Πώς η καισαρική τομή επηρεάζει το θηλασμό και την υγεία του παιδιού
ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΚΕ 6752 ΦΟΡΕΣ
Συγκεκριμένα: α) αυξάνεται το στρες, β) διαταράσσεται η αρμονική ενορχήστρωση του τοκετού και γ) εμποδίζεται η φυσική και φυσιολογική εξέλιξη του τοκετού. Η πλειονότητα των γυναικών δεν γνωρίζει ότι η καισαρική ενέχει βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους κινδύνους για τη μητέρα και το παιδιί.
Θα πρέπει να τονιστεί ότι η καισαρική τομή ενοχοποιείται για την εμφάνιση χρόνιων νοσημάτων της παιδικής ηλικίας όπως άσθμα, σακχαρώδη διαβήτη τύπου Ι, αλλεργική ρινίτιδα, παχυσαρκία, αλλεργία στην πρωτεΐνη του γάλακτος αγελάδος και συχνές γαστρεντερίτιδες κατά τη διάρκεια των 12 πρώτων μηνών της ζωής του παιδιού.
Ακόμα την αύξηση των καισαρικών ακολούθησε επιδημία αυτοάνοσων νοσημάτων όπως νόσος του Crohn, σκλήρυνση κατά πλάκας.
Συσσωρευμένες επιστημονικές μελέτες αποδεικνύουν ότι η σύνθεση της εντερικής χλωρίδας από τις πρώτες μέρες της ζωής παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του ανοσοποιητικού συστήματος και στην υγεία του ατόμου.
Η γέννηση με καισαρική υστερεί τον αποικισμό του παιδιού με τη χλωρίδα του εντέρου και του κόλπου της μητέρας του.
Αντί αυτής αποικίζεται με παθογόνα μικρόβια του Νοσοκομειακού περιβάλλοντος, συχνά μεγάλης λοιμογόνου δύναμης.
Εκτός αυτού τα παιδιά, που γεννιούνται με καισαρική στερούνται, τις πρώτες κρίσιμες μέρες το πρωτόγαλα ή και το ώριμο μητρικό γάλα, το οποίο διεγείρει το σχηματισμό της φυσιολογικής εντερικής χλωρίδας.
Ετσι η καισαρική τομή σε συνδυασμό με την καθυστέρηση ή την παντελή στέρηση του θηλασμού μπορεί να έχει μακροπρόθεσμες συνέπειες στην υγεία του παιδιού.
Η Αμερικανική Παιδιατρική Ακαδημία και ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας στα πλαίσια της στήριξης του μητρικού θηλασμού, συνιστούν αποφυγή συνηθισμένων αλλά συχνά μη αναγκαίων παρεμβάσεων που μπορούν να επηρεάσουν ή να τραυματίσουν το μωρό.
Επίσης οι διαδικασίες ρουτίνας που ακολουθούν την καισαρική τομή, όπως η αναρρόφηση στόματος - φάρυγγα - οισοφάγου - αναπνευστικών οδών του νεογνού οδηγούν σε δυσκολίες έναρξης του θηλασμού.
ΕΠΙΓΕΝΝΕΤΙΚΗ: Η γενετική κληρονομιά που περνά στους απογόνους μας, δεν είναι ενσύρματη. Μάλλον τα γονίδια και η ευαισθησία σε νοσήματα μπορούν να ενεργοποιηθούν ή να απενεργοποιηθούν από τον τρόπο ζωής και τα βιώματα όπως η διατροφή, το στρες, η έκθεση σε τοξίνες και τον τρόπο γέννησης.
Τα συμβάντα στη διάρκεια του τοκετού, ιδιαίτερα η συνθετική ορμόνη ωκυτοκίνη σε συνδυασμό με αντιβιοτικά, υπερβολικό στρες του μωρού και διάφορες μαιευτικές επεμβάσεις, όπως ο εμβρυουλκός βεντούζα και η καισαρική τομή, επηρεάζουν τις επιγενετικές διαδικασίες αναδιαμόρφωσης και συνακόλουθα την μετέπειτα υγεία μητέρας - παιδιού.
