Guardian: Η αύξηση του ΦΠΑ θα πλήξει τη ζωή και τον τουρισμό στη Ρόδο

Rodiaki NewsRoom

Ένα ιδιαίτερα αναλυτικό ρεπορτάζ φιλοξένησε στην προχθεσινή της έκδοση η Βρετανική εφημερίδα «Guardian» για την ενδεχόμενη αύξηση του ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου, αλλά και για τις επιπτώσεις που θα έχει.

Το συμπέρασμα της ελληνικής καταγωγής αρθογράφου και ανταποκρίτριας της εφημερίδας που ζει στην Γαλλία, Anqelique Chrisafis, σταχυολογείται στον τίτλο του ρεπορτάζ: «Καταστροφή για την Ελλάδα – Η πρόταση για τον ΦΠΑ, αφήνει τους νησιώτες να αισθάνονται εγκαταλελειμμένοι».

Αναλυτικά ολόκληρο το ρεπορτάζ:
Ακριβώς έξω από τα μεγαλειώδη Μεσαιωνικά τείχη της Παλιάς Πόλης της Ρόδου, τουρίστες και ντόπιοι πίνουν μια γουλιά παγωμένου καφέ στα τραπέζια που βρίσκονται στο πεζοδρόμιο του εστιατορίου και μπαρ Gran Caffe.
Ο νησιώτης ιδιοκτήτης του Σελτσούκ Ατακλί, γελάει και αστειεύεται με τους πελάτες: «Συνεχίστε να χαμογελάτε είναι αυτό που λέω πάντα», τονίζει ανασηκώνοντας τους ώμους. «Κάποιες φορές όμως ένα χαμόγελο δεν αρκεί», πρόσθεσε.

Καθώς η τελευταία πρόταση ώστε να αποφευχθεί η ελληνική χρεοκοπία δεν οδήγησε σε συμφωνία και οι συζητήσεις συνεχίζονται στην Ρόδο και στα άλλα ελληνικά νησιά φοβούνται ότι βρίσκονται άδικα στο στόχαστρο.
Με έκπληξη είδαν οι νησιώτες ότι μια από τις ελληνικές προτάσεις προς τους δανειστές ήταν να απαλλαχθούν από τους ιδιαίτερα μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ, που αφορούν σε κάποια απομακρυσμένα και άγονα νησιά -όχι μόνο στους πολύ γνωστούς τουριστικούς προορισμούς όπως η Μύκονος και η Σαντορίνη- τα οποία εξισώνονται με τα λιγότερο γνωστά μικρά νησιά με γερασμένο και εξουθενωμένο πληθυσμό.

Η Ελλάδα διαθέτει χιλιάδες νησιά διάσπαρτα σε μια απέραντη περιοχή, από τα οποία λιγότερο από 250 είναι κατοικημένα. Κάποια από αυτά που βρίσκονται σε μεγαλύτερη απόσταση από την ηπειρωτική χώρα έχουν σημαντική εξάρτηση σε ένα ειδικό καθεστώς χαμηλότερου συντελεστή ΦΠΑ κατά 30% από τις υπόλοιπες περιοχές, το οποίο εξισορροπεί το υψηλό κόστος της μεταφοράς ακτοπλοϊκώς σε καθημερινή βάση των αγαθών σε απομακρυσμένες περιοχές.

Η Ρόδος στην προκειμένη περίπτωση, αποτελεί το τέταρτο μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας και το οποίο μαζί με τα υπόλοιπα νησιά της Δωδεκανήσου βρίσκονται διάσπαρτα στα νοτιοανατολικά, στην πιο απομακρυσμένη περιοχή της χώρας, ανάμεσα σε Κρήτη και Τουρκία. Οι λουόμενοι στις παραλίες της Ρόδου μπορούν να ατενίζουν τις κοντινές τουρκικές ακτές από τις ξαπλώστρες τους, όταν η Αθήνα απέχει περισσότερο από 230 ναυτικά μίλια.

Οτιδήποτε, από το γάλα μέχρι τα φάρμακα, πρέπει να μεταφερθούν εκεί. Αρκετές άλλες χώρες έχουν παρόμοιους χαμηλούς συντελεστές ΦΠΑ για να υποστηρίξουν τις απομονωμένες περιοχές τους, όπως οι παραχωρήσεις της Ισπανίας προς τα Κανάρια νησιά. Πράγματι για χρόνια το ειδικό καθεστώς για τα απομακρυσμένα ελληνικά νησιά θεωρούνταν άθικτο.

