώρος όπου παίζουν, συζητούν και ανταλλάσσουν απόψεις ο ένας με τον άλλον. Αλλωστε, σκοπός μας δεν ήταν να δημιουργηθεί μια βιβλιοθήκη κλεισμένη μέσα σε γυάλα, που θα ακούγεται μόνο το “Σας παρακαλώ, μη μιλάτε” και που θα πηγαίνει κάποιος μόνο για να διαβάσει. Αντίθετα, θέλαμε να γίνει ένας διαδραστικός πολυχώρος, με ζωντανά τμήματα της κοινωνίας και νομίζω ότι τα καταφέραμε. Μπορεί να είμαστε εθελοντές αλλά νιώθουμε ευθύνη. Υπάρχουν παιδιά που μας περιμένουν στο λιμάνι γνα να ανοίξουμε τη βιβλιοθήκη», λέει η Ολγα, η οποία σε περίπου ένα χρόνο θα φέρει στον κόσμο το δεύτερο παιδί της οικογένειας. Σήμερα, στα ράφια υπάρχουν περίπου 8.000 βιβλία κι ενώ αρχικά τα παιδικά και τα λογοτεχνικά ήταν αυτά που είχαν τη μεγαλύτερη ζήτηση τώρα πια διαβάζονται όλες οι κατηγορίες, από βιβλία μαγειρικής και φυσικών επιστημών μέχρι ξενόγλωσσα. «Είναι μάλιστα συγκινητικό, ξένοι τουρίστες που έρχονταν τα καλοκαίρια για διακοπές στο νησί, μας αφήνουν από 3-4 δικά τους βιβλία, ενίοτε και ολόκληρες σακούλες». ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΚΑΙ ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Στις δύο μεγάλες αίθουσες της βιβλιοθήκης κάθε Σαββατοκύριακο γίνονται προβολές ντοκιμαντέρ, εκθέσεις αλλά και εικαστικά εργαστήρια. Κάθε Κυριακή πρωί ο Δημήτρης υποδέχεται μικρούς και μεγάλους στο εργαστήρι των κρουστών. Από τη δική τους εθελοντική προσπάθεια ευαισθητοποιήθηκε και η εκπαιδευτική κοινότητα του νησιού και μόλις την περασμένη εβδομάδα δύο αναπληρώτριες καθηγήτριες αποφάσισαν να ανοίγουν τη βιβλιοθήκη και τις Τετάρτες. «Στόχος μας είναι να λειτουργεί όλη την εβδομάδα. Εξάλλου, σύνθημά μας είναι να μείνουν ανοιχτές όλες οι βιβλιοθήκες και ο ίδιος ο κόσμος πρέπει να διεκδικήσει αυτό το αγαθό». Η βιβλιοθήκη, μάλιστα, έγινε πέρυσι μέλος του Δικτύου Δημόσιων Βιβλιοθηκών Future Library, υπό την αιγίδα του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.