Αυτός ο νέος τομέας έρευνας ονομάζεται επιγενετικός και σημαίνει “πάνω από τη γενετική”. Στην επιγενετική υπόθεση ο φυσιολογικός τοκετός και η γέννηση εξελίχθηκαν για να ασκούν ένα θετικό στρες στο έμβρυο. Η διεργασία αυτή έχει επιγενετική επίδραση σε ειδικά γονίδια ιδιαίτερα σ’ εκείνα που προγραμματίζουν ανοσολογικές απαντήσεις και είναι υπεύθυνα για τη ρύθμιση του βάρους και στα ειδικά ογκοκατασταλτικά γονίδια.
Επαφή - Δεσμός, μητέρας - παιδιού
Το κράτημα στην αγκαλιά και η φροντίδα του υγιούς ή άρρωστου πρόωρου βρέφους και του μωρού με συγγενείς ανωμαλίες, ενισχύουν το δέσιμο μητέρας - παιδιού.
Ομως μετά την καισαρική αρκετές μητέρας αναφέρουν αισθήματα απομάκρυνσης και αδιαφορίας για το παιδί τους. Αυτό συμβαίνει γιατί η μητέρα μετά το χειρουργείο είναι το τελευταίο άτομο που θα κρατήσει στη ζεστή αγκαλιά της το μωρό της.
Πολλές μητέρες αναρωτιούνται αν το μωρό που τους δίνουν να κρατήσουν είναι πράγματι το δικό τους. Αλλες πάλιν είναι τόσο επηρεασμένες από τους πόνους, τη ζαλάδα, τα φάρμακα και την εξάντληση που βρίσκουν πολύ δύσκολο να φροντίσουν το μωρό τους με τον τρόπο που θα ήθελαν.
Μερικές, νιώθουν θυμό για το παιδί τους, επειδή πήραν τα πράγματα τέτοια τροπή. Κάποιες μετά τη γέννηση νιώθουν σαν baby sitters για το παιδί κάποιου άλλου, κάτι που τους δημιουργεί αισθήματα ενοχής.
Ο μητρικός θηλασμός είναι η μόνη διαδικασία που μπορεί να βοηθήσει την ανάπτυξη δεσμού μητέρας - παιδιού.
Είναι η διαδικασία που θα επουλώσει το τραύμα της απομάκρυνσης. Συχνά οι μητέρες αναφέρουν ότι ο θηλασμός βοηθάει στην επανασύνδεση με τρόπο μοναδικό, νιώθουν επαρκείς, ολοκληρωμένες και συναισθηματικά πολύ κοντά στο μωρό τους.
Η αποφυγή ή η ελαχιστοποίηση αποχωρισμού του μωρού από τη μητέρα του, ελαττώνει το στρες και των δύο.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και η Αμερικανική Παιδιατρική Εταιρεία, ενθαρρύνουν τη δερματική επαφή μητέρας - παιδιού για τουλάχιστον μία ώρα και μέχρι το νεογνό να πετύχει τον πρώτο θηλασμό.
Επίσης με τη δερματική επαφή αμέσως μετά τη γέννηση σταθεροποιείται η καρδιακή συχνότητα του βρέφους και η αναπνοή του.
Η ζεστασιά του σώματος της μητέρας διατηρεί το σώμα του μωρού ζεστό, μειώνει το κλάμα του, σταθεροποιεί το μεταβολισμό και τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα του κι έτσι αποφεύγεται η υπογλυκαιμία.
Το Lamaza Institute for Normal Birth συνιστά να μην απομακρύνουν το νεογνό από τη μητέρα του μετά τη γέννηση ώστε να έχει απεριόριστες ευκαιρίες για θηλασμό.