Στις εκλογές του περασμένου Ιανουαρίου το ριζοσπαστικό αριστερό κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ, έπιασε την κορυφή και στην Ρόδο, εκεί όπου οι νησιώτες πίστεψαν ότι οι χαμηλοί συντελεστές ήταν απόλυτα προστατευμένοι. Ένας ομιλητής του ΣΥΡΙΖΑ αυτή την εβδομάδα αναγνώρισε ότι η κατάργηση του μειωμένου ΦΠΑ θα έχει επιπτώσεις στους κατοίκους του νησιού.

Το κόμμα που σχημάτισε συγκυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ – οι δεξιοί Ανεξάρτητοι Έλληνες- έχουν ορκιστεί στους νησιώτες ψηφοφόρους ότι είναι αντίθετοι σε κάθε πιθανότητα να καταργηθούν οι μειωμένοι συντελεστές «ακόμη και αν πέσει η κυβέρνηση».

Στο εστιατόριό του ο Ατακλί, λέει: «Τουλάχιστον το 90% των προμηθειών μου έρχονται από την ηπειρωτική χώρα. Τα λαχανικά παράγονται και στο νησί, αλλά γάλα, τυρί, ακόμη και το λάδι, πρέπει να έρθουν από μακριά και είναι ακριβά. Δεν έχω άλλη επιλογή από το να απορροφήσω εγώ ο ίδιος την αύξηση του ΦΠΑ. Δεν πρόκειται να ανεβάσω τις τιμές στο εστιατόριο. Είναι πιο σημαντικό για εμένα να κρατήσω τους πελάτες μου. Θα κόψω από το κέρδος μου».

Ωστόσο το κέρδος του ήδη μειωθεί μετά από αρκετά χρόνια κρίσης. Μείωσε το προσωπικό, διαπραγματεύτηκε τις αυξημένες υποχρεώσεις για τους πολλούς απλήρωτους λογαριασμούς και πλέον ξοδεύει λιγότερα για την οικογένειά του, σε ρούχα και σούπερ μάρκετ. Το εστιατόριό του, το οποίο λειτουργεί εδώ και 25 χρόνια, κάποτε βρισκόταν στην ακμή του. «Αυτό μοιάζει τώρα σαν παραμύθι», είπε.

Το θέμα του ΦΠΑ είναι κάτι περισσότερο από οικονομικό ζήτημα. Έχει να κάνει με την διατήρηση του πληθυσμού στα νησιά. Ο Ατακλί, ένας υπερήφανος νησιώτης από Μουσουλμανική οικογένεια που διαμένει εδώ και αρκετές γενιές τη Ρόδο, αποτελεί σύμβολο μιας παλιάς πολυπολιτισμικότητας.

Οι νησιώτες σε όλη την Ελλάδα είναι σημαντικοί για την πλούσια πολιτισμική ταυτότητα της χώρας. Με αρκετά από τα μικρά νησιά να χάνουν υπηρεσίες, δουλειές και βλέποντας τις νεότερες γενιές να φεύγουν για τα αστικά κέντρα, φοβούνται ότι ο πληθυσμός σταδιακά θα μειωθεί, με αποτέλεσμα να μείνουν χωριά «φαντάσματα» και τουριστικά γκέτο. Από πολιτικής άποψης η Ελλάδα έβλεπε πάντα αυτό το θέμα ως εξαιρετικά σημαντικό, για να κρατήσει τον πληθυσμό στο Αιγαίο, απέναντι από την Τουρκία.

Η Ρόδος που έχει έναν υγιή πληθυσμό της τάξεως των 100.000 κατοίκων και καλωσορίζει κάθε χρόνο γύρω στα δύο εκατομμύρια επισκέπτες, είναι το πλουσιότερο σημείο της ακριτικής περιοχής. Ήταν πάντα διάσημη για το μεγάλο κύμα επισκεπτών και από τα παγκόσμια πολιτιστικής κληρονομιάς αξιοθέατα μέχρι τους μεθυσμένους νεαρούς που σέρνονται στα μπαρ. Αλλά τα μικρά νησιά αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες δυσκολίες και μπορούν να χτυπηθούν χειρότερα από τις προτάσεις για τον ΦΠΑ.