Η φύση προετοιμάζει μητέρα - παιδί για να έχει ο ένας τον άλλο από τη στιγμή της γέννησης.
Η ωκυτοκίνη, η ορμόνη που προκαλεί συσπάσεις στη μήτρα, αυξάνει τη θερμοκρασία των μαστών, και βοηθάει τη μητέρα να νιώθει ήρεμη και δεκτική. Η ορμόνη αυτή η οποία εκκρίνεται φυσιολογικά, διεγείρει τα αισθήματα μητρότητας, καθώς η μητέρα κοιτάει, χαϊδεύει και θηλάζει το μωρό της.
Αντίθετα η συνθετική ωκυτοκίνη που χορηγείται ενδοφλέβαια αυξάνει την πιθανότητα ένας φυσιολογικός τοκετός, να καταλήξει σε υποβοηθούμενο με εμβρυουλκό, αναρροφητήρα ή να γίνει καισαρική τομή.
Αυξάνει επίσης τον κίνδυνο να γεννηθεί το παιδί σε κακή κατάσταση. Η συνθετική ωκυτοκίνη διακόπτει τα ορμονικά επίπεδα της μητέρας, ιδιαίτερα αν συνδυαστεί με επισκληρίδια και δημιουργεί προβλήματα στο θηλασμό.
Ακόμα οι εντονότερες και πιο επώδυνες συσπάσεις που προκαλεί με μικρά μεσοδιαστήματα, αυξάνουν τις πιθανότητες νέκρωσης των εγκεφαλικών κυττάρων του εμβρύου
Και η πιο απλή δερματική επαφή με το βρέφος, διεγείρει τον οργανισμό της μητέρας για μεγαλύτερη έκκριση ωκυτοκίνης και ενδορφινών που ενισχύουν το αίσθημα μητρότητας.
Επίσης τα υψηλά επίπεδα κατεχολαμινών και ενδορφινών που έχουν εκκριθεί από το θετικό στρες του φυσιολογικού τοκετού κάνουν το μωρό να είναι σε εγρήγορση, ήρεμο και έτοιμο να μυρίζει τις εκκρίσεις από το στήθος της μητέρας του, να έρπει, να λάχει, να βρει το δρόμο του προς το μαστό, να τοποθετηθεί και να θηλάσει, συνήθως μέσα σε πενήντα πέντε λεπτά.
Μελέτες δείχνουν ότι μετά την καισαρική μόνο το 14% των μητέρων κρατά το μωρό αμέσως μετά τη γέννηση, ενώ μετά από φυσιολογικό τοκετό το ποσοστό φθάνει το 43%.
Επιπτώσεις από φάρμακα που χορηγούνται στη μητέρα κατά τη διάρκεια του τοκετού.
Το αντανακλαστικό θηλασμού στο υγιές, τελειόμηνο που γεννιέται χωρίς τη χορήγηση αναγλητικών ή αναισθησίας στη μητέρα, συνήθως κορυφώνεται 20’-30’ περίπου μετά τη γέννηση.
Αν χαθεί αυτός ο βέλτιστος χρόνος για θηλασμό το αντανακλαστικό θα είναι εξασθενημένο για ενάμιση 24ωρο περίπου.
Πιο συγκεκριμένα τα παυσίπονα ή η αναισθησία δημιουργούν προβλήματα στο θηλασμό, γιατί μητέρα και παιδί είναι νυσταλέοι, με μικρή εγρήγορση και έτσι καθυστερεί ο πρώτος θηλασμός.
Επίσης η ικανότητα του μωρού για πιπίλισμα, κατάποση - αναπνοή αποδιοργανώνονται.
Τέλος τα φάρμακα περνούν τον πλακούντα και όσο πλησιέστερα προς τη γέννηση χορηγηθούν τόσο αυξάνεται η πιθανότητα να παραμείνουν στον οργανισμό του παιδιού. Οσο το μωρό βρίσκεται στη μήτρα, ο πλακούντας βοηθά στην απομάκρυνση των τοξινών από το σώμα του.