Κοντά στη Ρόδο βρίσκεται η Χάλκη η οποία διαθέτει επίσης γερασμένο πληθυσμό μερικών εκατοντάδων κατοίκων, στην οποία η κατάσταση γίνεται λίγο καλύτερη τους καλοκαιρινούς μήνες. Τροφοδοτείται μέσω της μεταφοράς όλων των προϊόντων με πλοίο, ακόμη και το πόσιμο νερό με τάνκερ κάθε εβδομάδα. Αρκετά νησιά στην Ελλάδα είναι αρκετά δύσκολο να προσεγγισθούν, τα περισσότερα δεν έχουν αεροδρόμιο και η συγκοινωνία μπορεί να διακοπεί τον χειμώνα όταν έχει κακοκαιρία.

Πίσω στην Ρόδο, σε κατάστημα υπολογιστών, η Μαρία Κανταρζόγλου φοράει ένα T-Shirt που γράφει: «Όλα δικαιολογούνται στον έρωτα και στον πόλεμο». Όμως δεν είναι δίκαιο όταν έρχονται να εφαρμόσουν την φορολογική πολιτική για τους νησιώτες, είπε. «Ο κόσμος εδώ αισθάνεται ξεχασμένος από την Αθήνα. Όλοι θα επηρεαστούν από αυτό και η ζωή εδώ είναι ήδη πιο ακριβή απ’ ότι στην ηπειρωτική χώρα. Μου κοστίζει περισσότερο να ταξιδέψω στην Αθήνα, από ότι κοστίζει σε έναν τουρίστα να έρθει από το Άμστερναμ στη Ρόδο για μια εβδομάδα με όλα να συμπεριλαμβάνονται στο πακέτο».

«Αγαπάω το νησί μου και δεν θα φύγω ποτέ» πρόσθεσε, αλλά ο αδερφός της που αισθάνθηκε την οικονομική ασφυξία από το ξεκίνημα της κρίσης, έχει ήδη εγκατασταθεί στην Ολλανδία και βρήκε δουλειά σε μια εταιρεία ανταλλακτικών.

Ο τουρισμός αποτελεί για την Ελλάδα την μεγαλύτερη βιομηχανία της και η Ρόδος αποτελεί για τη χώρα έναν από τους πιο δημοφιλείς προορισμούς της. Αν ο ΦΠΑ αυξηθεί τότε θα έχει επιπτώσεις και στον τομέα των διακοπών. Ήδη εν μέσω της αβεβαιότητας αν θα υπάρξει συμφωνία για την διάσωση της, οι αριθμοί των τουριστών στη Ρόδο παρουσιάζουν μια μικρή πτώση. Παράλληλα οι επισκέπτες κατά μέσο όρο ξοδεύουν λιγότερο απ’ ότι στο παρελθόν. Στον λαβύρινθο των καταστημάτων και των ταβερνών στην Παλιά Πόλη της Ρόδου, οι φθηνές τιμές αποτελούν το κλειδί για την προσέλκυση πελατών. «Δεν είναι ακριβά!» φωνάζουν οι σερβιτόροι έξω από τα εστιατόρια.

Τα μπαρ διαφημίζουν με υπερηφάνεια την λίστα με τα φθηνά ποτά τους και τα καταστήματα που πουλούν μπλουζάκια με σλόγκαν «Δεν χρειάζομαι την Google – τα ξέρει όλα η γυναίκα μου», επίσης διατείνονται ότι μπορούν να δώσουν στους τουρίστες μια καλύτερη προσφορά από οποιονδήποτε άλλο. Οι νησιώτες υποστηρίζουν ότι άλλες χώρες που ανταγωνίζονται την Ελλάδα, μεταξύ των οποίων η Ιταλία, η Ισπανία και η Γαλλία, ήδη έχουν ιδιαίτερα χαμηλές τιμές στην φορολογία του τουρισμού και ακριβώς δίπλα τους, στην Τουρκία και την Κύπρο έχουν ακόμη χαμηλότερες τιμές στις πωλήσεις.

Οι επιχειρηματίες του νησιού προειδοποιούν για ένα «τριπλό χτύπημα» στο νησί από τις προτάσεις για τη συμφωνία με τους δανειστές, αφού περιλαμβάνουν επίσης άλλες πιθανές αυξήσεις του ΦΠΑ στον τομέα της εστίασης και στα ξενοδοχεία.