Ομως μετά τη γέννηση θα πρέπει το ανώριμο συκώτι του νεογνού να αναλάβει αυτή την αποτοξίνωση και φυσικά θα καταπονηθεί περισσότερο χρόνο λόγω της περίσσειας φαρμάκων.
ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΘΗΛΑΣΜΟΥ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΙΣΑΡΙΚΗ ΤΟΜΗ
Οσον αφορά τη μητέρα ο θηλασμός συμβάλλει στην ελάττωση των περιπτώσεων καρκίνου της αναπραγωγικής ηλικίας (μαστού - ωοθηκών), στην πρόληψη της οστεοπόρωσης στη γρήγορη υποστροφή της μήτρας και στον αποτελεσματικό έλεγχο του βάρους, εφόσον οι γυναίκες με καισαρική καθυστερούν να επανέλθουν σε κανονική φυσική δραστηριότητα.
Οσον αφορά το παιδί, με το θηλασμό, προσλαμβάνει ανώτερης ποιότητας τροφή όπως είναι το μητρικό γάλα, έχει ανοσολογική προστασία με μεγάλη ελάττωση της ωτίτιδας των λοιμώξεων του γαστρεντερικού συστήματος και των αλλεργιών.
ΠΩΣ ΟΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΣΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΤΟΚΕΤΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΘΗΛΑΣΜΟ
Στις περιπτώσεις που υπάρχει σαφής ένδειξη για κάποιες παρεμβάεσις, καλό είναι η μητέρα να έχει ενημερωθεί για πιθανές συνέπειες έτσι ώστε να προετοιμαστεί και να αφιερώσει επιπλέον χρόνο και προσπάθεια με τη βοήθεια ειδικών στο θέμα, για να μπορέσει να θηλάσει με επιτυχία το μωρό της.
Η μητέρα θα πρέπει να αντιμετωπίζει τη γέννηση και το θηλασμό ως φυσιολογικά συμβάντα στη ζωή και όχι ως αρρώστεια και το θηλασμό ταυτόσημο με επιπλοκές, δυσκολίες και άγχος.
Για την επιτυχή έκβαση του τοκετού θα πρέπει να ταιριάζει η φιλοσοφία γιατρού, μαίας και εγκυμονούσας.
Στη διάρκεια της προετοιμασίας για τον τοκετό, ο υποκλυσμός διεγείρει το έντερο, κάνει τις συσπάσεις της μήτρας εν τονότερες, τη μητέρα να ζητά αγωγή με παυσίπονα με συνέπεια αργότερα τον επηρεασμό του βρέφους το οποίο δεν μπορεί να μένει ξύπνιο και δεν μπορεί να θηλάσει σωστά.
Ο τοκετός στο κρεβάτι σχεδόν σε ύπτια θέση κάνει τη μητέρα να βιώνει περισσότερο πόνο και ο πόνος σημαίνει χορήγηση φαρμάκων.
Επίσης καθυστερεί ο τοκετός. Βραδύς τοκετός σημαίνει αυξημένος κίνδυνος αποτυχίας της φυσιολογικής εξέλιξης του και υποβοήθηση με ωκυτοκίνη και ενδοφλέβια υγρά.
Ακόμα στον τοκετό με ύπτια θέση, στο κρεβάτι η μήτρα πιέζει τα αιμοφόρα αγγεία που αιματώνουν τον πλακούντα και εφοδιάζουν το έμβρυο με οξυγόνο.
Η γενική εικόνα λοιπόν είναι: Αποτυχία προόδου του τοκετού, ασυντόνιστες συσπάεις, εμβρυϊκή ασφυξία που αποτελούν για το γιατρό ενδείξεις για καισαρική τομή, η οποία σε συνδυασμό με τα φάρμακα θα επηρεάσει αρνητικά την επιτυχία του θηλασμού.