Σε ένα απέραντο ξενοδοχείο και σπα κατά μήκος της ακτογραμμής της Ρόδου, ο μάνατζερ που δεν θέλει να τον κατονομάσουμε, λέει: «Η κατάσταση παραμένει ακόμη αβέβαιη και δεν ξέρουμε τι πρόκειται να συμβεί. Είναι απογοητευτικό γιατί αυτή είναι η εποχή του χρόνου, που γίνονται οι προσφορές πακέτων για την επόμενη χρονιά. Δεν μπορούμε να προετοιμάσουμε τις προσφορές μας γιατί δεν ξέρουμε αν θα αλλάξει ο ΦΠΑ. Είναι δύσκολο. Οι περισσότεροι δεν θα έχουν άλλη λύση, από το να ανεβάσουν τις τιμές τους. Πρέπει να βρούμε έναν τρόπο για να επιβιώσουμε».

Ο Γιάννης Πάππου, πρόεδρος του Επιμελητηρίου Δωδεκανήσου λέει στον Guardian ότι οι μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ στα νησιά «δεν είναι προνόμιο αλλά αναγκαιότητα». Καταργώντας αυτούς τους συντελεστές, υπογράμμισε, θα αποδειχθεί ότι πρόκειται «για την ταφόπλακα κάθε παραγωγικής δραστηριότητας στα νησιά μας». Ο Γιάννης Πάππου προειδοποιεί για σαμποτάζ της τουριστικής βιομηχανίας και η επιχειρηματικότητα στο νησί θα γίνει συνώνυμο της κρίσης. Κρίσιμο θεωρεί ο ίδιος το γεγονός ότι μια αλλαγή στο ΦΠΑ θα έχει μεγάλες και «τραγικές» επιδράσεις στις ζωές των νησιωτών.

«Η ζωή για τους νησιώτες είναι πολύ δύσκολη εξαιτίας στις αντικειμενικές δυσκολίες που έχει μια νησιωτική περιοχή», λέει ο κ. Πάππου. «Ακόμη και τα νησιά που θεωρούνται πλούσια έχουν τεράστια κενά σε τομείς κλειδιά, όπως είναι η υγεία, η παιδεία και οι υποδομές. Η αύξηση του ΦΠΑ θα δυσκολέψει ακόμη περισσότερο τις ζωές των κατοίκων στα νησιά. Η αύξηση σε σημαντικά προϊόντα θα είναι ένα ισχυρό χτύπημα, ειδικά για τις ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες, τα άτομα με μικρά εισοδήματα, τους συνταξιούχους και τους άνεργους».

«Η ζημιά στην οικονομία και στην Ροδιακή κοινωνία θα είναι τραγική, καθώς κανένας τομέας δεν θα παραμείνει ανεπηρέαστος. Δυστυχώς τα προηγούμενα χρόνια απέδειξαν ότι αυτός ο δρόμος μπορεί να οδηγήσει μόνο σε ακόμη μεγαλύτερη ύφεση».

Χωρίς την απορρόφηση από τους ίδιους τους επιχειρηματίες του κόστους, μια αύξηση των φόρων στα απομακρυσμένα νησιά μπορεί να οδηγήσει στην άνοδο των προσφερόμενων πακέτων διακοπών κατά 10%, σύμφωνα με τον Μιχαήλ Αργυρού, στέλεχος των οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Cardiff. «Αυτή δεν είναι μια αμελητέα ποσότητα χρημάτων, ειδικά όταν υπάρχει ισχυρός ανταγωνισμός στον τομέα του τουρισμού, από χώρες όπως η Ισπανία, η Πορτογαλία ή η Τουρκία», υποστήριξε. Ο Αργυρού θα προτιμούσε να αλλάξει κάτι στα μη ουσιώδη και παραφουσκωμένα έξοδα του δημόσιου τομέα, παρά ο ΦΠΑ που συμπιέζει τις τιμές προς τα πάνω για τον καθένα, συμπεριλαμβανομένης και της υγείας.

Περιπλανώμενη στην Παλιά Πόλη της Ρόδου, η Liina Tiiter, μηχανικός από την Εσθονία που βρίσκεται σε διακοπές, λέει ότι έχει μαγευτεί από το νησί, τόσο για την ηλιοφάνειά του, όσο και για τα ιστορικά του αξιοθέατα.
Κοιτάζοντας ψηλά προς τα Μεσαιωνικά τείχη καθώς «αιχμαλωτίζουν» τον απογευματινό ήλιο, προσθέτει: «Ακόμη και αν οι τιμές αυξάνονταν, θα έκανα και τότε το ταξίδι για το δω αυτό».