Μελέτες έχουν δείξει ότι αν επιτραπεί στην γυναίκα να φάει και να πιει κατά τον τοκετό, μπορεί να μειωθεί η διάρκεια του μέχρι και ενενήντα λεπτά.
Ο τοκετός είναι μια σκληρή διαδικασία και ο οργανισμός χρειάζεται ενέργεια για να λειτουργήσει αποτελεσματικά. Η αφυδάτωση προκαλεί πιο επώδυνες συσπάσεις και αργό τοκετό.
Η κόπωση σε συνδυασμό με αργό τοκετό αναγκάζουν τη γυναίκα να ζητήσει αγωγή με φάρμακα που θα περάσουν στο μωρό και θα επηρεάσουν αρνητικά τον θηλασμό.
Οταν χορηγούνται ενδοφλέβια υγρά αυξάνονται υπερβολικά τα επίπεδα γλυκόζης και αντισταθμιστικά αυξάνονται τα επίπεδα ινσουλίνης. Το μωρό μετά τη γέννηση στερείται απότομα της γλυκόζης και κυκλοφορεί στο αίμα του περισσότερη ινσουλίνη, με αποτέλεσμα να πάθει υπογλυκαιμία.
Αυτό σημαίνει ενδοφλέβια υγρά στο νεογνό και απομάκρυσή του από τη μητέρα.
Κάποιες μητέρες στις οποίες έχουν χορηγηθεί ενδοφλέβαια υγρά, υφίστανται υπερφόρτωση με αυτά με αποτέλεσμα μεγαλύτερη διόγκωση και συμφόρηση μαστών και επηρεασμό της ικανότητας του μωρού να τοποθετηθεί και να θηλάσει.
Οσον αφορά την υποβοηθούμενη γέννηση, η οποία γίνεται με εμβρυουλκό βεντούζα υπάρχει κίνδυνος να συμπιεστεί το κεφάλι του μωρού, να προκληθούν μώλωπες και βλάβες κρανιακών νεύρων.
Επιπλέον η γνάθος παρεκκλίνει, εμφανίζει ασυμμετρία. Ολα αυτά τελικά επηρεάζουν την ικανότητα του παιδιού για θηλασμό.
Η τοποθέτηση λοιπόν του μωρού στο στήθος της μητέρας του αμέσως μετά τον τοκετό, είναι ο καλύτερος τρόπος ανάπτυξης ισχυρού συναισθηματικού δεσμού μητέρας παιδιού. Αυτός ο απλός τρόπος έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει σημαντικά την επιτυχία του θηλασμού.
Επιπλέον η αγάπη και η τρυφερότητα που φυσιολογικά αναπτύσσονται με τη γέννηση του παιδιού, ενισχύονται με μοναδικό τρόπο κατά τη διάρκεια του θηλασμού. Ολες οι μητέρες είναι ικανές να παράγουν γάλα σε ικανοποιητική ποσότητα και ποιότητα. Συνήθως η ποσότητα γάλακτος υπερβαίνει τις ανάγκες του μωρού.
Ο θηλασμός είναι η δύναμη της γαλήνης και της υπευθυνότητας. Είναι το πολυτιμότερο δώρο της μητέρας προς το παιδί της, καθώς εκατοντάδες συστατικά δρουν συνεργαστικά και εκπληρώνουν τη διπλή λειτουργία του μητρικού γάλακτος, τη διατροφική και την προστατευτικότητα.
Γράφει ο Σταματίου Μανόλης
παιδίατρος
* Είναι παιδίατρος, ειδικός σε θέματα μητρικού θηλασμού, διεθνώς πιστοποιημένος σύμβουλος γαλουχίας ibclc
Ακολουθήστε τη Ροδιακή στο Google News
